Na wskutek odnalezienia testamentu wuja doszło do zmiany postanowienia sądu o nabyciu spadku. Osoby, które władały spadkiem do tej pory jako spadkobiercy muszą teraz spadek wydać rzeczywistemu spadkobiercy. Czy muszą się z nim w jakiś sposób rozliczyć? Czy są zobowiązane np. do zapłaty za korzystanie z nieruchomości według stawek rynkowych?
Stosowne rozliczenie będzie wymagane, jednak sam zakres roszczeń będzie zależny od tego czy rzekomy spadkobierca był w "dobrej wierze". Przede wszystkim spadkobierca rzeczywisty może żądać, aby osoba, która włada spadkiem jako spadkobierca, lecz nim nie jest (spadkobierca rzekomy), wydała mu spadek. To samo dotyczy poszczególnych przedmiotów należących do spadku. Stanowi o tym art. 1029 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Istota konieczności rozliczenia wynika z tego, że od samego początku z punktu widzenia prawa był jeden i ten sam spadkobierca. Sprawa spadkowa i wydane postanowienie służy jedynie potwierdzeniu nabycia spadku. Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą. Jednak takie domniemanie może być wzruszone.
Rozliczenie związane jest z tym, że w międzyczasie mogło dojść przykładowo do zużycia się rzeczy należących do spadku czy dokonania jakichś nakładów, ulepszeń, a także pobrania korzyści z masy spadkowej czy zwyczajnego jej wykorzystywania do celów własnych (np. zamieszkiwania w lokalu). W takiej sytuacji przepisy nakazują stosować regulacje o rozliczeniu między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy. Należy przyjąć, że jeśli rzekomi spadkobiercy nie wiedzieli o testamencie, nie ukrywali go, to trzeba ich traktować jako posiadaczy (spadkobierców) w dobrej wierze. W takiej sytuacji nie będą zobowiązani do zapłaty wynagrodzenia rzeczywistemu spadkobiercy za korzystanie z rzeczy i nie są odpowiedzialni za ich zużycie ani za ich pogorszenie lub utratę. Ponadto zachowują pobrane pożytki cywilne, o ile były one wymagalne przez ten czas (np. czynsz, który przynosił lokal należący do spadku).
W sytuacji gdy na przedmioty spadkowe poczyniono nakłady, to rzekomi spadkobiercy w "dobrej wierze" mogą żądać zwrotu nakładów koniecznych (np. wymalowania ścian odziedziczonego mieszkania), o ile nie mają one pokrycia w korzyściach, które uzyskali z rzeczy. Natomiast zwrotu innych nakładów mogą żądać, jeżeli zwiększają one wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi.
|