Pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze i premię regulaminową (30% płacy zasadniczej). W miesiącu poprzedzającym jego zwolnienie z pracy w celu stawienia się w sądzie, został pozbawiony premii z przyczyn regulaminowych. Program płacowy obliczył wynagrodzenie do zaświadczenia dla sądu o utraconym zarobku wyłącznie z wynagrodzenia zasadniczego. Czy jest to działanie prawidłowe, czy też należy potraktować premię jako składnik zmienny, przyjmując do podstawy średnią z wypłat zrealizowanych w trzech wcześniejszych miesiącach?
Wskazana przez Czytelnika premia regulaminowa ma charakter stały. Jej uwzględnienie w podstawie utraconego zarobku zależy od tego, czy przysługiwała pracownikowi w miesiącu, w którym pracodawca zwolnił go z pracy w celu spełnienia wezwania sądu.
| Ważne: Pracodawca jest zobowiązany zwolnić pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia. |
Taki obowiązek nakłada na pracodawcę § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy... (Dz. U. z 2014 r. poz. 1632). Z kolei § 16 ust. 2 tego aktu prawnego obliguje go do wystawienia zaświadczenia wskazującego wysokość utraconego wynagrodzenia za czas tego zwolnienia w celu uzyskania przez pracownika od właściwego organu (tu sądu) rekompensaty pieniężnej, jeżeli zakładowe przepisy nie przewidują zachowania wynagrodzenia przez pracownika. Prawo, wysokość i warunki rekompensaty określają odrębne przepisy. W przypadku wskazanym w pytaniu jest to art. 86 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1125), dalej ustawy o kosztach, zakładając, że pracownik został wezwany przez sąd cywilny jako świadek. Do tego aktu prawnego odsyła również ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.) oraz przepisy K.p.a. Z kolei w sprawach karnych odpowiednik art. 86 ustawy o kosztach stanowi art. 618b ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 z późn. zm.).
Według art. 86 ust. 2 ustawy o kosztach, za każdy dzień udziału w czynnościach sądowych świadek jest uprawniony do zwrotu należności w wysokości przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu (dalej utraconego zarobku). Maksymalna wysokość rekompensaty to równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa - w 2022 r. jest to 1.789,42 zł (art. 86 ust. 3 zd. 1 ustawy o kosztach oraz art. 9 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy budżetowej na 2022 r. z 17 grudnia 2021 r., Dz. U. z 2022 r. poz. 270). W 2022 r. nie może więc być wyższa niż 82,31 zł (1.789,42 zł x 4,6%).
| Ważne: Jeżeli świadek pozostaje w stosunku pracy, to utracony zarobek oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop. |
Powyższe oznacza, że do jego podstawy przyjmuje się:
Ten sposób postępowania wskazują § 15-17 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego... (Dz. U. nr 2, poz. 14 z późn. zm.), dalej rozporządzenia urlopowego. Odnosząc go do sytuacji z pytania, Czytelnik w podstawie utraconego zarobku powinien uwzględnić:
Obydwa składniki mają bowiem charakter stały i przysługują za okresy miesięczne. Nie ma więc podstaw do zakwalifikowania premii jako składnika zmiennego, skoro jej wysokość w poszczególnych miesiącach stanowi stały procent płacy zasadniczej.
Ustaloną podstawę utraconego zarobku należy podzielić przez współczynnik ekwiwalentowy (w 2022 r. wynosi on 20,92 przy pełnym etacie) w celu otrzymania stawki dziennej do zaświadczenia dla sądu (§ 18 pkt 1 rozporządzenia urlopowego). Ze względu na treść art. 86 ust. 2 ustawy o kosztach, przy całodziennym zwolnieniu od pracy na stawienie się w sądzie można pominąć etap ustalania stawki godzinowej (stawka dzienna : norma dobowa obowiązująca pracownika), który jest obowiązkowy przy obliczaniu ekwiwalentu urlopowego (§ 18 pkt 2 rozporządzenia urlopowego).
| Przykład |
Przyjmujemy, że pracownik z pytania jest zatrudniony na cały etat, uzyskuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5.000 zł, a premia regulaminowa wynosi 1.500 zł. W październiku br. pracownik był nieobecny w pracy przez cały dzień ze względu na konieczność stawiennictwa w sądzie (za ten dzień na podstawie przepisów zakładowych nie przysługiwało mu wynagrodzenie). W związku z tym wystąpił do pracodawcy o wystawienie zaświadczenia o utraconym zarobku. Utracony dzienny zarobek w sytuacji:
W obydwu przypadkach rekompensata przyznana przez sąd nie przekroczy 82,31 zł.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
