Obniżanie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na pdof

W razie wypłaty pracownikowi pensji w niskiej kwocie może się okazać, że obliczona od takiej wypłaty składka zdrowotna będzie wyższa od wyliczonej zaliczki na pdof. W takim przypadku pracodawca powinien obniżyć składkę zdrowotną do wysokości zaliczki na pdof i przekazać do ZUS składkę w wysokości obniżonej do kwoty zaliczki. Problem w tym, że dla celów ewentualnego obniżenia składki zdrowotnej nadal zaliczkę na pdof należy obliczać zgodnie z przepisami o pdof obowiązującymi na dzień 31 grudnia 2021 r.

Kto obniża składkę?

W przypadku gdy obliczona przez płatnika składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa od kwoty zaliczki na pdof, składkę zdrowotną obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty. Tak wynika z art. 83 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.), zwanej ustawą zdrowotną. W takiej sytuacji składkę na ubezpieczenie zdrowotne pracownika pracodawca nie przekazuje więc do ZUS w wysokości 9% podstawy wymiaru, lecz w wysokości obniżonej do kwoty zaliczki na pdof wyliczonej dla danego zatrudnionego. Tak się zwykle zdarza, gdy przychody pracownika, stanowiące podstawę wymiaru składki zdrowotnej, są stosunkowo niskie. Tego typu sytuacje dotyczą również pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy wynagradzanych według minimalnych stawek. Mają też miejsce wtedy, gdy pracodawca wypłaca nowo zatrudnionemu pracownikowi wynagrodzenie za czas przepracowany w pierwszym miesiącu.

Po zmianach wprowadzonych od 1 stycznia 2022 r. przepisami Polskiego Ładu składka zdrowotna nie powinna być jednak pomniejszana do kwoty faktycznej zaliczki na podatek za dany miesiąc wyliczonej na potrzeby podatkowe, tylko do kwoty odpowiadającej kwocie zaliczki na pdof, obliczanej na zasadach obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r. (art. 83 ust. 2b ustawy zdrowotnej). Oznacza to, że od 2022 r. zaliczka na pdof dla celów ewentualnego obniżenia składki zdrowotnej do wysokości tej zaliczki powinna być obliczana np. z zastosowaniem miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek w wysokości obowiązującej 31 grudnia 2021 r., tj. 43,76 zł, czy kosztów uzyskania przychodów w wysokości 250 zł (lub podwyższonych w kwocie 300 zł) - przykład 1.

Od 1 lipca 2022 r. weszły w życie przepisy Polskiego Ładu 2.0. Niestety nie wprowadziły one żadnych zmian w tym zakresie. Nadal więc, aby prawidłowo zastosować obniżenie składki zdrowotnej, konieczne jest nie tylko wyliczenie zaliczki na pdof z zastosowaniem zasad obowiązujących od 1 lipca br. (m.in. 12% stawki podatku), ale też ustalenie jej według reguł obowiązujących w dniu 31 grudnia 2021 r.

Ulgi w PIT

Zasadę obniżenia składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na pdof należy również stosować w razie obliczania hipotetycznej zaliczki u osób, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152-154 ustawy o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), tj. korzystających z tzw. ulgi dla młodych, na powrót, dla rodzin wielodzietnych oraz aktywnych zawodowo osób, które osiągnęły wiek emerytalny. Wynika tak z art. 83 ust. 2a ustawy zdrowotnej. Również w tym przypadku należy pamiętać, że kwotę zaliczki na pdof, do której powinno nastąpić obniżenie wysokości składki zdrowotnej, stanowi zaliczka obliczona zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r. Oznacza to, że obliczając należności składkowe dla osób korzystających ze zwolnień, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152-154 ustawy o pdof, pracodawca musi obliczyć - według zasad obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r. - zaliczkę na pdof, ale tylko w celu sprawdzenia, czy wyliczona składka zdrowotna podlega obniżeniu do wysokości hipotetycznej zaliczki na podatek dochodowy czy nie (przykład 2).