Nasz francuski kontrahent zaproponował nam zorganizowanie na terytorium Francji szkolenia połączonego z prezentacją własnych produktów. Naszym zadaniem jest pozyskanie chętnych firm (partnerów handlowych naszej oraz francuskiej firmy) do uczestnictwa w tym szkoleniu, zapewnienie im przelotu, noclegów i wyżywienia. Szkolenie poprowadzą pracownicy naszego francuskiego kontrahenta. Koszty, które poniesiemy w związku z organizacją szkolenia oraz pobytu uczestników w trakcie tej imprezy, będą nam zwracane przez firmy, które zdecydują się na wzięcie w niej udziału (opłata za udział w szkoleniu). W jaki sposób rozliczyć oferowane przez nas przedsiębiorcom z innych państw UE oraz spoza jej terytorium, uczestnictwo w szkoleniu na terytorium Francji?
Regułą jest określanie miejsca świadczenia usług w oparciu o miejsce, w którym to usługobiorca posiada siedzibę (art. 28b ustawy o VAT).
Wyjątkiem od tej zasady ogólnej są m.in. usługi w zakresie kultury, sztuki, sportu i rozrywki.
Ustawodawca rozróżnił w ustawie o VAT:
Jeśli usługobiorcą jest podatnik, wówczas miejscem opodatkowania ww. usług jest:
Usługi wstępu polegają na tym, że nabywcy zostaje przyznane prawo do uczestniczenia w danej imprezie, czyli znajdowania się w miejscu, w którym odbywa się ta impreza.
Zgodnie z art. 32 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L nr 77/1 ze zm.), usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej.
Uczestnictwo w zorganizowanym we Francji szkoleniu oferowane jest partnerom handlowym polskiej i francuskiej firmy. Przy czym należy zauważyć, że oferta ta dotyczy udziału w tym szkoleniu. Polska firma nie organizuje szkolenia na zlecenie biorących w nim udział firm a jedynie daje im możliwość uczestniczenia w takim wydarzeniu oraz zapewnia im: transport, wyżywienie i noclegi podczas szkolenia.
Z tego względu, naszym zdaniem usługa wykonana przez Czytelnika, polegająca na umożliwieniu wstępu na szkolenie, które zawiera w cenie: uczestnictwo w szkoleniu, przeloty, noclegi i wyżywienie uczestników zaliczana jest do usług wstępu na imprezy oraz wydarzenia naukowe i edukacyjne o których mowa w art. 28g ust. 1 ustawy i opodatkowana jest w miejscu, w którym ta impreza się odbywa, czyli we Francji.
Do podobnych wniosków doszedł również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 5 lipca 2012 r., nr IPPP3/443-433/12-2/SM, rozpatrując sytuację, w której spółka nabywała usługi szkoleń i konferencji organizowanych zarówno w kraju, jak i poza jego granicami. Uczestnikami szkoleń i konferencji mogli być pracownicy spółki, jak też wybrani kontrahenci, którym spółka w granicach przewidzianych przepisami powszechnie obowiązującego prawa (np. ustawy Prawo farmaceutyczne) opłacała udział w szkoleniach. Tematyka tych szkoleń i konferencji o charakterze edukacyjnym lub naukowym miała związek z prowadzoną przez spółkę działalnością gospodarczą. Szkolenia dotyczyły m.in.:
a także miały na celu podnoszenie kwalifikacji pracowników (szkolenia językowe, szkolenia z zakresu negocjacji, technik sprzedaży).
Szkolenia i konferencje organizowane były przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. W przypadku przedmiotowych konferencji lub szkoleń uczestnicy brali w nich udział jako słuchacze, tzn. nie byli współorganizatorami ani wykładowcami. Ponadto, spółka zobowiązana była do zapłaty opłat szkoleniowych lub konferencyjnych, z tytułu uczestnictwa w szkoleniach lub konferencjach, stanowiących równowartość iloczynu liczby osób oraz określonej stawki opłaty konferencyjnej lub szkoleniowej należnej za jedną osobę.
