Sposób deklarowania WDT

Prawo do zastosowania obniżonej stawki VAT 0% dla dostaw wewnątrzwspólnotowych przysługuje podatnikom wówczas, gdy:

• dostawa jest dokonana na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, a podatnik musi podać ten numer oraz swój numer VAT UE na fakturze stwierdzającej dostawę towarów,
  

• towary, będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy, będą wysyłane lub transportowane poza terytorium Polski, a miejscem przeznaczenia tych towarów będzie inne państwo członkowskie Wspólnoty Europejskiej,
  

• podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji za dany okres rozliczeniowy, posiadać będzie w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium Polski i dostarczone do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego (art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).

Dowody, o których mowa, są wymienione w art. 42 ustawy i są to zasadniczo:

• dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, lub - w przypadku gdy wywóz dokonywany jest własnym środkiem transportu sprzedawcy lub nabywcy - dokument potwierdzający dane nabywcy i odbiorcy, adres dostawy, określenie towarów i ich ilości, potwierdzenie ich przyjęcia przez nabywcę, dane identyfikacyjne środka transportu; dokument ten ma potwierdzać, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia w innym państwie UE;
  

• kopia faktury;
  

• specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

W sytuacji, gdy dokumenty, o których mowa powyżej nie potwierdzają jednoznacznie, że towar został dostarczony do nabywcy, wówczas - zgodnie z art. 42 ust. 11 ustawy - dowodami tymi mogą być inne dokumenty, w szczególności:

• korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;
  

• dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;
  

• dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania.

Jeżeli wywóz towarów dokonywany jest przy pomocy środka transportu dostawcy lub nabywcy, a także w sytuacji gdy na podstawie innych posiadanych dokumentów dostawca nie może uwiarygodnić faktu dostarczenia towaru do nabywcy, podatnik powinien posiadać dokument potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (art. 42 ust. 11 pkt 4).

"Ze względów bezpieczeństwa", warto gromadzić całość dokumentacji związanej z daną transakcją, pamiętając przy tym, aby w dokumentach posługiwać się zawsze właściwymi numerami identyfikacyjnymi obydwu stron transakcji.

Warto przy tym zasygnalizować, iż w przypadku gdy przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy są nowe środki transportu, a nabywca nie jest zidentyfikowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej, bądź też wywóz środka transportu dokonywany jest bez użycia innego środka transportu, podatnik oprócz obowiązkowo wystawianej faktury musi również wystawić dodatkowo tzw. "dokument wywozu", zawierający dane umożliwiające prawidłową identyfikację podatnika dokonującego dostawy, nabywcy oraz dostarczanego nowego środka transportu wymienione w art. 42 ust. 5 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 42 ust. 12 pkt 2 ustawy, podatnicy którzy nie posiadają dokumentów potwierdzających dostarczenie towarów do nabywcy do dnia złożenia deklaracji za okres miesięczny, w którym powstał obowiązek podatkowy (najczęściej jest to miesiąc dokonania dostawy), nie wykazują tej dostawy w ewidencji za ten okres. Dostawa ta będzie wykazana w ewidencji za kolejny po następnym okresie rozliczeniowym okres rozliczeniowy ze stawką właściwą dla danego towaru w kraju, jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatnik za ten kolejny po następnym okresie rozliczeniowym okres rozliczeniowy nie będzie posiadał dowodów na dostarczenie towarów nabywcy.

Uwaga

W uproszczeniu można powiedzieć, że podatnik, który przed upływem kolejnych dwóch terminów do złożenia deklaracji nie posiada dowodów na dostarczenie towarów nabywcy, nie wykaże WDT ani w rozliczeniu za miesiąc dokonania dostawy, ani w rozliczeniu za drugi w kolejności miesiąc, lecz dopiero w rozliczeniu za trzeci miesiąc po miesiącu dokonania dostawy.

Rozliczenie VAT w deklaracji miesięcznej

Dla podatników rozliczających się kwartalnie brak odpowiednich dokumentów do dnia złożenia deklaracji będzie skutkował tym, że dostawa nie będzie wykazywana w rozliczeniu za kwartał, w którym dokonano WDT, lecz w deklaracji za następny okres rozliczeniowy (czyli za kolejny kwartał).

Rozliczenie WDT w deklaracji kwartalnej

Jak stanowi art. 20 ust. 3 ustawy o VAT, gdy przed dokonaniem wewnątrzwspólnotowej dostawy podatnik otrzymał całość lub część ceny, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej otrzymanie całości lub części ceny.

Co zatem istotne - w przypadku zaliczek dotyczących WDT - obowiązek podatkowy, w przeciwieństwie do zasad ogólnych, został związany z chwilą wystawienia faktury dokumentującej otrzymanie całości lub części ceny, a nie z chwilą otrzymania zaliczki.

Od decyzji podatnika zależy zatem czy zafakturuje otrzymaną zaliczkę z tytułu przyszłej dostawy wewnątrzwspólnotowej, czy też nie wystawi faktury zaliczkowej i udokumentuje dopiero faktycznie zrealizowaną dostawę.

Trzeba tu zwrócić uwagę, iż mimo tego, że decyzję o wystawieniu faktury dokumentującej otrzymanie zaliczki pozostawiono podatnikowi, to jednak naszym zdaniem dotyczy to tylko otrzymania pierwszej płatności. Zdanie drugie § 10 ust. 2 rozporządzenia w sprawie faktur stanowi bowiem, iż w przypadku wystawienia faktury przepis § 10 ust. 3 stosuje się odpowiednio. A przepis ten nakazuje wystawiać fakturę nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę).

Oznacza to, że jeżeli podatnik zdecyduje się na wystawienie faktury dokumentującej otrzymanie zaliczki na poczet WDT, to w przypadku otrzymywania kolejnych części należności będzie obowiązany do wystawiania kolejnych faktur dokumentujących ich otrzymanie. Natomiast gdy nie zafakturuje pierwszej otrzymanej części należności, nie będzie musiał (ale też nie będzie mógł) dokumentować otrzymywania kolejnych części należności. Czyli otrzymywane przez niego zaliczki pozostaną bez wpływu na rozliczenie podatku VAT i nie będą wykazywane ani w prowadzonych rejestrach VAT, ani w składanych deklaracjach VAT.

Gdyby podatnik otrzymując zaliczkę na poczet WDT nie wystawił faktury zaliczkowej, wówczas obowiązek podatkowy powstałby dopiero z chwilą wystawienia faktury końcowej, jednak nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów.

Jeśli jednak podatnik podjął decyzję o wystawieniu faktury zaliczkowej, automatycznie powstanie u niego obowiązek podatkowy z tego tytułu. Wystawienie takiej faktury rodzi problem dotyczący stawki podatkowej.

Zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o VAT, w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów stawka podatku wynosi 0%. Przy czym możliwość jej stosowania została uzależniona od warunków wymienionych w art. 42 ust. 1 ustawy o VAT, tj. m.in. od posiadania przez podatnika przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej dowodów, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju.

Jednakże art. 42 ustawy o VAT dotyczy dokonanych dostaw wewnątrzwspólnotowych i nie może w związku z tym mieć zastosowania do zaliczek otrzymywanych przed dokonaniem dostawy. Dlatego też naszym zdaniem należy przyjąć, iż w przypadku zaliczek, na podstawie art. 41 ust. 3 ustawy o VAT generalnie właściwą stawką będzie 0%.