Od 1 stycznia 2025 r. wzrośnie kwota minimalnego wynagrodzenia. Aktualnie wynosi ono 4.300 zł, natomiast w przyszłym roku będzie wynosiło 4.666 zł. Pracownicy pełnoetatowi wynagradzani według najniższej stawki będą otrzymywali od stycznia o 366 zł brutto więcej niż obecnie. Ale podwyżka minimalnej płacy niesie za sobą również inne zmiany. Ma ona bowiem wpływ m.in. na składki ubezpieczeniowe opłacane do ZUS za niektóre osoby ubezpieczone.
Wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę ma przede wszystkim znaczenie dla nowych przedsiębiorców, którzy w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych prowadzenia firmy (lub po zakończeniu korzystania z ulgi na start) opłacają za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od preferencyjnej podstawy wymiaru, na warunkach określonych w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497 ze zm.), zwanej ustawą systemową. Zgodnie z tym przepisem dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, spełniającej określone warunki, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (także wypadkowe i ewentualnie chorobowe) przez pierwsze 24 miesiące kalendarzowe stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
W 2025 r. minimalne wynagrodzenie będzie wynosiło 4.666 zł.
Wraz z podwyżką minimalnej płacy od 1 stycznia 2025 r. automatycznie wzrośnie też więc najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców opłacających te składki na preferencyjnych zasadach (patrz Tabela 1). W 2025 r. podstawa ta będzie wynosiła 1.399,80 zł, tj. 30% z kwoty 4.666 zł (w drugiej połowie 2024 r. wynosi ona 1.290 zł, tj. 30% z kwoty 4.300 zł).
| Ubezpieczenie | VII-XII 2024 r. - 1.290 zł | 2025 r. - 1.399,80 zł |
| emerytalne | 251,81 zł | 273,24 zł |
| rentowe | 103,20 zł | 111,98 zł |
| chorobowe | 31,61 zł | 34,30 zł |
| wypadkowe (zakładając, że przedsiębiorcę obowiązuje składka w wysokości 1,67% podstawy wymiaru) | 21,54 zł | 23,38 zł |
| Razem: | 408,16 zł | 442,90 zł |
Przedsiębiorcy, których roczny przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w 2024 r. nie przekroczy kwoty 120.000 zł, w 2025 r. mogą skorzystać z tzw. małego ZUS, na zasadach określonych w art. 18c ustawy systemowej. W ramach tej ulgi uprawniony przedsiębiorca może naliczać i opłacać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy ustalonej w oparciu o wysokość firmowego dochodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym (czyli 2024 r.), a nie od podstawy powszechnie obowiązującej osoby prowadzące pozarolniczą działalność.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ustalona na zasadach obowiązujących w razie korzystania z małego ZUS nie może jednak być niższa niż limit określony w art. 18c ust. 2 ustawy systemowej. Zgodnie z tym przepisem podstawa ta nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku. W styczniu 2025 r. minimalna płaca będzie wynosiła 4.666 zł. Oznacza to, że dla przedsiębiorcy korzystającego w 2025 r. z małego ZUS podstawa wymiaru składek społecznych za miesiące od stycznia do grudnia nie może być niższa niż 1.399,80 zł.
Przebywając na urlopie wychowawczym pracownik nie podlega wprawdzie ubezpieczeniom w ZUS ze stosunku pracy, ale ma w tym czasie zagwarantowane m.in. ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Jest nimi objęty, jeśli spełnia określone warunki, tj. nie posiada innych tytułów do tych ubezpieczeń oraz nie ma prawa do emerytury ani renty. Taki pracownik ma wówczas opłacane składki emerytalno-rentowe ze środków budżetu państwa. Jednak rozliczanie składek za taką osobę w raportach ZUS należy do obowiązków pracodawcy.
Składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe (w wysokości odpowiednio 19,52% i 8%) pracodawca nalicza osobie przebywającej na urlopie wychowawczym od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego jej za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających ten urlop. Ustalona w taki sposób podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych nie może być jednak niższa od 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 r. dolny limit podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych dla osób na urlopie wychowawczym będzie zatem wynosił 3.499,50 zł, tj. 75% z kwoty 4.666 zł (w drugim półroczu 2024 r. wynosi 3.225 zł).
Należy pamiętać, że dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, któremu przepisy prawa pracy gwarantują minimalne wynagrodzenie, podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie może być niższa niż kwota minimalnej płacy obowiązująca w danym roku kalendarzowym (w 2025 r. nie będzie więc mogła być niższa niż 4.666 zł).
