Rozliczenie VAT w przypadku likwidacji jednoosobowej działalności

Prowadzę mały sklep z odzieżą damską, który z końcem roku zamierzam zlikwidować. Jestem podatnikiem VAT. Czy po likwidacji sklepu, przeprowadzeniu inwentaryzacji i zapłaceniu podatku VAT mogę sprzedać towar, który mi pozostanie? Czy sprzedaż ta będzie podlegała opodatkowaniu VAT?

W przypadku gdy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą jest podatnikiem VAT czynnym, to w momencie likwidacji działalności jest ona zobowiązana do spełnienia warunków wskazanych w art. 14 ustawy o VAT (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.). Przepis ten nie ma zastosowania do podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego z VAT, tj. do podatników, u których sprzedaż jest zwolniona z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 14 ustawy o VAT w przypadku zaprzestania przez osobę fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, opodatkowaniu VAT podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, a w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Towary te należy wykazać w spisie z natury sporządzonym na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Ponadto podatnicy są obowiązani złożyć do urzędu skarbowego informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, nie później niż w dniu złożenia deklaracji VAT składanej za okres obejmujący dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Obowiązek podatkowy w tym przypadku powstaje w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Podstawą opodatkowania jest wartość towarów podlegających spisowi z natury, ustalona na podstawie cen rynkowych towarów na dzień zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej.

Jak wynika z art. 14 ust. 7 ustawy o VAT, dostawa towarów dokonywana m.in. przez osoby fizyczne, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu z VAT przez okres 12 miesięcy od zaprzestania wykonywania czynności podlejących opodatkowaniu. Warunkiem tego zwolnienia jest jednak rozliczenie podatku VAT od towarów objętych spisem z natury. Oznacza to, że w przypadku gdy osoba fizyczna po likwidacji działalności sprzeda pozostałe po likwidacji towary, to sprzedaż ta jest zwolniona z VAT przez rok. Przepis ten budzi jednak pewne wątpliwości, ponieważ po likwidacji działalności przez osobę fizyczną podmiot ten z chwilą jej likwidacji przestaje istnieć jako podatnik VAT. Zatem, jeżeli podmiot ten wypełnił wszystkie ustawowe warunki związane z likwidacją działalności, to w świetle prawa po jej likwidacji nie będą go obejmować przepisy ustawy o VAT. Natomiast sprzedawany majątek pozostały po likwidacji działalności jest jego majątkiem prywatnym. Moim zdaniem wprowadzenie ograniczenia czasowego w zakresie zwolnienia z VAT sprzedaży towarów objętych spisem z natury, w sytuacji gdy podatek został rozliczony, nie ma żadnego uzasadnienia prawnego. Nawet sprzedaż tych towarów po upływie roku nie będzie, w mojej ocenie, rodziła obowiązku podatkowego w VAT.

Podobne stanowisko przedstawił WSA w Szczecinie, który w prawomocnym wyroku z dnia 18 stycznia 2018 r., sygn. akt I SA/Sz 986/17, uznał, że sprzedaż towarów objętych remanentem likwidacyjnym, która nastąpi po upływie 12 miesięcy od zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych VAT, jest wykonywana poza działalnością gospodarczą osoby fizycznej. Taka sprzedaż nie będzie już miała charakteru dostawy towarów dokonywanej przez podatnika.

Ponadto należy pamiętać, że oprócz wskazanych obowiązków podatnik VAT, który zaprzestał wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, jest obowiązany zgłosić ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego. Wynika to z art. 96 ust. 6 ustawy o VAT. Zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Zgłoszenie to składa się na formularzu VAT-Z, w którym wskazuje się m.in.:

• w poz. 16 - datę, od której podatnik zaprzestał wykonywania czynności opodatkowanych,
• w poz. 17 - przyczynę zaprzestania wykonywania tych czynności.

Choć art. 96 ust. 6 ustawy o VAT nie wskazuje wprost terminu, w jakim należy złożyć VAT-Z, należy przyjąć, że na podstawie art. 96 ust. 12 ustawy o VAT, zgłoszenie to powinno zostać złożone w ciągu 7 dni od dnia zaprzestania wykonywania tych czynności.