Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy płatnik opłaca z własnych środków. Powinien je odprowadzać do ZUS, co do zasady, za każdą osobę, którą zgłosił do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, m.in. za zleceniobiorców. Jednak obowiązek opłacania składek na te fundusze zależy przede wszystkim od wysokości podstawy wymiaru, od której zatrudniona osoba ma naliczane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ważne jest też, czy dla celów opłacania tych składek płatnik jest uważany za pracodawcę w rozumieniu określonych przepisów.
Składki na FP i FS opłacają pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za osoby wymienione w art. 104 ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia... (Dz. U. z 2023 r. poz. 735). Do grona osób, za które należne są składki na FP i FS, zalicza się zleceniobiorców, którzy nie ukończyli określonego wieku (patrz tabela).
| Płeć | Wiek |
| kobieta | 55 lat |
| mężczyzna | 60 lat |
Dla celów opłacania składek na te fundusze za pracodawcę uważa się jednostkę organizacyjną, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika (art. 2 ust. 1 pkt 25 ustawy o promocji zatrudnienia). Biorąc pod uwagę taką definicję pracodawcy, należy przyjąć, że w przypadku zleceniodawców będących osobami fizycznymi obowiązek opłacania składek na FP i FS za zleceniobiorców dotyczy tylko tych zleceniodawców, którzy zatrudniają co najmniej jednego pracownika. Nie dotyczy to jednostek organizacyjnych (np. spółek z o.o.), u których na obowiązek opłacania składek na te fundusze nie ma wpływu, czy zatrudniają co najmniej jednego pracownika czy też nie zatrudniają żadnej osoby w ramach stosunku pracy.
Podczas ustalania, czy zleceniodawca ma obowiązek opłacać za zleceniobiorcę składki na FP i FS, należy pamiętać, że są one należne tylko za taką osobę, która z tytułu wykonywanej umowy zlecenia ma opłacane obowiązkowe składki emerytalno-rentowe. Składki na FP i FS opłaca się bowiem za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to, że jeżeli z tytułu wykonywania umowy zlecenia zleceniobiorca podlega dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalno-rentowym (ponieważ obowiązkowo podlega im np. ze stosunku pracy), wówczas zleceniodawca nie opłaca za niego składek na FP i FS, nawet jeśli jest spełnione kryterium przychodu.
Składki na FP i FS ustala się od kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego limitu tej podstawy). Nalicza się je jednak dopiero wtedy, gdy podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie (od lipca do grudnia 2023 r. - 3.600 zł). Przypomnijmy, że dla zleceniobiorcy wynagradzanego np. kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie, podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych (także więc na FP i FS) stanowi przychód w rozumieniu przepisów o pdof uzyskany z tytułu wykonywania umowy zlecenia.
Ustalając, czy za danego zleceniobiorcę należy naliczyć składki na FP i FS, zleceniodawca nie powinien ograniczać się tylko do wysokości przychodu uzyskanego z danej umowy zlecenia. O obowiązku ich opłacania decyduje wysokość zsumowanego przychodu, od którego dana osoba ma naliczane do ZUS składki emerytalno-rentowe z różnych tytułów, np. z etatu oraz ze zlecenia. Jeśli bowiem kwoty stanowiące podstawę wymiaru obowiązkowych składek emerytalno-rentowych pochodzą z różnych źródeł, to obowiązkowe składki na FP i FS opłaca się, gdy łączna kwota stanowiąca podstawę ich wymiaru wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie.
Jeżeli umowa zlecenia została zawarta na niepełny miesiąc, nie dokonuje się przeliczenia przychodu na okres miesiąca (tj. ustalenia, jaka byłaby podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych, gdyby zleceniobiorca wykonywał umowę zlecenia cały miesiąc). Przeliczenia nie dokonuje się również, gdy wynagrodzenie za wykonanie zlecenia zostanie określone w umowie w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. W takich sytuacjach o obowiązku opłacania za zleceniobiorcę składek na FP i FS decyduje rzeczywista wysokość osiągniętego przychodu podlegającego składkom społecznym.
Wyjątek stanowią umowy zlecenia zawierane na kilka miesięcy z określonym w umowie wynagrodzeniem w stawce miesięcznej. Wtedy takie przeliczenie powinno zostać dokonane (przykład).
|
Przykład Spółka z o.o. zawarła ze zleceniobiorcą (29 lat) umowę zlecenia i zgłosiła go z tego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Wariant I - Umowa została zawarta na okres od 10 do 31 sierpnia 2023 r. z wynagrodzeniem w kwocie 2.500 zł. Wynagrodzenie za wykonanie umowy zleceniobiorca otrzyma w ostatnim dniu jej wykonywania, tj. 31 sierpnia 2023 r. Spółka nie będzie miała obowiązku opłacenia za zleceniobiorcę składek na FP i FS od tej wypłaty, ponieważ umowa zlecenia nie będzie wykonywana przez pełny miesiąc, a otrzymana przez niego kwota będzie niższa niż wysokość minimalnej płacy (2.500 zł < 3.600 zł). Wariant II - Umowa została zawarta na okres od 10 sierpnia do 31 grudnia 2023 r. z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 3.800 zł płatnym na koniec każdego miesiąca. Za okres przepracowany w sierpniu br. zleceniobiorca otrzyma na koniec tego miesiąca wynagrodzenie w kwocie 2.706 zł. Spółka ma obowiązek naliczyć od tej wypłaty składki na FP i FS, bowiem gdyby umowa była wykonywana przez pełny miesiąc, zleceniobiorca otrzymałby wynagrodzenie w kwocie 3.800 zł, czyli wyższe niż minimalna płaca. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
