Dysponuję postanowieniem sądu w sprawie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłej mamie. Do spadku powołany jestem ja oraz moje rodzeństwo. W skład majątku mamy wchodziło wiele drobnych rzeczy. Nie chcemy czynić ich przedmiotem formalnego podziału. Czy to dopuszczalne? Chcemy podzielić spadek jedynie w części dotyczącej najbardziej istotnych składników, głównie nieruchomości gruntowej.
Jest to dopuszczalne, choć nie zawsze jest to najlepsze rozwiązanie. W myśl przepisów dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Istota działu spadku polega m.in. na zniesieniu współwłasności w stosunku do masy spadkowej, która przysługuje spadkobiercom (współwłaścicielom). Do czasu działu spadku każdy z nich posiada określony ułamek własności (np. 1/4) we wszystkich odziedziczonych prawach (rzeczach). Po pełnym podziale każdy spadkobierca posiada na wyłączną własność określone składniki, nie występuje już stan "współwłasności".
Warto, by podział spadku prowadził zawsze do kompleksowego rozliczenia spadkobierców.
Wprowadza się zasadę, w myśl której sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. W drodze pewnego wyjątku, z ważnych powodów, taki dział można jednak ograniczyć do części spadku. Natomiast w odniesieniu do działu umownego przepis wprost, bez dodatkowych warunków, przewiduje możliwość dokonania działu całościowego bądź częściowego. Stanowi o tym art. 1038 Kodeksu cywilnego. Częściowy dział spadku dopuszczalny jest nawet wtedy, gdy do spadku wchodzi nieruchomość. Trzeba jednak pamiętać, iż nie może on wtedy polegać na tym, że dojdzie do wydzielenia tylko jednej bądź kilku działek z nieruchomości i pozostawienia stanu współwłasności spadkobierców w odniesieniu do pozostałych działek tej nieruchomości. Dział spadku w takim przypadku musi objąć całą nieruchomość, wszystkie tworzące ją działki. Przykładowo może polegać na przekazaniu każdemu ze spadkobierców wyłącznych praw do wyodrębnionych z nieruchomości działek i założeniu dla nich nowych ksiąg wieczystych bądź też na przyznaniu prawa własności tylko jednemu spadkobiercy z obowiązkiem spłaty pozostałych.
Dział sądowy wchodzi w grę nie tylko wtedy, gdy między uczestnikami istnieje spór. Z tego trybu można skorzystać także wtedy, gdy spadkobiercy są zgodni, wówczas koszt podziału - opłata sądowa - może być niższy niż np. wysokość taksy notarialnej.
|