Sprzedaż elektroniki, czyli m.in. komputerów przenośnych takich jak: tablety, notebooki, laptopy czy konsole do gier wideo, a także - od 1 stycznia 2017 r. - również i procesorów, opodatkowana jest - po spełnieniu pewnych warunków - na zasadach tzw. odwrotnego obciążenia. Podatek VAT od zakupu takich towarów powinien zatem rozliczyć nabywca. Takie rozliczenie ma zastosowanie, jeżeli:
1) zarówno sprzedawca, jak i nabywca są czynnymi podatnikami VAT,
2) dostawa nie korzysta ze zwolnienia VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 2 (zwolnienie to dotyczy towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT - z dodatkowymi warunkami, a to zazwyczaj nie ma miejsca przy sprzedaży elektroniki),
3) łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary, bez kwoty podatku, przekracza kwotę 20.000 zł (art. 17 ust. 1c ustawy o VAT).
W art. 17 ust. 1d ww. ustawy określono, że za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się transakcję obejmującą umowę, w ramach której występuje jedna lub więcej dostaw elektroniki, nawet jeżeli są one dokonane na podstawie odrębnych zamówień lub wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy.
Uwaga
Zasadą jest, że jednolita gospodarczo transakcja to jedna umowa. Natomiast w przypadku, gdy okoliczności towarzyszące transakcji lub warunki, na jakich została zrealizowana, odbiegają od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie elektroniką, jednolita gospodarczo transakcja może obejmować więcej niż jedną umowę.
Warto dodać, że za jednolitą gospodarczo transakcję, do której stosuje się odwrotne obciążenie, należy uznać również umowę o współpracę, w ramach której dochodzi do wielu dostaw (na podstawie wielu zamówień), jeśli z zawartej umowy wynika, że kontrahenci planują w określonym czasie dokonać dostaw sprzętu elektronicznego o łącznej wartości przekraczającej kwotę 20.000 zł. Jeżeli jednak zawarta umowa o współpracy nie zawiera deklaracji o wartości planowanych dostaw (jak również nie wynika to z całokształtu okoliczności jej zawarcia), dokonywane w ramach takiej umowy dostawy powinny być oceniane indywidualnie.
W praktyce zdarzają się transakcje, które w pewien sposób odbiegają od typowych dla obrotu elektroniką.
| Przykład
Podatnik zawarł umowę sprzedaży laptopów o łącznej wartości 17.500 zł. Nabywca w tym samym sklepie dokonuje takich samych transakcji na tę samą wartość przez kilka kolejnych dni. Jest to szczególny przypadek (transakcja obejmująca więcej niż jedną umowę) jednolitej gospodarczo transakcji. Nawet jeżeli pierwszą z transakcji czy kilka pierwszych podatnik rozliczy na zasadach ogólnych, to będzie zmuszony do odpowiedniego skorygowania rozliczenia. |
| Przykład
Nabywca w jednym sklepie realizuje zakupy elektroniki każdorazowo na podstawie odrębnych umów. Pierwsza umowa została zawarta w dniu 15 grudnia 2016 r. na wartość 10.000 zł, druga w dniu 13 stycznia 2017 r. na wartość 7.000 zł, kolejna w dniu 28 lutego na wartość 16.000 zł i następna w dniu 17 marca 2017 r. na wartość 2.000 zł. W tym przypadku każda z umów powinna być oceniana odrębnie. |
Uwaga
Na podatniku - dostawcy - ciąży obowiązek ustalenia, czy dana transakcja będzie uznana za jednolitą gospodarczo. Podatnik ponosi odpowiedzialność w przypadku niewłaściwego jej zakwalifikowania.
W praktyce zdarzają się sytuacje, w których dostawa elektroniki będzie opodatkowana przez nabywcę w ramach odwrotnego obciążenia (ze względu na wartość transakcji), a w późniejszym czasie zajdą okoliczności (np. w związku z obniżeniem ceny, czy zwrotu pewnej partii towarów) decydujące o obniżeniu wartości transakcji (poniżej 20.000 zł).