W przedmiotowej sprawie Dyrektor IS uznał, że:
"(…) Odpłatne udostępnienie możliwości uczestnictwa w konferencji lub szkoleniach należy kwalifikować jako usługę, której miejsce świadczenia i opodatkowania VAT ustala się na podstawie art. 28g ust. 1 ustawy o VAT, tj. usługi te podlegają opodatkowaniu w miejscu, gdzie faktycznie odbywają się (są przeprowadzone) szkolenia lub konferencje opisane w stanie faktycznym. (…)
W przypadku przedmiotowych szkoleń nie ulega (…) wątpliwości, że za opłatę z tytułu wstępu na szkolenie lub konferencję nabywana jest możliwość uczestniczenia w szkoleniu jako słuchacz, tj. Spółka ani uczestnicy szkolenia lub konferencji nie są współorganizatorami/wykładowcami w trakcie przedmiotowych szkoleń. (…)"
Ten sam Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 28 grudnia 2012 r., nr IPPP3/443-1024/12-2/KT potwierdził w zasadzie swoje wcześniejsze stanowisko, stwierdzając, iż:
"(…) Należy zauważyć, że ustawodawca mówiąc o usługach wstępu, wymienia wstęp na imprezy m.in. naukowe i edukacyjne, nie zawężając ich wyłącznie do konferencji i seminariów. Również przepisy ww. rozporządzenia Rady nr 282/2011 pojęcie usług wstępu odnoszą m.in. do prawa wstępu – w zamian za opłatę – na wydarzenia edukacyjne i naukowe «takie jak konferencje czy seminaria», co, zdaniem tut. Organu, nie wyklucza zaliczenia do tego katalogu innych – podobnych – wydarzeń o charakterze edukacyjnym, jak np. szkolenia otwarte, które, podobnie jak konferencje czy seminaria, pozwalają ich uczestnikom poszerzyć wiedzę z określonej dziedziny.
W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nabywając opisane we wniosku usługi działa jako podatnik w rozumieniu art. 28a ustawy i jest zainteresowany uczestniczeniem jego pracowników w określonych wydarzeniach o charakterze edukacyjnym, mających na celu poszerzenie ich wiedzy. Opłata za uczestnictwo dotyczy zawsze udziału w danym wydarzeniu (tu: w szkoleniu otwartym), nie zaś samego wstępu na organizowaną imprezę. Zatem, podmiot nabywający usługę wstępu na szkolenie otwarte umożliwia pracownikom szeroki dostęp do tego szkolenia, nieograniczający się jedynie do fizycznego wstępu do miejsca, gdzie ono się odbywa.
Reasumując, opłaty uiszczane przez Wnioskodawcę za uczestnictwo swoich pracowników w zagranicznych szkoleniach otwartych, o których mowa we wniosku, należy uznać za nabycie usług wstępu, których miejsce świadczenia znajduje się w miejscu (państwie), w którym te szkolenia się odbywają, tj. opodatkowanych zgodnie z brzmieniem art. 28g ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. (…)"
Konsekwentnie, również w interpretacji indywidualnej z 20 lutego 2013 r., nr IPPP3/443-1171/12-2/KT, Dyrektor IS w Warszawie potwierdził, że wniesienie opłaty za uczestnictwo pracowników instytutu w konferencjach z dziedziny nauki i edukacji i to zarówno uczestnictwo aktywne (wygłoszenie własnych prelekcji, referatów), jak i bierne (uczestnictwo wyłącznie w roli słuchacza), dotyczy udziału w tych wydarzeniach i choć nie ogranicza się jedynie do fizycznego wstępu do miejsca gdzie się one odbywają, to należy uznać, że jest nabyciem usług wstępu.
Jednak nie wszyscy dyrektorzy izb skarbowych podzielają powyższy pogląd i można się spotkać ze stanowiskiem, że opłaty za udział w konferencji lub szkoleniu są wynagrodzeniem za usługę, której miejsce opodatkowania określa się według ogólnych reguł wyrażonych w art. 28b lub 28c ustawy.
Przykładowo Dyrektor IS w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 14 lipca 2011 r., nr IPTPP2/443-40/11-4/BM stwierdził, że dokonanie opłaty tytułem uczestnictwa w konferencji adresowanej do ściśle określonej grupy uczestników oznacza, że usługi te nie odbywają się na zasadzie "wstępu". Natomiast Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 2 maja 2012 r., nr IBPP4/443-65/12/PK wyjaśnił, iż usługi szkoleniowe należy zaliczyć do usług edukacyjnych i w związku z tym, że ustawodawca nie przewidział szczególnego miejsca ich opodatkowania jeśli usługobiorcami są podatnicy, należy stosować ogólną zasadę wyrażoną w art. 28b ustawy. Zastosowanie art. 28g ust. 1 ustawy nie jest możliwe, ponieważ nie można przyjąć, że usługa szkolenia jest usługą wstępu na imprezę naukową lub edukacyjną w rozumieniu tego przepisu.
