Korekta VAT przy zmianie przeznaczenia samochodu

Dość często zdarza się, że podatnik w trakcie użytkowania samochodu w firmie dokonuje zmiany sposobu jego wykorzystania. Zmiana sposobu wykorzystania pojazdu może spowodować zmianę prawa do odliczania podatku VAT związanego z nabyciem tego samochodu.

Prawo do odliczenia VAT

Podstawowe zasady dotyczące odliczania VAT zawarte są w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Jak wynika z tego przepisu w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego. Natomiast w art. 86a wskazano przepisy regulujące zasady odliczania VAT przy używaniu pojazdów samochodowych w działalności gospodarczej. W przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury dokumentującej wydatki związane z tym samochodem.

Ograniczone do 50% prawo do odliczenia podatku w odniesieniu do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do użytku "mieszanego" nie ma zastosowania m.in. w przypadku, gdy pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności podatnika. Za taki uważa się pojazd, jeżeli:

1) sposób jego wykorzystywania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach jego używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną dla pojazdu ewidencją przebiegu, wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością (dodatkowo należy złożyć VAT-26)lub

2) konstrukcja pojazdu wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością.

Korekta VAT

Zgodnie z art. 90b ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy:

1) o którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a ustawy (samochód wykorzystywany wyłącznie do działalności), nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie do celów działalności i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty VAT naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu,

2) w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT (czyli 50% kwoty VAT), nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty VAT naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu.

Natomiast w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł omawianej korekty dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy.

W przypadku gdy w okresie korekty nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty.

Tak więc na potrzeby powyższej korekty uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

Tak więc ustawa o VAT wprowadza system korekt VAT naliczonego, który jest stosowany w sytuacji, gdy podatnik nabył pojazd samochodowy:

• z pełnym prawem do odliczenia VAT, w związku z przeznaczeniem go do wykorzystywania wyłącznie w działalności gospodarczej, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia zmienia jego przeznaczenie i będzie wykorzystywał ten pojazd również do innych celów niż działalność gospodarcza (przykład 1),
• z ograniczonym do 50% prawem do odliczenia podatku VAT, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia dokonuje sprzedaży opodatkowanej tego pojazdu lub przeznacza ten pojazd do użytku wyłącznie w działalności gospodarczej (przykład 2).

W pierwszym przypadku system korekt nakłada obowiązek zmniejszenia odliczonego podatku naliczonego, w drugim natomiast umożliwia podatnikowi zwiększenie podatku do odliczenia, jednakże w odpowiedniej proporcji do pozostałego okresu korekty. W tym przypadku podatnik jest uprawniony do dokonania korekty nieodliczonego przy nabyciu tego pojazdu podatku VAT. Korekty in plus podatnik dokona w pliku JPK_VAT za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, w wysokości proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

Korekcie podlegają tylko wydatki z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia pojazdu. Pozostałe wydatki, w tym nabycie paliwa, inne wydatki eksploatacyjne nie podlegają korekcie. Odliczenie VAT od tych wydatków odbywa się bowiem na bieżąco, w związku z czym podatnik może odliczenia te kontrolować.

Pamiętać także należy, że w sytuacji gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, kwota korekty powinna uwzględniać współczynnik wyliczony na podstawie art. 90 ustawy o VAT, zastosowany przy odliczeniu.

Po upływie okresu korekty (60 lub 12 miesięcy) wszelkie zmiany sposobu wykorzystywania pojazdu pozostają bez wpływu na zrealizowane przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu prawo do odliczenia VAT.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.)