Takie zdarzenia pozostaną jednak bez wpływu na sposób rozliczenia VAT, tj. nadal ten podatek od transakcji powinien rozliczyć nabywca w ramach odwrotnego obciążenia.
| Przykład
Czynny podatnik VAT zamówił 20 laptopów. Dostawa miała być realizowana w 10 transzach. W ramach jednej transzy miały być sprzedane 2 laptopy o wartości 2.000 zł netto każdy. Wszystkie dostawy miały stanowić jednolitą gospodarczo transakcję objętą odwrotnym obciążeniem. Cztery pierwsze transze (dostawy) sprzedawca dokumentował fakturą bez VAT (podatek rozliczał nabywca). Po czterech zrealizowanych transzach na łączną kwotę 16.000 zł nabywca zrezygnował z części zamówienia. Okoliczność ta nie stanowi podstawy do zmiany rozliczenia już dokonanych dostaw (pomimo, że całkowita wartość transakcji ostatecznie jest niższa niż 20.000 zł). Ani sprzedawca, ani nabywca nie muszą zatem dokonywać żadnych korekt VAT. |
Może się zdarzyć, że podmioty, które zawarły umowę kupna-sprzedaży elektroniki w pewnym momencie decydują o zwiększeniu wartości dostawy, np. na podstawie podpisanego aneksu do umowy. Jeżeli zwiększenie zamówienia o dodatkowe towary zostanie dokonane po faktycznym dokonaniu dostawy towarów (tj. zrealizowaniu wszystkich dostaw w ramach umowy), takie dodatkowe zamówienie powinno być jednak oceniane odrębnie (jako kolejna umowa). Nie wpłynie zatem na sposób rozliczenia pierwotnego zamówienia.
Natomiast jeżeli zwiększenie wartości zamówienia nastąpi przed realizacją dostawy, na skutek czego limit 20.000 zł netto zostanie przekroczony, zmianie ulegnie też podmiot zobowiązany do rozliczenia VAT (początkowo był nim sprzedawca, a ostatecznie będzie nabywca). To może zobowiązać do skorygowania dokonanego rozliczenia.
| Przykład
Czynny podatnik VAT zamówił 15 telefonów komórkowych po 1.000 zł netto każdy. Telefony mają być dostarczone w dwóch terminach - pierwsza dostawa ma mieć miejsce w marcu 2017 r., natomiast druga w maju 2017 r. Wartość całej transakcji wynosi 15.000 zł, zatem podatek VAT powinien być rozliczony przez sprzedawcę. Załóżmy, że w kwietniu, czyli przed realizacją drugiej dostawy, nabywca zwiększy drugą transzę zamówienia o 10 kolejnych telefonów. Ostatecznie cała wartość transakcji przekroczy 20.000 zł netto (wyniesie 25.000 zł). Podatek VAT od tej dostawy (także od pierwszej transzy) powinien rozliczyć nabywca (w ramach odwrotnego obciążenia). Rozliczenie pierwszej dostawy (na zasadach ogólnych) musi być więc skorygowane. |
Korekta sposobu rozliczenia VAT od pierwszej dostawy powinna być dokonana na bieżąco, tj. w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniały okoliczności wpływające na zmianę podmiotu zobowiązanego do rozliczenia VAT (zwiększenie zamówienia).
Sprzedawca w sytuacji przedstawionej w przykładzie powinien skorygować pierwotne rozliczenie pierwszej dostawy w deklaracji za kwiecień. Powinien on zmniejszyć podstawę opodatkowania i podatek należny (korekta dostawy rozliczonej na zasadach ogólnych - korekta in minus) i jednocześnie zwiększyć dostawę rozliczaną w ramach odwrotnego obciążenia.
 |
Wzór faktury "odwrotne obciążenie" dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl |
Obowiązkiem sprzedawcy jest wystawienie do faktury dokumentującej rozliczoną na zasadach ogólnych pierwszą dostawę, faktury korygującej nienależnie wykazaną kwotę podatku od dostawy, w odniesieniu do której powinien mieć zastosowanie mechanizm odwrotnego obciążenia. Faktura ta powinna również zawierać adnotację "odwrotne obciążenie".
Natomiast nabywca w deklaracji za kwiecień powinien: rozliczyć - w ramach odwrotnego obciążenia - podatek należny od poprzedniej dostawy (rozliczonej uprzednio na zasadach ogólnych). Jeżeli nabywca odliczył VAT naliczony z faktury pierwotnej (dokumentującej pierwszą partię dostawy), to wówczas nie koryguje tego odliczenia w związku z otrzymaną od sprzedawcy fakturą korygującą (pod warunkiem rozliczenia w deklaracji za kwiecień podatku należnego od ww. dostawy objętej ostatecznie odwrotnym obciążeniem).
| ||||||||||||
|
||||||||||||
