W 2020 r. była już partnerka mojego taty darowała mu w ramach prezentu używany samochód. Mój tata nie mógł z pewnych przyczyn mieć tego auta i darował je koledze. Dziś ona chce, by ojciec jej ten samochód oddał, gdyż się rozstali. Czy w takiej sytuacji mój ojciec jest zobowiązany zwrócić samochód?
NIE. Zobowiązany do tego może być jednak aktualny właściciel samochodu, jako kolejny obdarowany. W sytuacji nieodpłatnego rozporządzenia przez obdarowanego przedmiotem darowizny na rzecz osoby trzeciej, to na tę osobę przechodzi bowiem obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny w razie skutecznego jej odwołania. W tym wypadku konieczne będzie jednak wykazanie zaistnienia przesłanki odwołania darowizny, tj. rażącej niewdzięczności obdarowanego.
Zgodnie z art. 898 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740) darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, m.in. art. 407 K.c., w myśl którego, jeżeli ten, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, rozporządził korzyścią na rzecz osoby trzeciej bezpłatnie, obowiązek wydania korzyści przechodzi na tę osobę trzecią.
Jak już wspomniano, przesłanką odwołania darowizny jest rażąca niewdzięczność obdarowanego. Przepis art. 898 § 1 K.c. nie precyzuje pojęcia niewdzięczności i nie zawiera wskazówek, za pomocą których można by sformułować jakieś generalne elementy tej niewdzięczności. W doktrynie i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie darczyńcy, stanowiące akt szczodrobliwości, nakłada na obdarowanego etyczny obowiązek wdzięczności, a pod pojęcie "rażącej niewdzięczności" podpada tylko takie zachowanie obdarowanego, polegające na działaniu lub zaniechaniu skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy, które oceniając rzecz rozsądnie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 r., sygn. akt IV CKN 115/01). W razie sporu, ocena, czy w realiach konkretnej sprawy zachowanie obdarowanego nosiło znamiona niewdzięczności i to rażącej, dokonywana jest na drodze postępowania sądowego.
Należy dodać, iż oświadczenie darczyńcy o odwołaniu darowizny nieruchomości powoduje jedynie skutek obligacyjny, tzn. rodzi obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny po stronie obdarowanego, który powinien tego dokonać w drodze oświadczenia woli złożonego w formie aktu notarialnego. W braku dobrowolnego wykonania tego obowiązku przez obdarowanego, darczyńcy pozostaje wystąpienie z powództwem o zobowiązanie go do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu własności nieruchomości.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
