Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Składki ZUS  »   Preferencje w opłacaniu składki zdrowotnej
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Preferencje w opłacaniu składki zdrowotnej

Gazeta Podatkowa nr 91 (1966) z dnia 14.11.2022
Dorota Wyderska

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega z tego tytułu obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zasadniczo więc jest zobowiązana do opłacania składki na to ubezpieczenie. Jednak ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przewiduje dla niektórych osób prowadzących działalność pewne preferencje w jej opłacaniu. Mogą z nich skorzystać zarówno przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, jak i ci, którzy prowadzą własną firmę od pewnego czasu.

Emeryci i renciści

Wśród osób zwolnionych z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności, po spełnieniu określonych warunków, są emeryci i renciści. W ich przypadku składki zdrowotnej nie opłaca z tytułu prowadzenia działalności osoba, której świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. - 3.010 zł, a w 2023 r.: od stycznia do czerwca - 3.490 zł, a od lipca do grudnia - 3.600 zł), w przypadku gdy osoba ta:

  • uzyskuje dodatkowe przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury, czyli obecnie kwoty 669,22 zł (tj. 50% z 1.338,44 zł, bowiem tyle wynosi od 1 marca 2022 r. najniższa emerytura) lub
  • opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Tak wynika z art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej... (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.), zwanej ustawą zdrowotną.

Pod pojęciem "świadczenie emerytalne" oraz "świadczenie rentowe" należy rozumieć kwotę odpowiednio emerytury lub renty wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym, a w przypadku renty rodzinnej, także z dodatkiem dla sieroty zupełnej. W kwocie świadczenia nie uwzględnia się innych dodatków, zasiłków, świadczeń pieniężnych, ryczałtu energetycznego, ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz deputatu węglowego.

Osoba mająca ustalone prawo do emerytury/renty prowadząca działalność gospodarczą, w przypadku spełnienia warunków niezbędnych do zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej (o których mowa w art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej), podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, natomiast jest zwolniona z opłacania tej składki. Oznacza to, że:

  • jest ona zobowiązana do dokonania zgłoszenia do tego ubezpieczenia - jeśli dopiero rozpoczęła prowadzenie działalności,
  • nie może się wyrejestrować z tego ubezpieczenia na czas korzystania ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej - gdy już prowadzi działalność.

W składanych do ZUS za każdy miesiąc kalendarzowy dokumentach rozliczeniowych osoba taka powinna wykazywać prawidłową podstawę wymiaru składki zdrowotnej (ustaloną w zależności od formy opodatkowania firmowych dochodów) oraz kwotę tej składki w wysokości:

  • 0,00 zł - jeżeli w danym miesiącu spełnione zostały warunki uprawniające do zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej lub
  • wynikającej z przemnożenia ustalonej podstawy wymiaru składki przez obowiązującą stopę procentową składki - jeżeli nie spełnia wymaganych warunków.

Osoby niepełnosprawne

Do grona osób, które mogą korzystać z preferencji w opłacaniu składki zdrowotnej, zalicza się niektórych niepełnosprawnych przedsiębiorców. Zgodnie z art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej zwolniona z opłacania tej składki z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności jest m.in. osoba posiadająca orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli:

  • uzyskuje przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (obecnie kwoty 669,22 zł) lub
  • opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Niektórzy niepełnosprawni przedsiębiorcy mogą z kolei opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na pdof. Uprawnienie to wynika z art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej. Zgodnie z jego brzmieniem obowiązującym od 1 lipca 2022 r., w przypadku gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności jest objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym jedynie z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności i uzyskuje przychód rozliczany na zasadach określonych w art. 27 ustawy o pdof (tj. wg skali podatkowej), opłaca:

1) miesięczną składkę zdrowotną - w wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na pdof należnej za miesiąc, za który opłacana jest składka, począwszy od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym osoba ta została zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności,

2) roczną składkę zdrowotną - w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy, jeżeli była ona w tym okresie zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przez co najmniej jeden miesiąc.

Dopuszczalność obniżenia wysokości składki zdrowotnej do kwoty należnej zaliczki na pdof uzależniona jest od posiadania przez przedsiębiorcę umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności oraz od uzyskiwania przez niego przychodów jedynie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Niepełnosprawny przedsiębiorca może korzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej lub obniżenia składki zdrowotnej do kwoty zaliczki na pdof wyłącznie w tych miesiącach, w których spełnia wymagane warunki.

Warunki korzystania przez niepełnosprawnego przedsiębiorcę z obniżenia miesięcznej składki zdrowotnej do kwoty zaliczki na pdof - checklista

Posiadanie ustalonego znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu jedynie z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności.
Rozliczanie podatku dochodowego od osób fizycznych w oparciu o skalę podatkową.

Przedsiębiorca na etacie

Od 1 stycznia 2022 r. została też wprowadzona preferencja w opłacaniu składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, którzy pracują jednocześnie na etacie. Zgodnie z obowiązującym od tego dnia art. 82 ust. 9b ustawy zdrowotnej pracownik, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy nie przekracza kwoty minimalnej płacy (czyli w 2022 r. jest nie wyższa niż 3.010 zł), prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność, jest zwolniony - jako przedsiębiorca - z opłacania za siebie składki zdrowotnej, jeżeli:

  • uzyskuje z prowadzonej pozarolniczej działalności przychód w wysokości nie wyższej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (czyli w 2022 r. nie wyższy niż 1.505 zł, a w 2023 r.: od stycznia do czerwca - nie wyższy niż 1.745 zł, a od lipca do grudnia - nie wyższy niż 1.800 zł) oraz
  • opłaca z prowadzonej działalności podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (przykład 1).

