Jak zawiesić firmę, by móc opiekować się dzieckiem?

Od zeszłego roku przedsiębiorcy, którzy przez pewien czas chcą skupić się na wychowywaniu dzieci bądź muszą poświęcić się opiece nad dziećmi chorymi, mogą skorzystać z możliwości zawieszenia własnej firmy na odpowiednio 3 bądź 6 lat. W tym czasie nabywają prawo do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi opłacanymi w całości z budżetu państwa za pośrednictwem ZUS.

Trzeba prowadzić firmę przez 6 miesięcy

Co do zasady maksymalny okres, na jaki przedsiębiorca może zawiesić prowadzenie własnej firmy, to 24 miesiące. Z kolei najkrótszy okres, przez jaki firma może być zawieszona, to 30 dni (28 lub 29 w przypadku, gdy zawieszenie przypada na luty).

Z dłuższego okresu zawieszenia mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy zawieszają prowadzenie własnej firmy w celu sprawowania osobistej opieki na małym lub chorym dzieckiem. Taka możliwość istnieje od 1 września 2013 r. Nie każdy przedsiębiorca może z niej skorzystać. Przede wszystkim należy spełniać ogólne warunki uprawniające do zawieszenia wynikające z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tj. przedsiębiorcy nie wolno zatrudniać pracowników. Przy czym chodzi tu o pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy, czyli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Fakt nawiązania współpracy na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło nie jest taką przeszkodą. Drugim warunkiem koniecznym do spełnienia jest prowadzenie własnej firmy przez okres co najmniej 6 miesięcy przed zgłoszeniem zawieszenia. Jeżeli któryś z powołanych warunków nie jest spełniony, zawieszenie nie będzie mogło zostać przeprowadzone.

Jeśli chodzi o zawieszenie działalności w związku z opieką nad małym dzieckiem, to może ono wynieść maksymalnie 3 lata, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 5. roku życia. W przypadku konieczności opieki nad dzieckiem chorym, z potwierdzonym orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, przedsiębiorca może zawiesić działalność swojej firmy aż na 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Co istotne okresy te nie muszą być wykorzystane od razu w całości, można je bowiem podzielić na 4 części.

Przedsiębiorcy, którzy zawieszają swoją działalność na mocy powyższych przepisów, nabywają prawo do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi bądź tylko emerytalnym opłacanymi w całości z budżetu państwa za pośrednictwem ZUS.

Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje jednemu z rodziców, pod warunkiem, że drugi rodzic nie jest objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem albo ubezpieczeniami jako osoba:

• pobierająca zasiłek macierzyński,
   
• przebywająca na urlopie wychowawczym,
   
• sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem, z tytułu którego podlega wyłącznie ubezpieczeniu emerytalnemu.

Formularz CEIDG-1 wraz z instrukcją jego wypełnienia dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale CEIDG.

Oświadczenie dla ZUS

Przedsiębiorca w czasie sprawowania opieki nad małym dzieckiem (tak jak osoby pracujące na etacie i korzystające z urlopu wychowawczego) podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu (ma opłacane do ZUS składki emerytalne i rentowe), a także ubezpieczeniu zdrowotnemu. Przy czym budżet państwa finansuje składki na te ubezpieczenia tylko w stosunku do osób, które mają co najmniej 6-miesięczny staż ubezpieczeniowy bezpośrednio przed skorzystaniem z możliwości ubezpieczenia w związku z opieką nad dzieckiem. Natomiast w przypadku osób, których staż ubezpieczeniowy jest krótszy niż 6 miesięcy (lub dotychczas nieubezpieczonych) opłacone zostaną tylko składki emerytalne.

Oprócz zgłoszenia zawieszenia w CEIDG przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć w ZUS oświadczenie o zamiarze podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (bądź tylko emerytalnym), które zawiera m.in.:

• imię i nazwisko osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem oraz jej numer PESEL i miejsce zamieszkania,
   
• dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (nie może być wcześniejszy niż dzień, w którym oświadczenie zostało złożone),
   
• dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
   
• dane dziecka (należy przedłożyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka bądź ewentualnie orzeczenie o niepełnosprawności dziecka).

Takie oświadczenie należy złożyć osobiście w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS lub w formie przesyłki pocztowej. Jego wzór dostępny jest na stronie ZUS http://www.zus.pl.

Dokumenty zgłoszeniowe do ubezpieczenia emerytalnego oraz dokumenty rozliczeniowe za osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem sporządza ZUS. O wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w oświadczeniu osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem zobowiązana jest zawiadomić ZUS w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych zmian. Zasada ta dotyczy również zgłaszania zmian w CEIDG. Jak informuje Ministerstwo Gospodarki na stronie https://prod.ceidg.gov.pl/: "Po wskazanej dacie (zawieszenia - przypis autora) przedsiębiorca będzie podlegał wykreśleniu z urzędu (nawet gdy okres zawieszenia jest krótszy niż 24 miesiące!), dlatego już na etapie składania wniosku o zawieszenie warto złożyć także wniosek o wznowienie wykonywania działalności".

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.)