Obowiązki dostawców usług płatniczych

Od 1 stycznia 2024 r. wprowadzono nowe obowiązki dla dostawców usług płatniczych. Wprowadzone przepisy nakładają na dostawców usług płatniczych obowiązek prowadzenia, przechowywania i przesyłania ewidencji odbiorców płatności i płatności transgranicznych.

Płatności uznawane za transgraniczne

Na potrzeby rozdziału określającego ogólne obowiązki dostawców usług płatniczych został stworzony słownik pojęć, który zawarto w art. 110a ustawy o VAT (patrz ramka). Z płatnością transgraniczną mamy do czynienia wtedy, gdy środki pieniężne będą przekazywane od płatnika zlokalizowanego w państwie UE do odbiorcy zlokalizowanego w innym państwie UE bądź poza UE. Zatem płatności krajowe nie są objęte zakresem niniejszej regulacji. W sytuacji gdy zarówno płatnik, jak i odbiorca płatności znajdują się na terytorium tego samego państwa UE lub poza UE, nowe obowiązki nie mają zastosowania.

Obowiązek prowadzenia ewidencji

Dostawca usług płatniczych jest obowiązany prowadzić ewidencję odbiorców płatności i płatności transgranicznych w odniesieniu do świadczonych usług płatniczych, w postaci elektronicznej, za każdy kwartał, jeżeli w ciągu kwartału świadczy usługi płatnicze odpowiadające ponad 25 płatnościom transgranicznym na rzecz tego samego odbiorcy płatności. Płatność uznaje się za płatność transgraniczną w przypadku, gdy płatnik znajduje się na terytorium jednego państwa UE, a odbiorca płatności znajduje się na terytorium innego państwa UE albo na terytorium państwa trzeciego.

Tak więc dostawca usług płatniczych musi prowadzić ewidencję na temat danego odbiorcy płatności i płatności tylko wówczas, gdy łączna liczba płatności transgranicznych na rzecz tego samego odbiorcy płatności przekroczy próg 25 płatności w kwartale. Próg jest obliczany dla każdego dostawcy usług płatniczych świadczącego usługę płatniczą na rzecz odbiorcy.

Wymóg prowadzenia ewidencji nie dotyczy usług płatniczych świadczonych przez dostawcę usług płatniczych płatnika, jeżeli w odniesieniu do danej płatności co najmniej jeden z dostawców usług płatniczych odbiorcy płatności będzie znajdować się na terytorium państwa UE.

Lokalizację dostawcy tych usług płatniczych odbiorcy płatności stwierdza się na podstawie BIC tego dostawcy usług płatniczych lub innego kodu identyfikacyjnego, który jednoznacznie identyfikuje dostawcę usług płatniczych i podaje jego lokalizację.

W myśl art. 110b ust. 3 ustawy o VAT uznaje się, że płatnik znajduje się na terytorium państwa UE, któremu odpowiada:

a) IBAN rachunku płatniczego płatnika lub inny identyfikator, który jednoznacznie identyfikuje płatnika oraz podaje jego lokalizację,

b) BIC lub inny kod identyfikacyjny, który jednoznacznie identyfikuje dostawcę usług płatniczych działającego w imieniu płatnika oraz podaje jego lokalizację - w przypadku braku identyfikatorów, o których mowa w lit. a).

Natomiast odbiorca płatności znajduje się na terytorium państwa UE albo na terytorium państwa trzeciego, któremu odpowiada:

a) IBAN rachunku płatniczego odbiorcy płatności lub inny identyfikator, który jednoznacznie identyfikuje odbiorcę płatności oraz podaje jego lokalizację,

b) BIC lub inny kod identyfikacyjny, który jednoznacznie identyfikuje dostawcę usług płatniczych działającego w imieniu odbiorcy płatności oraz podaje jego lokalizację - w przypadku braku identyfikatorów, o których mowa w lit. a).

Dane zawarte w ewidencji

Ewidencja odbiorców płatności i płatności transgranicznych w odniesieniu do świadczonych usług płatniczych powinna zawierać:

1) BIC lub inny kod identyfikacyjny, który jednoznacznie identyfikuje dostawcę usług płatniczych,

2) imię i nazwisko lub nazwę odbiorcy płatności zgodnie z danymi posiadanymi przez dostawcę usług płatniczych,

3) NIP lub inny numer, za pomocą którego odbiorca płatności jest zidentyfikowany dla celów podatkowych, jeżeli jest dostępny,

4) IBAN, a jeżeli IBAN nie jest dostępny - inny identyfikator, który jednoznacznie identyfikuje odbiorcę płatności oraz podaje jego lokalizację,

5) w przypadku gdy odbiorca płatności otrzymuje środki pieniężne, nie mając rachunku płatniczego - BIC lub inny kod identyfikacyjny, który jednoznacznie identyfikuje dostawcę usług płatniczych działającego w imieniu odbiorcy płatności oraz podaje jego lokalizację,

6) adres odbiorcy płatności, jeżeli jest dostępny, zgodnie z danymi posiadanymi przez dostawcę usług płatniczych,

7) następujące dane dotyczące płatności transgranicznych oraz zwrotów płatności zidentyfikowanych jako odnoszące się do płatności transgranicznych:

a) datę i godzinę dokonania płatności lub zwrotu płatności,

b) kwotę i walutę płatności lub zwrotu płatności,

c) odpowiednio państwo UE pochodzenia płatności otrzymanej przez odbiorcę płatności albo otrzymanej w imieniu odbiorcy płatności albo państwo członkowskie przeznaczenia zwrotu płatności oraz informacje wykorzystane odpowiednio do określenia miejsca pochodzenia, przeznaczenia albo zwrotu płatności, zgodnie z art. 110b ust. 3 ustawy o VAT,

d) informacje inne niż wymienione w lit. a)-c), które jednoznacznie identyfikują płatność,

e) w przypadku gdy płatność jest inicjowana w punkcie handlowo-usługowym akceptanta - informację o fizycznej obecności płatnika przy inicjowaniu tej płatności.

Dostawcy usług płatniczych przechowują tę ewidencję w postaci elektronicznej przez okres 3 lat od zakończenia roku podatkowego, w którym nastąpiła płatność.

Ewidencja ta jest udostępniana przez dostawcę usług płatniczych na zasadach określonych w art. 24b ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) nr 904/2010:

1) państwu UE pochodzenia dostawcy usług płatniczych, a w przypadku gdy dostawca usług płatniczych świadczy usługi płatnicze w państwie UE innym niż państwo UE pochodzenia - przyjmującemu państwu UE,

2) Szefowi KAS - w przypadku dostawców usług płatniczych, dla których państwem UE pochodzenia lub przyjmującym państwem UE jest Polska.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.)