Posiadanie tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego wiąże się z obowiązkiem opłacania składki na to ubezpieczenie. Tak też jest w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej. Jednak niektóre osoby prowadzące własną firmę mogą być zwolnione z tego obowiązku. Prawo takie przysługuje - po spełnieniu określonych warunków - m.in. przedsiębiorcy posiadającemu ustalone prawo do emerytury.
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą podlegają z tego tytułu w ZUS obowiązkowo m.in. ubezpieczeniu zdrowotnemu. Są nim objęte od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania, z wyłączeniem okresu, w którym wykonywanie działalności zostało zawieszone. W tym czasie przedsiębiorca ma obowiązek opłacać za siebie składkę zdrowotną. Sposób ustalenia podstawy wymiaru tej składki dla danego przedsiębiorcy jest uzależniony od formy opodatkowania jego firmowych przychodów.
Przedsiębiorcy opłacający podatek dochodowy na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej lub liniowy i ewentualnie IP Box, podstawę wymiaru składki zdrowotnej ustalają w oparciu o wysokość firmowego dochodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka. Dochód ten ustalają narastająco jako różnicę między osiągniętymi przychodami a poniesionymi KUP, pomniejszoną o kwotę ewentualnych składek społecznych opłaconych w tym miesiącu (o ile nie zostały zaliczone do KUP). Dla tych przedsiębiorców został wprowadzony tzw. rok składkowy trwający od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego.
Z kolei przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem ustalają miesięczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej jako odpowiedni procent (tj. 60%, 100% lub 180%) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale, włącznie z wypłatami z zysku, w zależności od wysokości przychodu z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (...), osiągniętego od początku roku kalendarzowego. W 2023 r. wyznacznikiem do ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla tych osób jest ww. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w IV kwartale 2022 r. (wynoszące 6.965,94 zł).
Natomiast dla przedsiębiorców będących na karcie podatkowej podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku (czyli w 2023 r. - 3.490 zł).
Przedsiębiorcy posiadający ustalone prawo do emerytury mogą skorzystać z ulgi w opłacaniu składki zdrowotnej. Wynika ona z art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej... (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności przez osobę, której świadczenie emerytalne nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (od lipca do grudnia 2023 r. - 3.600 zł, natomiast w 2024 r.: od stycznia do czerwca 4.242 zł, a od lipca do grudnia - 4.300 zł), w przypadku gdy osoba ta:
Osoba mająca ustalone prawo do emerytury prowadząca działalność gospodarczą, w przypadku spełnienia warunków niezbędnych do zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej, podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, natomiast jest zwolniona z opłacania tej składki. Oznacza to, że:
W składanych do ZUS za każdy miesiąc kalendarzowy dokumentach rozliczeniowych osoba taka powinna wykazywać prawidłową podstawę wymiaru składki zdrowotnej (ustaloną w zależności od formy opodatkowania firmowych dochodów) oraz kwotę tej składki w wysokości:
|
Przykład Pan Jan ma prawo do emerytury i jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG. Od przychodów z działalności opłaca podatek dochodowy według skali podatkowej. Jako przedsiębiorca jest zgłoszony w ZUS tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. Jego świadczenie emerytalne wynosi 3.000 zł. Od stycznia do czerwca 2023 r. nie uzyskał z działalności gospodarczej żadnego przychodu. W lipcu 2023 r. uzyskał przychód w kwocie 7.000 zł, natomiast w sierpniu 2023 r. - 10.000 zł. Zakładamy, że od września do grudnia 2023 r. pan Jan nie uzyskuje z działalności żadnego przychodu. Pan Jan spełnia warunki do zwolnienia z opłacenia składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej za miesiące od stycznia do czerwca oraz za wrzesień, październik, listopad i grudzień br., tj.:
W składanych za te miesiące do ZUS dokumentach rozliczeniowych przedsiębiorca powinien wykazać prawidłową podstawę wymiaru składki zdrowotnej (ustaloną w zależności od formy opodatkowania firmowych dochodów) oraz kwotę tej składki w wysokości 0,00 zł. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
