W ramach działalności gospodarczej przedsiębiorcy korzystają z oferowanych przez banki usług takich jak prowadzenie rachunku bankowego, udzielanie kredytów, gwarancji i akredytyw, dokonywanie rozliczeń pieniężnych itp. Z reguły te usługi i czynności mają charakter odpłatny. Pobieranie przez banki prowizji i opłat z tytułu wykonywanych czynności bankowych oraz opłat za wykonywanie innych czynności jest dopuszczalne w myśl art. 110 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. nr 72, poz. 666 ze zm.).
Przedsiębiorcy, aby zaliczyć tego rodzaju wydatki do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 updof i art. 15 updop każdorazowo powinni ocenić, czy poniesione opłaty bankowe pozostają w związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. Szczególną ostrożność należy też zachować, ustalając, na jakich zasadach wydatki te mogą być ujmowane w rozliczeniu podatkowym.
W pewnych sytuacjach określonych prawem przedsiębiorcy są zobligowani do założenia rachunku bankowego w celu dokonywania za jego pośrednictwem rozliczeń z kontrahentami oraz regulowania zobowiązań publicznoprawnych.
Przykładowo, art. 61 Ordynacji podatkowej nakazuje, by zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów, a także wpłata kwot pobranych przez płatników, była dokonywana w formie polecenia przelewu.
Ponadto za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy powinni też przyjmować lub dokonywać płatności w związku z działalnością gospodarczą, jeżeli stroną transakcji jest inny przedsiębiorca oraz gdy wartość transakcji przekracza równowartość 15.000 euro przeliczonych na złote po średnim kursie walut obcych ogłaszanym przez NBP ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji. Wymóg ten wynika z art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. nr 220, poz. 1447 ze zm.).
Należy zwrócić uwagę, że niekiedy usługi polegające na prowadzeniu firmowego rachunku bankowego przedsiębiorcy nabywają w pakiecie wraz z usługami towarzyszącymi (np. doradztwo podatkowe i inwestycyjne, wydanie dodatkowych kart kredytowych, pakiet ubezpieczeń). Ponoszona wówczas opłata za prowadzenie rachunku bankowego uwzględnia koszt tych dodatkowych usług. Zdaniem organów podatkowych opłata ponoszona za pakiet nabytych usług może być kosztem podatkowym, o ile usługi te pozostają w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez posiadacza rachunku i nie mają charakteru osobistego (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej: w Warszawie z 18 lipca 2012 r., nr IPPB1/415-422/12-2/AM, w Poznaniu z 15 czerwca 2012 r., nr ILPB1/415-234/12-4/AP, w Katowicach z 24 lutego 2012 r., nr IBPBI/1/415-1208/11/BK).
Uzasadnione jest zatem stwierdzenie, że opłaty bankowe za założenie i utrzymanie firmowego rachunku bankowego rozliczeniowego, jak również opłaty za czynności związane z obsługą takiego rachunku, w tym m.in. za wydanie kart płatniczych i czeków, realizację zleconych przelewów, dokonywane wpłaty i wypłaty, są w pełnej wysokości kosztami uzyskania przychodów z działalności gospodarczej. Dotyczy to również opłat za utrzymanie rachunków bankowych innych niż rozliczeniowe, pod warunkiem, że ich prowadzenie jest związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa.
| Przykład
Przedsiębiorca zatrudniający pracowników tworzy zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 592 ze zm.), środki funduszu są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym. Przedsiębiorca nie może pokrywać ze środków tego funduszu opłat bankowych związanych z prowadzeniem rachunku funduszu. W rezultacie koszty te obciążają koszty działalności przedsiębiorcy i mogą być przez niego zaliczane do kosztów podatkowych. Przykład Przedsiębiorca (osoba fizyczna) świadczący usługi budowlane lokuje wolne środki pieniężne pochodzące z działalności gospodarczej na rachunkach lokat terminowych. Zgodnie z obowiązującą wykładnią przepisów podatkowych, takich rachunków nie uważa się za rachunki utrzymywane w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą, a odsetki od środków na tych lokatach są zaliczane do innego źródła przychodów niż działalność gospodarcza. W rezultacie opłaty bankowe za prowadzenie rachunków lokat terminowych nie stanowią u przedsiębiorcy kosztu uzyskania przychodów z prowadzonej działalności. |
Opłaty bankowe związane z prowadzeniem rachunku bankowego i operacjami dokonywanymi za jego pośrednictwem, spełniające kryteria uznania za koszty uzyskania przychodów z działalności gospodarczej, są kosztami o charakterze pośrednim, które podlegają rozliczeniu jednorazowo w dacie ich poniesienia, na dzień:
Kredyt (pożyczka) bankowy stanowi jeden ze sposobów finansowania działalności gospodarczej. Zaciągany jest zazwyczaj w celu poprawy płynności finansowej przedsiębiorstwa i służy finansowaniu kosztów bieżącej działalności lub prowadzonych inwestycji. Prowizje i opłaty dotyczące pozyskania tych środków (np. opłata za rozpatrzenie wniosku o przyznanie kredytu/pożyczki) oraz wydatki związane z obsługą kredytu (pożyczki), stanowią więc koszty uzyskania przychodu. Podatkowe rozliczenie tych kosztów zależy od przeznaczenia kredytu (pożyczki).
