1 stycznia 2024 r. zaczęły obowiązywać uregulowania stanowiące alternatywę dla dotychczasowych zasad rozliczania w podatku dochodowym wsparcia finansowego pozyskiwanego przez podmioty gospodarcze na realizację zadań inwestycyjnych, w tym różnego rodzaju dotacji. Celem ich wprowadzenia było uproszczenie rozliczenia z fiskusem dokonywanego przez podatników w zakresie takich inwestycji.
Generalnie, tak jak to było do końca 2023 r., nadal pozyskanie dotacji na pokrycie kosztów lub jako zwrot wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych w działalności gospodarczej i podlegających amortyzacji, nie zawsze oznacza powstanie przychodu podatkowego lub jego opodatkowanie.
To, czy wartość takich dotacji należy zakwalifikować jako firmowy przychód podatkowy, jest uzależnione od tego, czy firma jest podatnikiem pdof czy pdop. U przedsiębiorców będących osobami fizycznymi wartość dotacji na ten cel nie stanowi przychodu (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o pdof - Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.). Natomiast dla podatników pdop wartość pozyskanych dotacji stanowi przychód, ale jest on zwolniony z opodatkowania (art. 17 ust. 1 pkt 21 ustawy o pdop - Dz. U. z 2023 r. poz. 2805). Niezależnie jednak od wskazanego podatkowego zróżnicowania klasyfikacyjnego, zarówno u podatników pdof, jak i pdop, wartość dotacji na majątek trwały nie bierze udziału przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Natomiast dotacje na cele inne niż zakup albo wytworzenie środków trwałych, zarówno dla podatników pdof, jak i pdop, stanowią przychody podatkowe (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o pdof i art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o pdop). Przychód taki może jednak korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego (np. w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 46, pkt 47a, pkt 47d, pkt 129, pkt 136 i pkt 137 ustawy o pdof lub art. 17 ust. 1 pkt 14a, pkt 23, pkt 47, pkt 48, pkt 52 i pkt 53 ustawy o pdop).
Jeżeli cały zakup lub wytworzenie środka trwałego są pokrywane pieniędzmi pozyskanymi z dotacji, to naliczane od jego wartości początkowej odpisy amortyzacyjne są wyłączone z kosztów podatkowych w całości. Z tej kategorii podatkowej ustawodawca wyłączył bowiem odpisy amortyzacyjne od części wartości środków trwałych, która odpowiada wydatkom odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie (art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o pdop).
Ustawodawca wyłączył również z kosztów podatkowych wydatki, które zostały bezpośrednio sfinansowane z dotacji korzystającej ze zwolnienia od podatku i które zostały wymienione w art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o pdof oraz art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy o pdop. Stąd u podatników pdof kosztów podatkowych nie obciążają wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29b, pkt 46, pkt 47a, pkt 47d, pkt 116, pkt 122, pkt 129, pkt 136 i pkt 137 ustawy o pdof. Natomiast podatnicy pdop do tej kategorii nie zaliczą wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 14a, pkt 23, pkt 24, pkt 42, pkt 47, pkt 48, pkt 52, pkt 53, pkt 54a, pkt 55, pkt 56 i pkt 59 ustawy o pdop.
Z dniem 1 stycznia 2024 r. podatnicy pdof dzięki dodanemu z tym dniem do ustawy o pdof art. 14 ust. 9 mają prawo zaliczyć do przychodów firmowych dotacje, subwencje, dopłaty, inne nieodpłatne świadczenia lub kwoty otrzymane od agencji wykonawczych. Warunkiem ujęcia tych przysporzeń w przychodach jest przy tym złożenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do upływu terminu złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym je otrzymał, sporządzonego na piśmie oświadczenia o zaliczeniu określonych dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji wykonawczych do przychodów. Jeśli podatnik oświadczenie takie złoży, wówczas do kosztów stanowiących odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych sfinansowanych z przychodów, których będzie dotyczyło to oświadczenie, nie będzie stosowało się omówionego wcześniej art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o pdof wyłączającego z kosztów podatkowych część odpisów amortyzacyjnych pokrytych analizowanym wsparciem finansowym.
Ponadto z art. 21 ust. 42a ustawy o pdof wynika, że podatnik może nie stosować zwolnienia dla dotacji z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o pdof. Konsekwencją rozliczenia takiego rodzaju dofinansowania w przychodach opodatkowanych jest brak obowiązku wyłączania z kosztów uzyskania przychodów zarówno odpisów amortyzacyjnych od pokrytej nimi części wartości początkowej składników majątku trwałego, jak również bezpośrednio sfinansowanych z tych środków innych wydatków. W takim bowiem przypadku podatnik nie stosuje art. 23 ust. 1 pkt 45 i pkt 56 ustawy o pdof.
Podmioty będące podatnikami pdop od 1 stycznia 2024 r., w wyniku dodania do ustawy o pdop art. 17 ust. 1g, zyskali prawo do niestosowania zwolnień, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 21, pkt 47 lub pkt 48 ustawy o pdop, w odniesieniu do określonych dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji rządowych lub agencji wykonawczych. Tu warunkiem opodatkowania wskazanych świadczeń jest złożenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzonego na piśmie oświadczenia - u nich jednak dotyczącego rezygnacji ze stosowania tych zwolnień. Po spełnieniu tego warunku do odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, sfinansowanych z dochodów (przychodów), których będzie dotyczyć to oświadczenie, nie będzie się stosowało przepisów art. 16 ust. 1 pkt 48 i pkt 58 ustawy o pdop wyłączających z kosztów podatkowych część odpisów amortyzacyjnych pokrytych tym wsparciem finansowym.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
