Od 1 stycznia 2019 r. wchodzi w życie nowa ustawa o kosztach komorniczych. Zmiana zasad finansowania egzekucji sądowej oraz wysokości opłat egzekucyjnych każe wierzycielom rozważyć, czy bardziej opłaca się im jeszcze do końca tego roku skierować możliwie dużo spraw do komorników, czy wstrzymać się z tym do 2019 r. Nowe regulacje, co do zasady, będą miały zastosowanie tylko do spraw wszczętych od nowego roku.
Najgłośniejszą zmianą wprowadzaną przez ustawę o kosztach komorniczych jest ujednolicenie wysokości opłaty egzekucyjnej, czyli wynagrodzenia za stosowanie przymusu pobieranego przez komornika. Obecnie, w zależności od sposobu egzekucji, stosuje się stawkę 8% albo 15%, a niekiedy 5%. W ich miejsce ma pojawić się ujednolicona stawka wynosząca 10%. Nowa stawka będzie więc w porównaniu do obecnych wyższa, gdy chodzi o stosowanie typowych sposobów egzekucji, jak z wynagrodzenia za pracę, rent, emerytur i rachunków bankowych. Będzie natomiast niższa, gdy zestawi się z obecną stawką dla egzekucji z nieruchomości. Stawka preferencyjna (3%) od 2019 r. będzie stosowana, gdy dłużnik, w terminie miesiąca od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, uiści należność do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy.
Niższa opłata egzekucyjna to dobra wiadomość zarówno dla dłużnika, jak i wierzyciela. Każda złotówka, która nie zostanie zainkasowana przez komornika, będzie przeznaczona na zaspokojenie należności. To szczególnie istotne, gdy egzekucja jest tylko w części skuteczna.
Typowym elementem wniosku egzekucyjnego jest wniosek o poszukiwanie majątku dłużnika. Po jego złożeniu komornik ustala, czy dłużnik ma rachunki bankowe, nieruchomości, zarejestrowane pojazdy oraz kto jest za niego płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne.
Obecnie uiszczana przez wierzyciela z góry opłata egzekucyjna za poszukiwanie majątku wynosi 74,62 zł. Od 1 stycznia 2019 r. wzrośnie ona do kwoty 100 zł. Jeśli wierzyciel składa dużą liczbę wniosków egzekucyjnych, wzrost opłaty może przemawiać za tym, by do końca roku skierować ich możliwie dużo. Ponadto od początku roku ma obowiązywać rozporządzenie wykonawcze, które będzie pozwalać podmiotom udzielającym informacje komornikom dla potrzeb prowadzenia egzekucji żądać zwrotu poniesionych z tego tytułu wydatków (obecnie istnieją tylko regulacje dotyczące opłat pobieranych przez ZUS i organy skarbowe). Może to powodować zwiększenie kwot zaliczek na wydatki żądanych od wierzyciela przed wszczęciem egzekucji albo w jej trakcie.
Nowa ustawa wprowadza finansowe obostrzenia związane z pokrywaniem wydatków związanych z prowadzeniem egzekucji przez komornika spoza rewiru (co do zasady, obszaru właściwości sądu rejonowego) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika.
Jeżeli komornik wybrany przez wierzyciela podejmuje czynności poza rewirem komorniczym, wydatki w postaci diet przysługujących komornikowi oraz osobom zatrudnionym w kancelarii komorniczej i uczestniczącym w tych czynnościach, kosztów przejazdów i noclegów komornika i tych osób oraz kosztów transportu specjalistycznego obciążają wierzyciela, nawet w razie przysługującego mu zwolnienia od kosztów komorniczych. Wydatków tych nie wlicza się do kosztów obciążających dłużnika. Tak wynika z art. 8 ustawy o kosztach komorniczych.
Od nowego roku korzystanie z usług komornika spoza rewiru może okazać się dla wierzycieli nieopłacalne.