W przypadku kredytu (pożyczki) inwestycyjnego zaciągniętego na zakup lub wytworzenie środka trwałego, prowizja i opłaty poniesione do dnia przekazania środka trwałego do używania zwiększą jego wartość początkową. Są więc ujmowane w kosztach podatkowych poprzez odpisy amortyzacyjne.
Z kolei prowizję i opłaty związane z zaciągnięciem kredytu (pożyczki) służącego finansowaniu kosztów bieżącej działalności przedsiębiorstwa (kredyt obrotowy), ujmuje się bezpośrednio w ciężar kosztów podatkowych na dzień ich poniesienia. Z reguły jest to dzień uruchomienia kredytu. Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe mogą jednak być zobowiązani do rozliczania w czasie kosztu prowizji bankowej za udzielenie kredytu (pożyczki). Ten sposób rozliczenia ma zastosowanie, gdy ponoszone koszty o charakterze pośrednim dotyczą okresu przekraczającego dany rok podatkowy (art. 22 ust. 5c zd. 2 updof i art. 15 ust. 4d zd. 2 updop) i są rozliczane w czasie dla celów bilansowych.
| Przykład
Przedsiębiorca zaciągnął kredyt na sfinansowanie działalności bieżącej (obrotowej). Zgodnie z umową kredytową, na rachunek bankowy przedsiębiorcy wpłynęła kwota kredytu do spłaty, pomniejszona o kwotę prowizji pobranej przez bank za udzielenie kredytu. Do celów bilansowych kwota prowizji jako nieistotna została ujęta w księgach rachunkowych bezpośrednio do kosztów w pełnej wysokości, wobec czego również w rozliczeniu podatkowym została potrącona jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów. |
Warto nadmienić, że niezależnie od rodzaju prowadzonej ewidencji księgowej, zgodnie z metodą kasową (tj. w dacie poniesienia wydatku) zaliczeniu do kosztów podatkowych podlegają odsetki od zaciągniętego kredytu (pożyczki). Przy czym jeśli chodzi o odsetki od kredytu (pożyczki) inwestycyjnego, to wskazany sposób rozliczenia odnosi się do odsetek opłaconych po oddaniu środka trwałego do używania. Odsetki naliczone wcześniej zwiększają wartość początkową danego środka trwałego.
W ramach prowadzonej działalności przedsiębiorcy korzystają również z gwarancji bankowych. W ramach tej usługi bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz beneficjenta (kontrahenta przedsiębiorcy) określonej sumy pieniędzy, w przypadku gdy przedsiębiorca nie jest w stanie wywiązać się z warunków umowy zawartej między kontrahentami. Tego rodzaju usługi są świadczone odpłatnie, przy czym zabezpieczenie mogą wykupić obie strony kontraktu handlowego lub o świadczeniu usług.
Gwarancja bankowa stanowi sposób zabezpieczenia wierzytelności, co wpływa na podniesienie bezpieczeństwa transakcji i ogranicza ryzyko niewywiązania się ze zobowiązań kontraktowych przez partnera biznesowego. Uzyskanie takiej gwarancji zwiększa więc wiarygodność przedsiębiorców, co ułatwia, a niekiedy warunkuje pozyskanie kontraktu.
Poza sporem pozostaje fakt, że prowizja za udzielenie gwarancji stanowi koszt uzyskania przychodów. Natomiast ustalenie momentu potrącenia tego rodzaju kosztu budzi wątpliwości ze względu na rozbieżne stanowiska dotyczące tego czy koszty uzyskania gwarancji mają charakter pośredni, czy są bezpośrednio związane z przychodami (por. wyrok WSA: w Olsztynie z 30 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 668/11 - orzeczenie nieprawomocne oraz w Poznaniu z 22 października 2010 r., sygn. akt I SA/Po 424/10 - orzeczenie prawomocne, a także interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 5 marca 2012 r., nr IBPBI/2/423-1428/11/BG i z 28 marca 2011 r., nr IBPBI/2/423-1918/10/AP). Z tego względu, jeżeli prowizja za udzielenie gwarancji bankowej stanowi istotny wydatek, warto uzyskać interpretację przepisów podatkowych w indywidualnej sprawie.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
