Opodatkowanie hal, wiat i kontenerów podatkiem od nieruchomości

Z dniem 1 stycznia 2025 r. do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wprowadzono nową definicję pojęcia "budowla", bez odwoływania się do przepisów pozapodatkowych, a także w nowym załączniku wyszczególniono kategorie obiektów kwalifikowanych jako budowle. Niestety nowe definicje zrodziły nowe wątpliwości, zwłaszcza wśród przedsiębiorców.

Zmiany w definicjach

Głównym celem zmian, które obowiązują od 1 stycznia 2025 r., było wprowadzenie do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.) autonomicznych definicji pojęć "budowla" i "budynek" bez odwoływania się do przepisów pozapodatkowych, a także wyszczególnienie kategorii obiektów kwalifikowanych jako budowle bezpośrednio w ustawie podatkowej (patrz ramka).

Znowelizowana ustawa o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.) zawiera załącznik z listą kategorii obiektów stanowiących budowle oraz wskazuje, jakie rodzaje urządzeń podlegają opodatkowaniu wyłącznie od swoich części budowlanych lub fundamentów. Do kategorii budowli ustawodawca zalicza m.in.: elektrownie wiatrowe, elektrownie jądrowe i elektrownie fotowoltaiczne, biogazownie rolnicze, magazyny energii, kotły, piece przemysłowe. Z tym że budowlą jest tylko taka część obiektu, która znajduje się w zakresie jego części budowlanych. Problemem pozostaje nadal brak precyzyjnej definicji, które części należy uznać za części budowlane tych obiektów.

Kiedy kontenery to budowle?

W załączniku nr 4 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych pod pozycją 10 wyszczególniony jako budowla został obiekt kontenerowy trwale związany z gruntem. Brak zdefiniowania pojęcia trwałego związania z gruntem był do tej pory przyczyną wielu sporów z organami podatkowymi. Obecnie znowelizowana ustawa stanowi, że trwałe związanie z gruntem to takie połączenie obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć lub spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu budowlanego na inne miejsce. W przypadku obiektów kontenerowych, a także wolno stojących: masztów antenowych, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych, oświetlenia zewnętrznego, instalacji przemysłowych oraz urządzeń technicznych, opodatkowaniu jako budowle podlegają wyłącznie takie z tych obiektów, które są trwale związane z gruntem. Oznacza to, że obiekty, które nie spełnią przesłanki trwałego związania z gruntem, nie będą kwalifikowane jako budowle. Jednocześnie jednak stwierdzenie, że trwałe związanie z gruntem opiera się na kryterium "odporności na czynniki zewnętrzne", jest zupełnie odmienne od utrwalonego w dotychczasowym orzecznictwie posiadania przez obiekt fundamentów, które są usytuowane poniżej poziomu terenu (wkopane w grunt), jak i trwałego (sztywnego, stabilnego, ciągłego, niezmiennego) powiązania obiektu z tymi fundamentami. Stąd kwalifikacja takich obiektów do budowli ze względu na ich połączenie z gruntem w dalszym ciągu będzie powodować wątpliwości interpretacyjne.

Należy więc założyć, że kontener, który nie jest trwale związany z gruntem, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości jako budowla. Trwałe związanie z gruntem nie obejmuje też sytuacji, w której dany obiekt został jedynie posadowiony na gruncie w ten sposób, że stawia opór czynnikom zewnętrznym, a brak jest natomiast elementu połączenia (np. kontenery mobilne).

Hale namiotowe i technologiczne

Kwestia opodatkowania hal namiotowych od lat budzi kontrowersje ze względu na rozbieżności z zakwalifikowaniem ich do danej kategorii obiektów budowlanych. Organy podatkowe potrafiły uznać halę za budynek, tymczasowy obiekt budowlany lub budowlę.

Powołany już wcześniej załącznik nr 4 w pozycji 28 jako budowlę określa m.in. przekrycie namiotowe, powłokę pneumatyczną, kiosk uliczny, pawilon sprzedaży ulicznej, pawilon wystawowy, pod warunkiem ich trwałego związania z gruntem. Natomiast w pozycji 4 wymienia także halę technologiczną. Oznacza to, że obiekt stanowiący tego rodzaju halę zostanie opodatkowany jako budowla. Jednocześnie przepisy nie definiują pojęcia hali technologicznej. Przyjmuje się, że hala technologiczna to obiekt, którego przeznaczeniem jest realizacja procesów technologicznych, obróbki, przeróbki materiałów.

Wydaje się więc, że w przypadku hal możemy mieć do czynienia z następującymi sytuacjami: hale namiotowe nieposiadające fundamentu ani niepołączone trwale z gruntem nie będą przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości - ani jako budynek, ani jako budowla. Hale namiotowe posiadające fundament oraz trwale połączone z gruntem, co do zasady, będą klasyfikowane jako budynki, nawet jeśli istnieje potencjalna możliwość ich przeniesienia w inne miejsce. Hale namiotowe nieposiadające fundamentu, ale trwale połączone z gruntem, również będą opodatkowane jako budowle.

Wiaty i urządzenia budowlane

W dotychczasowym orzecznictwie wiaty również nastręczały wielu problemów. W 2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że wiata może być budynkiem. Obecnie w pozycji 11 załącznika nr 4 do omawianej ustawy jako budowla została enumeratywnie wymieniona wiata, z wyłączeniem wiaty opisanej w art. 1a ust. 1 pkt 2a lit. c) ustawy. Wskazane wyłączenie dotyczy natomiast obiektów użytkowych służących rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku - w szczególności śmietników, wiat na wózki dziecięce i rowery oraz obiektów stanowiących wyposażenie placów zabaw dla dzieci. Wiaty spełniające takie funkcje nie podlegają opodatkowaniu jako budowle. Natomiast pozostałe wiaty podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości jako budowle. Przy czym przepisy nie wymagają ich związania z gruntem, jak w przypadku kontenerów. Nie oznacza to jednak, że każda wiata będzie podlegać opodatkowaniu jak budowla. Będzie to miało miejsce tylko wówczas, gdy wiata nie spełni definicji budynku. W szczególności, jeśli nie będzie posiadała fundamentów, przegród budowlanych i dachu.