Kwotę minimalnego wynagrodzenia bierze się też pod uwagę przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla niektórych przedsiębiorców, np. opłacających z działalności gospodarczej podatek dochodowy w formie karty podatkowej zgodnie z ustawą o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Takie osoby naliczają za siebie i opłacają składkę zdrowotną od podstawy, którą obecnie stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku (art. 81 ust. 2z ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej... - Dz. U. z 2024 r. poz. 146 ze zm., zwanej ustawą zdrowotną). Za miesiące od stycznia do grudnia 2024 r. opłacają one za siebie składkę zdrowotną w kwocie 381,78 zł, naliczoną od kwoty 4.242 zł. Natomiast w 2025 r. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców opodatkowanych według karty podatkowej będzie stanowiła kwota 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2025 r., czyli nie niższa niż 3.499,50 zł (75% z kwoty 4.666 zł). Składka wyliczona od tej podstawy wyniesie 314,96 zł. Będzie więc niższa niż wysokość składki obecnie opłacanej przez przedsiębiorców na karcie podatkowej. Zmiana wynika z nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (na dzień oddania GP do druku ustawa czeka na podpis Prezydenta RP).
Natomiast przedsiębiorcy opłacający podatek dochodowy na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej lub liniowy, i ewentualnie IP Box, podstawę wymiaru składki zdrowotnej ustalają w oparciu o wysokość firmowego dochodu. Dochód ten pomniejszają o zapłacone składki społeczne, o ile nie zaliczają ich do kosztów uzyskania przychodów. Przedsiębiorców tych obowiązuje tzw. rok składkowy, trwający od 1 lutego danego roku do 31 stycznia następnego roku. Jeżeli w ich przypadku podstawa wymiaru składki zdrowotnej w danym miesiącu, ustalona w oparciu o wysokość firmowego dochodu, jest obecnie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, podstawę wymiaru składki zdrowotnej za ten miesiąc stanowi kwota tego wynagrodzenia. W aktualnie trwającym roku składkowym, tj. w okresie od 1 lutego 2024 r. do 31 stycznia 2025 r., miesięczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych nie może więc być niższa niż 4.242 zł, a składka - nie niższa niż 381,78 zł. Z kolei dla przedsiębiorcy opłacającego podatek liniowy składka zdrowotna wynosi 4,9% podstawy wymiaru, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, czyli w aktualnie trwającym roku składkowym miesięczna składka nie może być niższa niż 381,78 zł (9% z kwoty 4.242 zł). W wyniku nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej (...) w nowym roku składkowym, który rozpocznie się 1 lutego 2025 r. i będzie trwał do 31 stycznia 2026 r., miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej oraz liniowców nie będzie mogła być niższa niż kwota 75% minimalnego wynagrodzenia, czyli nie niższa niż 3.499,50 zł (75% z kwoty 4.666 zł), a składka - 314,96 zł.
W związku ze wzrostem kwoty minimalnego wynagrodzenia w 2025 r. więcej osób prowadzących pozarolniczą działalność, które:
będzie mogło skorzystać ze zwolnienia z opłacania za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej firmy.
Z art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność, posiadająca prawo do emerytury lub renty, nie opłaca za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne z racji prowadzonej firmy, jeśli jej świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (patrz Tabela 2) oraz:
1) uzyskuje dodatkowe przychody z tytułu prowadzonej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
2) opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
| Uzyskiwanie przychodów z prowadzonej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury, tj. kwoty 890,48 zł (50% z kwoty 1.780,96 zł) | oraz | Pobieranie emerytury lub renty w wysokości nie większej niż kwota minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2025 r. - 4.666 zł |
| lub | ||
| Opłacanie podatku dochodowego z tytułu prowadzonej działalności w formie karty podatkowej | oraz |
Natomiast z art. 82 ust. 9b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej (...) wynika, że pracownik, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku (czyli w 2025 r. nie wyższa niż 4.666 zł), prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność jest zwolniony - jako przedsiębiorca - z opłacania za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli:
Jeśli dana osoba nie spełnia warunków do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi obowiązkowo (tj. nie ma żadnego tytułu do tych ubezpieczeń), a chciałaby im podlegać, może do nich przystąpić dobrowolnie, na swój wniosek (nie zostanie jednak wówczas objęta ubezpieczeniem wypadkowym ani chorobowym), na podstawie art. 7 ustawy systemowej. Zgłoszenia do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych dokonuje się na druku ZUS ZUA.
Osoba opłacająca dobrowolnie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe może zadeklarować do podstawy ich wymiaru dowolną kwotę. Nie powinna ona jednak być niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to więc, że w 2025 r. nie powinna ona być niższa niż 4.666 zł (z kolei górna podstawa wymiaru tych składek nie może przekroczyć 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli w 2025 r. kwoty 260.190 zł).
W przypadku gdy osoba dobrowolnie opłacająca składki emerytalno-rentowe zadeklaruje do podstawy ich wymiaru kwotę minimalną, czyli w 2025 r. - 4.666 zł, nie musi składać do ZUS za każdy miesiąc dokumentów rozliczeniowych.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
