Rozstrzyganie niektórych wątpliwości związanych z postępowaniem powypadkowym

1) Pracownik uległ wypadkowi przy pracy. Czy na tę okoliczność zawsze należy wysłuchać świadków wypadku?

Nie, o wysłuchaniu świadków decyduje zespół powypadkowy.

Okoliczności wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, który niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o jego zaistnieniu jest obowiązany przystąpić do ustalenia przyczyn, w tym między innymi zebrać informacje od świadków. Świadkiem może być nie tylko ten, kto faktycznie widział zdarzenie, czyli świadek bezpośredni, ale także osoba, która potwierdzi jedynie jego skutki (np. pracownik, który udzielał pierwszej pomocy może zaświadczyć o czasie i miejscu dokonywanych czynności), czyli świadek pośredni. W praktyce może być też tak, że świadka nie będzie w ogóle. Jeżeli okoliczności zdarzenia nie budzą wątpliwości (np. zarejestrowała je kamera monitoringu), to zespół powypadkowy oceni charakter zdarzenia bez potrzeby powoływania świadka. W innych okolicznościach ważny będzie każdy dowód, zwłaszcza gdy brak jest zgody co do ustaleń i istnieje ryzyko, że ostatecznej oceny zdarzenia będzie musiał dokonać sąd. Sam fakt czy są świadkowie wypadku nie może przesądzić o charakterze zdarzenia. W takiej sytuacji zespół powypadkowy powinien na podstawie własnych ustaleń ocenić czy zdarzenie było, czy też nie wypadkiem przy pracy.

Sposób i tryb postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w tej sprawie (Dz. U. nr 105, poz. 870), dalej rozporządzenie. Przypominamy, że zgodnie z § 7 tego aktu prawnego, niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia jego okoliczności i przyczyn, w szczególności:

• dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
   
• jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku,
   
• wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
   
• zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku,
   
• zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku,
   
• zebrać inne dowody dotyczące wypadku,
   
• dokonać prawnej kwalifikacji wypadku zgodnie z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1205),
   
• określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza - nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku - protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń w nim zawartych. Ponadto ma prawo wglądu do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów, a także kopii.

Do protokołu powypadkowego dołącza się zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku.

Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie później niż w terminie 5 dni od dnia jego sporządzenia. Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi.

2) Pracodawca dowiedział się o wypadku przy pracy jednego z pracowników. Pracownikowi nic się nie stało. Czy pracodawca powinien przeprowadzić postępowanie powypadkowe?

Pracodawca, który otrzymał informację o zaistnieniu wypadku przy pracy ma obowiązek przeprowadzić postępowanie powypadkowe. Fakt, iż pracownikowi nic się nie stało nie zwalnia go z tego obowiązku. Może się bowiem zdarzyć, iż następstwa wypadku będą odczuwalne w późniejszym okresie.

W myśl art. 234 K.p., w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany:

• podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie,
   
• zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
   
• zapewnić ustalenie (w przewidzianym trybie) okoliczności i przyczyn wypadku,
   
• zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia, okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, który jest zobowiązany podjąć działania niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości. Pracownik, który uległ wypadkowi (o ile stan jego zdrowia na to pozwala) powinien niezwłocznie przekazać informację w sprawie zaistniałego wypadku bezpośredniemu przełożonemu. Taką informację powinien też przekazać inny pracownik, który zauważył wypadek.