Realizacja szlachetnego celu w rocznym PIT

Tak jak to miało miejsce w latach poprzednich, również sporządzając roczne zeznania PIT za 2023 r., podatnicy pdof mogą przekazać wybranej przez siebie organizacji pożytku publicznego (OPP) część należnego podatku dochodowego wynikającego ze składanych przez nich rocznych zeznań podatkowych. Wysokość przekazywanego wsparcia nie może jednak przekroczyć 1,5% podatku należnego. Nie wyższą od wskazanego procentu kwotę podatku należnego wybranej OPP zobowiązany jest przekazać w imieniu podatnika naczelnik urzędu skarbowego, o ile podatnik takiej dyspozycji dokona w zeznaniu podatkowym lub jego korekcie złożonych w ustawowo określonym terminie.

1,5% należnego podatku mogą przekazywać nie tylko podatnicy rozliczający się według skali podatkowej w zeznaniach PIT-36, PIT-36S lub PIT-37, ale również składający zeznania: PIT-36L i PIT-36LS służące do rozliczania podatku liniowego, w PIT-38 przeznaczonym dla dochodów z kapitałów pieniężnych, PIT-39, w którym dokonuje się rozliczenia dochodu ze zbycia nieruchomości, PIT-28 dedykowanym tzw. ryczałtowcom oraz w PIT-CFC, czyli zeznaniu o dochodach zagranicznej spółki kontrolowanej.

Tylko OPP z wykazu

Aby podatnik mógł udzielić wsparcia wybranej przez siebie OPP, musi się ona znajdować w wykazie organizacji uprawnionych do otrzymania 1,5% podatku. Wykaz ten tworzony jest na 30 listopada danego roku podatkowego, natomiast publikowany do 15 grudnia. Warunki, jakie OPP muszą spełnić, aby zostać objęte wykazem, oraz zasady jego prowadzenia ustawodawca wskazał w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571).

Wykaz OPP prowadzi Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (NIW-CRSO). Jest on dostępny na stronie internetowej Narodowego Instytutu Wolności (niw.gov.pl).

Trzeba złożyć wniosek

Obowiązek przekazania wybranej przez podatnika OPP kwoty zadeklarowanej przez niego i jednocześnie nieprzekraczającej 1,5% należnego podatku z zeznania podatkowego spoczywa na naczelniku urzędu skarbowego właściwego dla złożenia zeznania podatkowego. Do tego jednak niezbędny jest wniosek podatnika w tej kwestii w zeznaniu podatkowym złożonym przed upływem terminu określonego na jego złożenie albo korekcie zeznania. Jeśli chodzi o korektę, to wniosek taki jest skuteczny, gdy została dokonana w ciągu miesiąca od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego. Sam wniosek umieszczony jest na końcu każdego z wymienionych wcześniej rocznych zeznań PIT. We wniosku tym podatnik powinien podać jedną OPP, wskazując jej numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). W jednym zeznaniu można wesprzeć tylko jedną OPP. Jeżeli jednak podatnik będzie składał za 2023 r. więcej niż jedno zeznanie podatkowe, to wówczas w każdym ze składanych formularzy może wskazać zarówno tę samą, jak i inne OPP, którym zdecyduje się przekazać 1,5% podatku. Tak będzie przykładowo w przypadku, gdy podatnik w 2023 r. uzyskał przychody z prywatnego najmu opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym rozliczane w zeznaniu PIT-28 lub dochody ze sprzedaży nieruchomości wykazywane w PIT-39 oraz dochody z umowy o pracę wykazywane w zeznaniu PIT-37. Wówczas w każdym ze wskazanych zeznań ma możliwość wpisania tej samej albo różnych OPP i wsparcia ich częścią swojego podatku należnego.

Gdy podatnik sporządza roczny PIT, korzystając z usługi Twój e-PIT, to w przygotowanym dla niego zeznaniu automatycznie zostanie wskazana OPP, której przekazał 1,5% swojego podatku w zeznaniu za 2022 r. (pod warunkiem, że dana OPP nadal figuruje w wykazie OPP, które uprawnione są do otrzymania 1,5% podatku należnego). Gdy jednocześnie podatnik w zeznaniu za 2022 r. wskazał również cel szczegółowy, to ten sam cel szczegółowy zostanie wskazany w przygotowanym dla niego PIT za 2023 r. To nie oznacza jednak, że podatnik nie może zamienić w PIT za 2023 r. OPP wybranej w rozliczeniu za poprzedni rok na inną, której chce udzielić wsparcia, jak również celu szczegółowego. W tym ostatnim przypadku może także zrezygnować z jego podawania.

Nie zawsze maksymalna wysokość

We wniosku składanym w rocznym zeznaniu podatkowym podatnik powinien zadeklarować wysokość wsparcia, jakie z jego podatku ma zostać przekazane wybranej przez niego OPP. 1,5% podatku należnego nie jest bowiem kwotą ryczałtową, gdyż procent ten określa jedynie maksymalną wysokość podlegającego przekazaniu na rzecz OPP podatku należnego wynikającego z zeznania podatkowego lub jego korekty. To oznacza, że podatnik może udzielić wsparcia wybranej przez siebie organizacji w niższej wysokości. Niezależnie jednak od tego, jaką podejmie decyzję w tej kwestii, zawsze zobowiązany jest zaokrąglić przekazywaną kwotę do pełnych dziesiątek groszy w dół. Gdyby podatnik określił kwotę wsparcia w wysokości wyższej niż dopuszczalna, to naczelnik urzędu skarbowego i tak przekaże wskazanej przez niego OPP kwotę nieprzekraczającą 1,5% podatku należnego (pomniejszoną o koszty przelewu bankowego).

