Zasadniczo składki ZUS nalicza się osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę od przychodu uzyskanego ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o pdof. Określona grupa przychodów ze stosunku pracy może być jednak wyłączona z podstawy wymiaru składek, ale tylko po spełnieniu wymaganych warunków.
Pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę na mocy porozumienia stron. W czasie trwania okresu wypowiedzenia pracownik wykorzystał kilka dni urlopu wypoczynkowego, a w pozostałym okresie był zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, zachowując prawo do wynagrodzenia. Pracodawca w zawartym z pracownikiem ww. porozumieniu zobowiązał się, że wraz z wynagrodzeniem za ostatni miesiąc wypłaci mu dodatkowe świadczenie pieniężne w związku z faktem rozwiązania stosunku pracy. Od kwoty tego świadczenia nie naliczył składek ZUS. Czy prawidłowo?
TAK. Świadczenie pieniężne, o którym mowa, zostało wypłacone pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Spełniało zatem warunki do zwolnienia go ze składek ZUS.
Podstawy wymiaru składek nie stanowią przychody uzyskane przez pracownika m.in. w związku z wypłatą odpraw, odszkodowań, rekompensat z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia. Takie zwolnienie ww. przychodów ze składek ZUS określa § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia MPiPS w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 728 ze zm.), zwanego rozporządzeniem składkowym.
Powyższe zwolnienie określonych należności ze składek ZUS na mocy ww. przepisu zostało skonstruowane w sposób ogólny, bez wskazywania konkretnych przepisów prawa pracy, przyznających prawo do takich świadczeń. Przykładowo wymieniono w nim, że chodzi o odprawy, odszkodowania i rekompensaty z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, rozwiązania jej bez wypowiedzenia. Przyjmuje się, że katalog świadczeń wyłączonych z podstawy wymiaru składek zawartych w ww. przepisie ma charakter otwarty, a powyższe wyłączenie nie dotyczy tylko odpraw czy odszkodowań przysługujących na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, ale również wynikających z porozumień negocjowanych ze związkami zawodowymi na poziomie zakładu pracy lub indywidualnych porozumień zawieranych ze zwalnianymi pracownikami w ramach obowiązującej zasady swobody umów. Zasada ta w prawie pracy oznacza dopuszczalność regulowania w umowie wszystkich innych spraw, jeśli nie pogarsza to sytuacji pracownika w porównaniu z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa.
Niemniej jednak zwolnienie składkowe wskazane w ww. przepisie można zastosować jedynie w przypadku, gdy wypłata np. odprawy, odszkodowania, rekompensaty pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiego świadczenia powinno być ustanie zatrudnienia. Celem wypłaty ww. świadczenia jest zrekompensowanie pracownikowi faktu utraty zatrudnienia, co miało miejsce w analizowanym przypadku.
Pracownikom sali obsługi klienta wypłacamy ekwiwalent za pranie ubioru służbowego (na podstawie regulaminu pracy firmy). Kwota tego świadczenia została ustalona w oparciu o kalkulację jednostkowego kosztu usługi prania z kilku zakładów pralniczych. Świadczenie to wypłacamy pracownikom w każdym miesiącu bez uprzedniego sprawdzania poniesionych przez nich kosztów prania. Czy ww. ekwiwalent może być zwolniony ze składek?
NIE. Kwota wskazanego świadczenia pieniężnego za pranie ubioru służbowego podlega składkom ZUS.
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia składkowego z podstawy wymiaru składek wyłączono wartość ubioru służbowego (umundurowania), którego używanie należy do obowiązków pracownika lub ekwiwalent pieniężny za ten ubiór. Na podstawie tego przepisu składkom ZUS nie podlega ekwiwalent pieniężny wypłacony pracownikowi z tytułu m.in. ubioru służbowego (umundurowania), którego używanie należy do obowiązków pracownika. Oprócz tego z podstawy wymiaru składek ZUS wyłączone są m.in. ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, przy założeniu, że są one wypłacane zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, tj. w wysokości odzwierciedlającej równowartość faktycznie poniesionych przez pracownika kosztów prania takiej odzieży (§ 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia składkowego).
Żaden z tych przepisów (ani innych wymienionych w rozporządzeniu składkowym) nie zwalnia ze składek ZUS ekwiwalentu wypłaconego pracownikom za pranie ubioru służbowego. W efekcie świadczenie wypłacane pracownikom (tu: sali obsługi klienta) za pranie ubioru służbowego pracodawca powinien oskładkować.
Pracownik podczas wykonywania powierzonej mu pracy wykorzystuje swój sprzęt komputerowy (m.in. własne oprogramowanie) oraz prywatny telefon. Pracodawca będzie wypłacał mu w stałej kwocie świadczenie rekompensujące poniesione koszty używania tych rzeczy. Czy takie świadczenie będzie oskładkowane?
TAK. Wypłacone pracownikowi świadczenie rekompensujące mu poniesione koszty używania własnego sprzętu (tutaj: komputerowego oraz prywatnego telefonu) będzie podlegało składkom ZUS.
Składkom ZUS nie podlegają wypłacone ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością pracownika. Takie zwolnienie wynika z § 2 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia składkowego. Dla celów zastosowania wskazanego w nim zwolnienia ekwiwalent musi mieć postać pieniężną, a narzędzia, materiały lub sprzęt muszą być rzeczywiście wykorzystywane przy wykonywaniu pracy oraz stanowić własność pracownika. Ponadto kwota wypłaconego ekwiwalentu powinna odpowiadać poniesionym przez pracownika faktycznym wydatkom (zachodzi racjonalny związek pomiędzy kwotą wypłaconą pracownikowi a wartością używanych rzeczy oraz stopniem ich zużycia). W tym przypadku wypłata pracownikowi świadczenia w stałej kwocie (tj. ryczałtu) nie spełnia powyższego warunku.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