Ustawa o kosztach komorniczych wprowadza dla stron wygodny instrument kontroli rozliczania kosztów postępowania w jego trakcie. Komornik będzie zobowiązany nie rzadziej niż co roku, chyba że postępowanie trwa krócej, ustalać odrębnym postanowieniem wysokość opłat ściągniętych i należnych (art. 21 ust. 1 ust. 1 ustawy). Ponadto stosownie do art. 16 ust. 4 ustawy komornik w każdym piśmie kierowanym do strony będzie zobowiązany informować o aktualnym saldzie zaliczek i kosztów podlegających ściągnięciu.
Wysokość ustalonych opłat i saldo zaliczek każda ze stron będzie mogła poddać kontroli poprzez złożenie skargi na czynności komornika.
Jedna z najważniejszych zmian wprowadzanych przez ustawę o kosztach komorniczych dotyczy uiszczania opłat w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela, albo na skutek jego bezczynności. W obecnym stanie prawnym komornik obciąża dłużnika opłatą egzekucyjną wynoszącą 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności, zostało uchylone lub zmienione w taki sposób, iż nie nadaje się do wykonania, utraciło moc lub tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności z przyczyn innych niż zaspokojenie wierzyciela. Ponadto w razie niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego (np. po zapłaceniu należności przez dłużnika) opłata egzekucyjna obciąża wierzyciela.
Od 1 stycznia 2019 r. umorzenie postępowania ze wskazanych przyczyn będzie skutkować obciążeniem opłatą wierzyciela, a nie dłużnika. Opłata wyniesie również 5%. Wyjątek będzie dotyczył sytuacji, gdy cofnięcie wniosku egzekucyjnego nastąpi na skutek spełnienia świadczenia do rąk wierzyciela lub zawarcia porozumienia między wierzycielem a dłużnikiem dotyczącego sposobu lub terminu spełnienia świadczenia (rozłożenie na raty, odroczenie płatności). W tych wypadkach opłata będzie obciążać dłużnika. Wyniesie 10%, a 5%, gdy zapłata lub zawarcie porozumienia nastąpi w terminie miesiąca od dnia doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
Wierzyciel rozkładający należność na raty powinien być świadomy, że komornik ustali opłatę i wezwie dłużnika do jej zapłaty. W razie braku uiszczenia będzie egzekucję kontynuował celem zaspokojenia należnej mu opłaty.
Nowe regulacje będą miały zastosowanie do postępowań wszczętych od 1 stycznia 2019 r. Decydować będzie data złożenia wniosku egzekucyjnego, w tym nadania go drogą pocztową.
Nowe przepisy dotyczące obciążania opłatą w razie umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela albo na skutek jego bezczynności będą jednak mieć zastosowanie również do spraw przed wejściem w życie ustawy. To istotna wiadomość dla wierzycieli, którzy na skutek np. braku podania adresu dłużnika, uiszczenia zaliczki, złożenia wniosku o kolejną licytację, doprowadzą do umorzenia egzekucji z powodu swej bezczynności i będą musieli uiścić komornikowi opłatę egzekucyjną.
Od 1 stycznia 2019 r. zmianie ulegnie również ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 300 ze zm.) w części dotyczącej niektórych opłat związanych z postępowaniem egzekucyjnym. M.in. o połowę ulegnie zmniejszeniu wynosząca obecnie 100 zł opłata za wniesienie skargi na czynności komornika. Ponadto komornik nie będzie musiał uiszczać opłaty od wniosku o wykreślenie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji. Dzięki temu o 30 zł niższa będzie zaliczka na wydatki w razie wnioskowania o wszczęcie egzekucji z nieruchomości.
