Przedsiębiorca, który spełnia określone warunki, może opłacać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych zasadach, tj. od obniżonej podstawy wymiaru wynoszącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Z ulgi tej może korzystać przez 24 miesiące kalendarzowe od dnia założenia firmy lub po wykorzystaniu 6-miesięcznej ulgi na start. Przedsiębiorca po zakończeniu okresu opłacania składek społecznych od obniżonej podstawy może przejść na tzw. mały ZUS, o ile oczywiście spełni wymagane ku temu warunki.
Składki na ubezpieczenia społeczne od obniżonej podstawy wymiaru przedsiębiorca może opłacać przez okres 24 miesięcy kalendarzowych. Liczy się go od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej. Przy jego ustalaniu bierze się pod uwagę pełne miesiące kalendarzowe. Z kolei gdy przedsiębiorca korzysta z ulgi na start, okres ten liczy się od jednego z poniższych terminów, tj.:
Do 24-miesięcznego okresu ulgowego ZUS wlicza się czas, w którym przedsiębiorca nie miał obowiązku opłacania składek społecznych, np. z powodu zawieszenia działalności gospodarczej bądź podlegania tym ubezpieczeniom z innego tytułu.
Przedsiębiorca opłacający składki społeczne od ulgowej podstawy powinien być zgłoszony do ubezpieczeń w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 X X lub 05 72 X X - gdy ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Po zakończeniu 24-miesięcznego okresu opłacania składek społecznych od ulgowej podstawy przedsiębiorca powinien zacząć opłacać te składki od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych (w 2020 r. - 3.136,20 zł). Jeżeli jednak przedsiębiorca spełni określone warunki, może opłacać za siebie składki społeczne w ramach tzw. małego ZUS, czyli od podstawy wymiaru uzależnionej od dochodu uzyskanego z racji prowadzonej firmy.
Z małego ZUS mogą korzystać przedsiębiorcy, których roczny przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120.000 zł. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych osób jest ustalana w oparciu o dochód z prowadzonej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym. Aby ją ustalić, przedsiębiorca uprawniony do małego ZUS musi najpierw obliczyć przeciętny miesięczny dochód uzyskany z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym według określonego wzoru (patrz ramka). Otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych groszy w górę - jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza lub w dół - jeśli końcówka jest niższa niż 0,5 grosza. Trzeba pamiętać, że jeżeli składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy korzystającego z małego ZUS (oraz osób z nim współpracujących) zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, wówczas roczny dochód z działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym powiększa się o kwoty tych składek zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Następnie przedsiębiorca powinien pomnożyć przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym przez współczynnik wynoszący 0,5.
Ostatnim krokiem jest porównanie otrzymanego wyniku z dolnym i górnym limitem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne obowiązującym osoby prowadzące działalność gospodarczą, opłacające mały ZUS. Ustalona bowiem w powyższy sposób najniższa podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia nie może:
Chcąc skorzystać z małego ZUS, uprawniony przedsiębiorca powinien zgłosić się do ubezpieczeń społecznych (także zdrowotnego) z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia. Dla osoby nieposiadającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy jest to 05 90 X X, natomiast dla osoby posiadającej prawo do takiej renty - 05 92 X X. Ważne jest też, aby dokumenty zgłoszeniowe przekazać do ZUS w określonym terminie. Jeśli zakończenie ulgowych składek i przejście na mały ZUS miałoby nastąpić od 1 stycznia, wtedy odpowiedniego zgłoszenia przedsiębiorca powinien dokonać do końca stycznia danego roku kalendarzowego. Jeżeli natomiast nastąpiłoby to w trakcie roku kalendarzowego, wówczas na przekazanie do ZUS odpowiednich dokumentów zgłoszeniowych przedsiębiorca ma 7 dni (przykład).
Nieprzekazanie dokumentów zgłoszeniowych w odpowiednim terminie jest równoznaczne z rezygnacją przedsiębiorcy z omawianej preferencji w danym roku kalendarzowym.
Wzór na ustalenie przeciętnego dochodu
|
|
Przykład Pani Anna od 1 października 2018 r. prowadzi firmę na podstawie wpisu do CEIDG. Nie skorzystała z ulgi na start, więc od tego dnia jest zgłoszona w ZUS do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0 - jako przedsiębiorca opłacający składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wynoszącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W jej przypadku 24-miesięczny okres opłacania składek społecznych od preferencyjnej podstawy zakończył się 30 września 2020 r. Pani Anna spełnia warunki, aby od 1 października 2020 r. korzystać z małego ZUS. W tym celu powinna przekazać do ZUS wyrejestrowanie z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA od 1 października 2020 r. z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0, a następnie zgłoszenie do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA również od 1 października 2020 r. z kodem tytułu ubezpieczenia 05 90 0 0. Dokumenty te powinna przekazać do ZUS w ciągu 7 dni, czyli najpóźniej do 8 października 2020 r. Jej roczny dochód z działalności gospodarczej w 2019 r. wyniósł 52.164 zł. W ubiegłym roku prowadziła działalność przez 365 dni. Jej przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej po zaokrągleniu wynosi 4.287,45 zł, tj. (52.164 zł : 365 dni) × 30 dni. Kwotę tę należy następnie pomnożyć przez współczynnik 0,5, tj.: 4.287,45 zł × 0,5 = 2.143,73 zł. Otrzymany wynik stanowi (w 2020 r.) dla pani Anny podstawę wymiaru składek społecznych. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