Przedsiębiorca z zasiłkiem macierzyńskim

Wśród osób zwolnionych z opłacania składki zdrowotnej z racji prowadzonej pozarolniczej działalności znajdują się też osoby prowadzące taką działalność oraz osoby z nimi współpracujące, pobierające zasiłek macierzyński (niezależnie od tego, z jakiego tytułu im on przysługuje) w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego, czyli kwoty 1.000 zł. Takie osoby są zwolnione z obowiązku opłacania składki zdrowotnej (za siebie z racji prowadzonej firmy lub za osobę współpracującą) w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego (art. 82 ust. 9a ustawy zdrowotnej). Korzystając z ulgi, nadal jednak podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzonej działalności (lub współpracy).

Jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego (nieprzekraczającego kwoty 1.000 zł) przedsiębiorca nabędzie w trakcie miesiąca, to zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przysługuje mu dopiero począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Prawo do tego zwolnienia wygaśnie natomiast z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości będzie przysługiwało przedsiębiorcy prawo do zasiłku macierzyńskiego (przykład 2).

Przedsiębiorca korzystający z omawianej preferencji powinien być zgłoszony w ZUS z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80 X X. Ponownie więc powinien dokonać wyrejestrowania na druku ZUS ZWUA z ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, aby następnie powtórnie zgłosić się do tego ubezpieczenia na druku ZUS ZZA z kodem 05 80 X X.

W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za miesiąc, w którym korzysta ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej, powinien wtedy wykazać:

  • zerowe składki społeczne oraz zerową podstawę ich wymiaru, ponieważ za cały miesiąc przysługuje mu zasiłek macierzyński,
  • pełną podstawę wymiaru składki zdrowotnej oraz zerową składkę zdrowotną.

Przykład 1

Pan Adam jest zatrudniony na 1/3 etatu w spółce z o.o. i uzyskuje ze stosunku pracy miesięczny przychód w kwocie 2.800 zł. Jednocześnie prowadzi własną firmę na podstawie wpisu do CEIDG i od osiąganych z niej przychodów opłaca zryczałtowany podatek dochodowy.

Wariant I - W październiku 2022 r. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskał przychód w wysokości 1.480 zł.

Ponieważ pan Adam spełnia warunki, o których mowa w art. 82 ust. 2b ustawy zdrowotnej, tj.:

- otrzymuje ze stosunku pracy wynagrodzenie (stanowiące podstawę wymiaru składek społecznych) w kwocie nieprzekraczającej wysokości minimalnej płacy (2.800 zł < 3.010 zł),
- przychód z prowadzonej pozarolniczej działalności nie przekroczył w październiku 2022 r. 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (1.480 zł < 1.505 zł) i
- od przychodów z działalności gospodarczej opłaca zryczałtowany podatek dochodowy,

jest zwolniony z opłacenia za październik 2022 r. składki zdrowotnej z racji prowadzonej firmy.

Wariant II - W październiku 2022 r. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskał przychód w wysokości 1.890 zł.

Mimo że oskładkowany przychód pana Adama z etatu nie przekracza kwoty minimalnej płacy oraz że opłaca z działalności zryczałtowany podatek dochodowy, powinien za październik 2022 r. opłacić za siebie składkę zdrowotną, ponieważ jego firmowy przychód przekroczył w październiku br. 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (1.890 zł > 1.505 zł).


Przykład 2

Pani Anna od niespełna roku prowadzi własną firmę. Od firmowych dochodów opłaca podatek dochodowy według skali podatkowej. Jest zgłoszona do ubezpieczeń w ZUS jako przedsiębiorca opłacający składki społeczne od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0. W dniu 17 października 2022 r. urodziła dziecko i od tego dnia (do 15 października 2023 r.) przysługuje jej zasiłek macierzyński w wysokości podwyższonej do kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. 1.000 zł. Przed porodem pobierała z ZUS przez 2 miesiące zasiłek chorobowy. Od 17 października 2022 r.:

- wyrejestrowała się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na druku ZUS ZWUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0, a następnie
- zgłosiła się tylko do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0.

Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej przysługuje jej od 1 listopada 2022 r. Od tego więc dnia powinna:

- wyrejestrować się z ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZWUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0, a następnie
- zgłosić się ponownie do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 80 0 0.

W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za październik 2022 r. pani Anna wykaże zerowe składki społeczne i zerowe podstawy ich wymiaru oraz składkę zdrowotną naliczoną od podstawy ustalonej w oparciu o firmowy dochód. Natomiast w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA sporządzonej za miesiące od listopada 2022 r. do września 2023 r. (tj. za miesiące, za które przysługuje jej zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej), powinna wykazywać ustaloną podstawę wymiaru składki zdrowotnej, a składkę w wysokości 0,00 zł.

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Składki ZUS - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.