Zaniechanie inwestycji - skutki w VAT

Jestem czynnym podatnikiem VAT. Prowadzę działalność handlową. W 2021 r. rozpocząłem inwestycję polegającą na budowie instalacji fotowoltaicznej na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Odliczyłem VAT z tytułu zakupu usługi projektowej. Odstąpiłem jednak od dalszego prowadzenia tej inwestycji z uwagi na pojawienie się możliwości budowy znacznie większej instalacji fotowoltaicznej. Nie wykorzystam jednak dokumentacji projektowej sporządzonej na potrzeby zaniechanej inwestycji. Czy powinienem skorygować odliczony VAT od ww. usługi projektowej?

Czynnemu podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia VAT w zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (przy założeniu, że nie występują okoliczności wskazane w art. 88 ustawy o VAT, wykluczające to prawo). Podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z prawa do odliczenia VAT jest zatem istnienie związku między poniesionymi wydatkami a czynnościami opodatkowanymi. Co istotne, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. "niezwłocznego odliczenia". Podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi zatem czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Tym samym podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT z tytułu kupionej usługi projektowej.

Wątpliwości podatnika dotyczą zaś konieczności skorygowania odliczonego VAT z uwagi na zaniechanie tej inwestycji.

W praktyce przyjmuje się, że zaniechanie inwestycji nie powoduje obowiązku korygowania odliczonego wcześniej VAT, jeżeli następuje ono z przyczyn niezależnych od podatnika. Natomiast, jeżeli przyczyny zaniechania inwestycji zależą od podatnika, to ma on obowiązek skorygowania odliczonego VAT.

Za czynniki niezależne od podatnika można uznać decyzje organów władzy publicznej, bezprawne rozwiązanie umowy ze strony wynajmującego, czy też zdarzenia losowe typu pożar, powódź lub kradzież. Do takich czynników nie zalicza się natomiast np. samodzielnej decyzji podatnika o opuszczeniu lokalu użytkowego z powodu generowania zbyt niskich zysków lub wręcz strat (w przypadku którego podatnik poniósł wydatki na przystosowanie wynajmowanego pomieszczenia do swoich potrzeb). Tak wskazał NSA w wyroku z 25 czerwca 2015 r., sygn. akt I FSK 110/14 odnosząc się do korekty VAT od zaniechanych inwestycji.

Do sytuacji analogicznej, jak opisana w pytaniu, odniósł się Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 24 lutego 2022 r., nr 0114-KDIP4-2.4012.810.2021.4.WH. Organ podatkowy uznał, że zaniechanie inwestycji budowy instalacji fotowoltaicznej (z uwagi na planowanie budowy instalacji o większej mocy) nie wskazuje, by istniały konkretne okoliczności pozostające poza kontrolą podatnika, które stanowiły obiektywną, niezależną od niego przesłankę uzasadniającą zaniechanie inwestycji. Tym samym podatnik ma obowiązek skorygowania odliczonego pierwotnie VAT. W interpretacji czytamy:

"(...) okoliczności związane ze zmianą planów biznesowych nie wskazują na istnienie niezależnych, pozostających poza Państwa kontrolą okoliczności wymuszających zaniechanie inwestycji. Wskazują raczej na zmianę decyzji biznesowych, które nie mogły przynieść dla Państwa oczekiwanego efektu ekonomicznego.

(...) Na moment ponoszenia wydatków na opisaną we wniosku inwestycję przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z uwagi na związek tych wydatków wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi, jednakże zauważyć należy, że zaniechanie inwestycji nie nastąpiło z przyczyn pozostających poza Państwa kontrolą, a było wynikiem zmiany planów biznesowych. Z uwagi na powyższe jesteście zatem Państwo zobowiązani do dokonania korekty uprzednio odliczonego podatku VAT. (...)"

Biorąc powyższe pod uwagę, w sytuacji opisanej w pytaniu należy uznać, że do zaniechania inwestycji doszło z przyczyn zależnych od podatnika i dlatego powinien on dokonać korekty odliczonego wcześniej VAT do usługi projektowej. Naszym zdaniem, korekty tej należałoby dokonać na bieżąco (tj. w miesiącu podjęcia decyzji o zaniechaniu inwestycji).