Zmianie ulegną również zasady rozliczania kosztów zastępstwa wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym przez adwokata lub radcę prawnego. Wysokość tych kosztów nie będzie mogła być wyższa niż stawka minimalna opłaty za czynności adwokackie albo radcowskie. Ponadto przy podziale środków uzyskanych z egzekucji koszty te nie będą zaspokajane w pierwszej kolejności (jako koszty egzekucyjne), ale w tej samej co należność główna, odsetki i koszty procesu.
| Wysokość opłaty egzekucyjnej | ||
| Obecnie | Od 1 stycznia 2019 r. | |
| za poszukiwanie majątku dłużnika | 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, obecnie 74,62 zł | 100 zł |
| przy egzekucji z wynagrodzenia za pracę, rachunku bankowego, świadczeń z zabezpieczenia społecznego i niektórych zasiłków | 8% wartości wyegzekwowanego świadczenia | 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia |
| przy pozostałych sposobach egzekucji (m.in. z wierzytelności, ruchomości i nieruchomości) | 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia | |
| gdy dłużnik zapłaci należność w kasie komornika lub na jego rachunek bankowy | brak regulacji po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2017 r., sygn. akt P 63/14, stwierdzającego niekonstytucyjność stawki 15% | 3% wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia, nie mniej niż 150 zł, gdy dłużnik, w terminie miesiąca od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, wpłaci do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy całość lub część egzekwowanego świadczenia; w pozostałych przypadkach 10% |
| minimalna przy egzekucji świadczeń pieniężnych | 1/10 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (obecnie 373,31 zł) przy stawce 15% oraz 1/20 (obecnie 186,55 zł) przy stawce 8% | co do zasady 300 zł, a 200 zł jeżeli do wyegzekwowania świadczenia dojdzie wyłącznie wskutek egzekucji z wierzytelności, rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę lub świadczeń z zabezpieczenia społecznego albo na skutek spełnienia świadczenia przez dłużnika do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy po upływie miesiąca od dnia doręczenia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji |
| maksymalna przy egzekucji świadczeń pieniężnych | 30-krotność przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (obecnie 111.933,90 zł) przy stawce 15% oraz 10-krotność (obecnie 37.311,30 zł) przy stawce 8% | 50.000 zł |
| w razie umorzenia postępowania o egzekucję świadczenia pieniężnego na wniosek wierzyciela albo w razie bezczynności wierzyciela | 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania, jednak nie niższej niż 1/20 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego; opłata, co do zasady, obciąża dłużnika | 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania; opłata, co do zasady, obciąża wierzyciela; jeżeli jednak wierzyciel wykaże, że przyczyna umorzenia postępowania egzekucyjnego wiąże się ze spełnieniem świadczenia przez dłużnika w terminie miesiąca od dnia doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji albo z zawarciem w tym terminie porozumienia między wierzycielem a dłużnikiem dotyczącego sposobu lub terminu spełnienia świadczenia, opłata ta obciąża dłużnika; jeśli spełnienie świadczenia lub zawarcie porozumienia z wierzycielem nastąpiło po upływie miesiąca od dnia doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, obciąża go opłata w wysokości 10% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania |
| od wniosku o wykonanie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego | 2% wartości roszczenia, które podlega zabezpieczeniu, nie mniejsza jednak niż 3% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego i nie wyższa niż pięciokrotność tego wynagrodzenia - uiszczana przez wierzyciela | 5% wartości świadczenia, które ma podlegać zabezpieczeniu - uiszczana przez wnioskodawcę; jeżeli jednak zabezpieczenie roszczenia pieniężnego polega na zobowiązaniu do zapłaty na rzecz uprawnionego (np. zabezpieczenie alimentów), opłatę wylicza się jak przy egzekucji świadczeń pieniężnych |
| o wykonanie wniosku o opróżnienie lokalu służącego do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych dłużnika | 1/5 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (obecnie 746,22 zł) od każdej izby; wierzyciel uiszcza jednak tylko opłatę tymczasową (jednorazowo 10% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, obecnie 373,11 zł), pozostałą cześć opłaty komornik ściąga od dłużnika | 1.500 zł |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 28.02.2018 r. o kosztach komorniczych (Dz. U. z 2018 r. poz. 770)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
