W praktyce podatnicy często podejmują różne działania w zakresie intensyfikacji sprzedaży towarów, które polegają m.in. na wypłacaniu premii pieniężnych nabywcom. Zasady opodatkowania podatkiem VAT wypłacania premii pieniężnych uzależnione są od ustalenia, za co faktycznie zostały one wypłacone.
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Jak wyjaśnił Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 28 marca 2024 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.702.2023.2.KP, dla kwalifikacji danego świadczenia jako usługi podlegającej opodatkowaniu VAT niezbędne jest, aby:
1) świadczenie wykonywane było w ramach umowy zobowiązaniowej,
2) jedna ze stron takiej umowy była beneficjentem świadczenia,
3) wskutek wykonania świadczenia podmiot odniósł korzyść o charakterze majątkowym,
4) świadczenie miało charakter odpłatny,
5) istniał związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności o charakterze bezpośrednim i na tyle wyraźnym, aby można było stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Zdaniem organu pod pojęciem "odpłatność świadczenia usług" należy rozumieć prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub jej ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Zatem opodatkowaniu VAT będzie podlegało tylko to odpłatne świadczenie, w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT.
W sytuacji gdy premia pieniężna stanowi de facto wynagrodzenie za wykonaną usługę, wówczas podatnik ją otrzymujący powinien ten fakt udokumentować fakturą.
Jak podkreślają organy, aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
Gdy wypłata premii nie będzie zależna od jakichkolwiek warunków, świadczeń lub usług wykonywanych przez podmiot, który ją otrzymuje, oznacza to, że nie będzie ona stanowiła wynagrodzenia za świadczenie usług podlegających opodatkowaniu VAT. Takie stanowisko zaprezentował m.in. Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 9 sierpnia 2023 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.278.2023.1.IG. Organ dodatkowo wyjaśnił, że w przypadku gdy wypłata premii przez podatnika na rzecz innego podatnika będzie czynnością, która nie podlega opodatkowaniu VAT, czynności tej nie dokumentuje się fakturą.
Podstawą opodatkowania jest, co do zasady, wszystko co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Ponadto podstawa ta obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty VAT,
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Natomiast podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,
2) udzielonych nabywcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży,
3) otrzymanych od nabywcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Zaś podstawę opodatkowania obniża się o:
1) kwoty udzielonych po sprzedaży opustów i obniżek cen,
2) wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem art. 29a ust. 11 i ust. 12 ustawy o VAT (Dz. U. z 2024 r. poz. 361),
3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło,
4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1.
Jak wyjaśnił Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 16 maja 2023 r., nr 0114-KDIP1-1.4012.126.2023.2.AWY, gdy przyznane premie nie obniżają ceny za usługi, ale stanowią obniżkę ceny ewentualnego ponownie wykonanego świadczenia, to w żaden sposób nie zmniejszają one wcześniej ustalonej ceny wykonanej usługi. W związku z tym nie można uznać, że premia taka stanowi opust - obniżkę ceny, o której mowa w art. 29a ust. 10 ustawy o VAT. Premia może bowiem jedynie obniżyć cenę odrębnej usługi, pod warunkiem, że podatnik-nabywca zdecyduje się na kolejną usługę w przyszłości. W momencie przyznania premii nie wiadomo zatem, czy zostanie ona przez nabywcę wykorzystana.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