Ze względu na istniejące rozbieżności interpretacyjne, zasadne jest zatem zwrócenie się Czytelnika z wnioskiem do właściwego organu podatkowego o indywidualną interpretację tego problemu.
Z treści pytania Czytelnika wynika, iż w skład usługi wstępu na szkolenie wchodzi również transport, noclegi i wyżywienie poszczególnych uczestników. Nie wydaje się jednak aby odrębne opodatkowanie poszczególnych elementów tego świadczenia było uzasadnione.
Jeśli w skład świadczonej usługi wchodzą usługi pomocnicze, czyli takie, które nie stanowią dla klienta celu samego w sobie, a są jedynie uzupełnieniem usługi głównej, należy traktować je jako element świadczenia zasadniczego, z zastosowaniem stawki podatku VAT oraz miejsca opodatkowania właściwego dla usługi głównej. Zakupione bilety lotnicze, zarezerwowane pokoje hotelowe i wyżywienie nie są proponowane klientom jako odrębne świadczenia, ale jako "pakiet", czyli uczestnictwo w szkoleniu we Francji.
Nie ma zatem podstaw do tego aby refakturować poszczególne składniki kompleksowej usługi wstępu na to szkolenie.
W ten sam sposób wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 22 lipca 2013 r., nr IBPP1/443-333/13/AW. W uzasadnieniu wydanej interpretacji wyjaśnił, że w przypadku świadczenia usług organizacji konferencji, za podstawę opodatkowania przyjąć należy kwotę obrotu wynikającą ze zrealizowania czynności ściśle związanych z przygotowaniem i odbyciem konferencji tj. m.in.:
Natomiast usługi dodatkowe, przykładowo zorganizowanie bankietu, imprezy tanecznej, ogniska lub innych atrakcji na terenie obiektu hotelowego oraz zorganizowanie zajęć rekreacyjnych poza obiektem hotelowym, takich jak zwiedzanie atrakcji turystycznych w okolicach hotelu, jak i umożliwienie uczestnikom konferencji korzystania z zabiegów kosmetycznych, które nie stanowią elementu składowego tych usług, należy potraktować jako usługi odrębne.
Również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 25 października 2013 r., nr IPPP2/443-885/13-2/KOM potwierdził, że usługi pomocnicze w postaci organizacji noclegu, wyżywienia i transportu uczestników szkolenia wraz z samą usługą szkoleniową stanowią kompleksowe świadczenie, które należy opodatkować łącznie. Dyrektor IS uzasadnił swoje stanowisko w ten sposób, że:
"(…) w przypadku umów organizacji konferencji lub szkolenia przedmiotem świadczenia na rzecz klientów jest usługa główna, tj. organizacja konferencji lub szkolenia, a usługi dodatkowe stanowią elementy rachunku kosztów zmierzające do ustalenia kwoty odpłatności za usługę organizacji konferencji lub szkolenia, bowiem z ekonomicznego punktu widzenia klienta Wnioskodawcy, dopełniają świadczenie zasadnicze i nie należy ich sztucznie oddzielać od tego świadczenia.
Z punktu widzenia usługobiorcy istotny jest zakup usługi organizacji konferencji lub szkolenia wraz z usługami noclegowymi, gastronomicznymi, występami artystycznymi. Nie ma zatem podstaw prawnych, aby w przedmiotowej sprawie sztucznie rozdzielać jedną usługę organizacji konferencji lub szkolenia na: usługę wynajmu sali konferencyjnej wraz z urządzeniami multimedialnymi, w tym przygotowanie nagłośnienia, oświetlenia i usługi dodatkowe (usługi noclegowe, gastronomiczne, wystąpienia artystyczne) oraz stosować dla nich odrębne stawki VAT. Konsekwencje podatkowe powinny być przyporządkowane świadczeniu wiodącemu. (…) "
| Reasumując |
Usługa opisana w pytaniu jest zdaniem redakcji usługą wstępu na szkolenie organizowane we Francji. Usługobiorcami są w tym przypadku podatnicy z państw UE oraz spoza jej terytorium, dlatego też miejscem opodatkowania tej usługi będzie – zgodnie z art. 28g ust. 1 ustawy – terytorium Francji. W Polsce usługa ta nie podlega opodatkowaniu.
Należy również podkreślić, że wszystkie wymienione przez Czytelnika usługi dodatkowe należy opodatkować łącznie jako kompleksowe świadczenie.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
