Zmiany od 2022 r. w drukach rozliczeniowych ZUS

Płatnik dokonuje rozliczenia składek ubezpieczeniowych na odpowiednich formularzach udostępnionych przez ZUS. Od 1 stycznia 2022 r. nastąpiły zmiany w niektórych z nich, m.in. w raporcie ZUS RCA i deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Z kolei jeden druk uchylono. Ponadto od 2022 r. płatnik zobowiązany jest stosować w druku ZUS DRA nowe kody terminu przesyłania deklaracji i raportów.

Składka zdrowotna przedsiębiorcy

Z dniem 1 stycznia 2022 r. zasadniczo weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.), zwana Polskim Ładem. Akt ten wprowadził diametralne zmiany w zasadach ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Od 2022 r. przedsiębiorcy ustalają podstawę wymiaru tej składki na innych zasadach aniżeli obowiązywały ich one do dnia 31 grudnia 2021 r. Dla celów ustalenia wysokości tej składki obecnie przedsiębiorca musi uwzględnić formę opodatkowania przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Zmiany te szczegółowo zostały omówione w dodatku do GP nr 1 z 2022 r.

Dodatkowe dane w ZUS RCA i ZUS DRA

Nowe zasady ustalania przez przedsiębiorców podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wpłynęły na konieczność dokonania zmian we wzorach dokumentów rozliczeniowych, tj. w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA i deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Od 2022 r. w drukach tych przedsiębiorcy są bowiem zobligowani informować organ rentowy o obowiązującej ich w danym miesiącu formie opodatkowania i przychodach lub dochodach z działalności gospodarczej.

Od 1 stycznia 2022 r. w raportach imiennych ZUS RCA i deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA dodano dwa bloki, tj. odpowiednio:

• III.E. i XI. - "Forma opodatkowania obowiązująca w danym miesiącu oraz przychód i dochód z działalności gospodarczej dla celów wyliczenia składki miesięcznej na ubezpieczenie zdrowotne", w którym płatnik wpisuje m.in.:
• obowiązującą w danym miesiącu formę opodatkowania, tj. zasady ogólne (podatek według skali, podatek liniowy), karta podatkowa, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• kwotę dochodu uzyskanego w miesiącu bezpośrednio poprzedzającym miesiąc, za który dokonywane jest rozliczenie (w przypadku stosowania opodatkowania na zasadach ogólnych),
• podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• kwotę należnej składki,
• sumę przychodów w bieżącym roku kalendarzowym (kwotę przychodów osiągniętych od początku roku kalendarzowego do końca miesiąca, za który dokonywane jest rozliczenie),
• deklaracje opłacenia składek na podstawie przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym,
• kwotę przychodów z działalności gospodarczej uzyskanych w ubiegłym roku kalendarzowym,
• III.F. i XII. - "Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku stosowania opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych", w którym płatnik będzie wpisywał:
• rok, za który dokonuje rozliczenia składki zdrowotnej,
• kwotę przychodów osiągniętych z działalności gospodarczej w roku, którego dotyczy roczne rozliczenie,
• roczną składkę obliczoną od rocznej podstawy wymiaru składki,
• sumę miesięcznych należnych składek wynikającą ze złożonych dokumentów za rok, którego dotyczy roczne rozliczenie,
• kwotę do dopłaty (stanowi ona różnicę między roczną składką wynikającą z rocznej podstawy wymiaru składki a sumą miesięcznych należnych składek wykazanych w dokumentach rozliczeniowych).

Powyższe zmiany wynikają z rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących... (Dz. U. z 2021 r. poz. 2366), zwanego rozporządzeniem nowelizującym. Weszło ono w życie z dniem 1 stycznia 2022 r. z pewnym wyjątkiem, który tu pominięto.

Druki ZUS RCA i ZUS DRA dostępne są w serwisie druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.

Uchylony raport ZUS RZA

Od 1 stycznia 2022 r. został uchylony wzór imiennego raportu miesięcznego ZUS RZA. W formularzu tym płatnicy rozliczali składkę na ubezpieczenie zdrowotne osób, które podlegały wyłącznie temu ubezpieczeniu. To spowodowało, że od dokumentów składanych za styczeń 2022 r. i kolejne miesiące rozliczenia składki zdrowotnej osób, które podlegają tylko temu ubezpieczeniu, należy dokonywać w imiennym raporcie ZUS RCA.

Inne zmiany

O terminie przesyłania druków rozliczeniowych do ZUS przedsiębiorca informuje organ rentowy w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Rozporządzenie nowelizujące dokonało zmian także w załączniku nr 25 do rozporządzenia zmienianego, w części XII. "Kod terminu przesyłania deklaracji i raportów". Od 1 stycznia 2022 r. płatnicy rozliczający się z ZUS powinni stosować nowe kody terminu przesyłania deklaracji i raportów (patrz ramka).