Dodatkowe dane

Wnioskując w rocznym PIT za 2023 r. o przekazanie 1,5% podatku należnego dla wskazanej organizacji pożytku publicznego, podatnik ma możliwość wskazania również informacji uzupełniających. Obejmują one dane w zakresie:

• celu szczegółowego 1,5% - tu podatnik ma możliwość sprecyzowania celu, na jaki powinna zostać przeznaczona deklarowana kwota 1,5% podatku przez OPP - zazwyczaj jest to imię i nazwisko osoby, którą chce wesprzeć za pośrednictwem OPP,
• wyrażenia zgody na przekazanie OPP przez naczelnika urzędu skarbowego jego danych, tj. imienia, nazwiska i adresu (w przypadku przedsiębiorstwa w spadku będą to dane tego przedsiębiorstwa) wraz z informacją o wysokości przekazanej przez niego kwoty wsparcia.

Emeryci i renciści w specjalnym trybie

Często osobami chcącymi przekazać 1,5% swojego podatku za dany rok na wsparcie OPP są emeryci i renciści, którzy nie muszą składać zeznania podatkowego, gdyż otrzymują od organu rentowego (np. z ZUS) roczne obliczenie podatku (PIT-40A). W takim przypadku powinny one złożyć oświadczenie na formularzu PIT-OP. Emeryt czy rencista w oświadczeniu tym powinien wskazać numer KRS wybranej OPP. Natomiast opcjonalnie może także podać w tym oświadczeniu w części dotyczącej informacji uzupełniających cel szczegółowy, na który ma zostać przeznaczona kwota wsparcia oraz wyrazić zgodę na przekazanie OPP swoich danych wraz z informacją o kwocie przekazanego podatku.

Oświadczenie PIT-OP należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika w dniu składania zeznania podatkowego w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. PIT-OP złożony w wymaganym terminie wraz z rocznym obliczeniem podatku (PIT-40A) dla potrzeb przekazania 1,5% podatku należnego traktuje się na równi z zeznaniem podatkowym. Jego złożenie oznacza wyrażenie zgody na przekazanie OPP kwoty w wysokości 1,5% podatku należnego.

Jednak ci emeryci i renciści, którzy w celu dokonania przekazania 1,5% z rocznego rozliczenia za dany rok podatkowy wolę jego przekazania wyrazili już w roku poprzednim, nie muszą składać żadnego wniosku ani oświadczenia. Obowiązujące w tym zakresie regulacje umożliwiają bowiem przekazanie części podatku należnego OPP, nawet gdy podatnik, któremu organ rentowy przekazał roczne rozliczenie podatku, nie będzie wnioskował o przekazanie kwoty wsparcia na rzecz OPP w zeznaniu podatkowym lub w oświadczeniu. W takim przypadku organ podatkowy będzie przekazywał część podatku należnego OPP wskazanej przez podatnika w zeznaniu lub jego korekcie lub oświadczeniu złożonym za poprzedni rok podatkowy. Ten mechanizm przekazywania należnego podatku OPP jest stosowany, pod warunkiem że podatnik uprzednio nie wycofa zgody na przekazywanie swojego wsparcia, co odbywa się również z wykorzystaniem druku PIT-OP. W formularzu tym, oprócz informacji uzupełniających, jakie mogą podawać wspierający OPP podatnicy składający roczne zeznania, emeryt lub rencista mogą także podać telefon lub e-mail, które ułatwią urzędowi skarbowemu kontakt z nimi w sprawie tego formularza.

Tryb przekazywania 1,5%

Przekazania kwoty wsparcia podatnika naczelnik urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika dokonuje na rachunek bankowy wskazany przez OPP w terminie od maja do lipca roku następującego po roku podatkowym, za który składane jest zeznanie podatkowe. Właściwy naczelnik urzędu skarbowego realizuje wskazanie podatnika wyłącznie w przypadku, gdy podatnik dokona zapłaty w pełnej wysokości podatku należnego stanowiącego podstawę obliczenia kwoty, która ma być przekazana na rzecz OPP, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego. Za zapłacony podatek uważa się również zaległość podatkową, której wysokość nie przekracza wysokości trzykrotności wartości opłaty dodatkowej, pobieranej przez operatora wyznaczonego w myśl ustawy - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 1640) za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej, tj. 8,70 zł.

Odstąpienie od przekazania

Naczelnik urzędu skarbowego odstępuje jednak od przekazania 1,5% podatku na rzecz OPP, jeżeli:

• OPP nie podała rachunku bankowego właściwego do przekazania 1,5% podatku lub podała go nieprawidłowo,
• OPP została usunięta z wykazu organizacji pożytku publicznego uprawnionych do otrzymania 1,5% podatku prowadzonego zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego,
• we wniosku o przekazanie 1,5% podatku podatnik wskazał numer wpisu do KRS, którego nie zawiera wskazany wykaz.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.)

Ustawa z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym... (Dz. U. z 2022 r. poz. 2540 ze zm.)