Przed śmiercią dziadek w obecności wielu członków rodziny wyraził w formie ustnej swój testament. Kilka dni później zmarł. Dziadek był bardzo osłabiony, nie mógł już sam pisać, jednak był w pełni władz umysłowych. Podobno taki testament jest ważny, ale trzeba formalnie potwierdzić na piśmie jego treść. Czy to prawda?
Z opisu sprawy wynika, że dziadek Czytelnika wyraził testament w formie szczególnej, tj. w formie ustnej. Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo gdy wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. Kluczowy jest zatem stan zdrowia spadkodawcy (czy też okoliczności uniemożliwiające skorzystanie z testamentu w zwykłej formie) oraz istnienie odpowiedniej liczby świadków. W odniesieniu do sprawy świadków warto nadmienić, że niektóre osoby nigdy nie mogą być uznane za takiego świadka (np. skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania). Istnieją też inne ograniczenia - np. nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść (choć zasadniczo nie powoduje to nieważności testamentu, a jedynie nieważne staje się postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie).
Odnosząc się do głównej wątpliwości Czytelnika należy wyjaśnić, że faktycznie treść testamentu ustnego powinna być stwierdzona pismem. W myśl przepisów, treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie. Stanowi o tym art. 952 § 2 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145). W wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.
Warto mieć również na uwadze, że testament szczególny traci moc z upływem 6 miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu. Bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas, w ciągu którego spadkodawca nie ma możności sporządzenia testamentu zwykłego. Pismo stwierdzające treść testamentu ustnego (podobnie jak normalny testament) trzeba przedłożyć do sądu, jak tylko osoba, która posiada ten dokument, dowie się o śmierci spadkodawcy.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
