Nie każdy prowadzący działalność gospodarczą wie, do jakich ulg w ZUS jest uprawniony. Niektóre z nich dotyczą zwolnień w opłacie składek ubezpieczeniowych. Swym zakresem obejmują przedsiębiorcę, jak i zatrudnione u niego określone osoby. Inne związane są ze zwolnieniem z obowiązku składania rozliczeń. Są też i takie, które dotyczą prolongaty w zakresie spłaty zobowiązań z tytułu nieopłaconych składek ubezpieczeniowych. Prawo do skorzystania z nich przysługuje wyłącznie płatnikowi składek.
Ulgi w opłacie składek ZUS
» Składki społeczne
Osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności może naliczać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru. Przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności może opłacać składki na te ubezpieczenia od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Do końca tego roku obowiązującą ją najniższą podstawą wymiaru tych składek jest 504 zł (30% z kwoty 1.680 zł - tyle aktualnie wynosi minimalne wynagrodzenie za pracę). Dla porównania przedsiębiorca, który nie może skorzystać z omawianej preferencji, opłaca obecnie składki społeczne od zadeklarowanej kwoty, która w 2014 r. nie może być niższa niż 2.247,60 zł (stanowi ją 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek).
Ulga, o której mowa, przysługuje wyłącznie przedsiębiorcy, który:
Prawo do opłacania składek społecznych od niższej podstawy wymiaru nie przysługuje m.in. wspólnikom spółek jawnych, komandytowych, partnerskich oraz jednoosobowemu wspólnikowi spółki z o.o.
Szerzej na temat opłacania ulgowych składek ZUS
pisaliśmy w GP nr 28 z 2014 r., na str. 13.
» Składka zdrowotna
Niektóre osoby prowadzące pozarolniczą działalność mogą być zwolnione z obowiązku naliczania i opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z racji prowadzonej firmy. Odnosi się to do przedsiębiorców mających ustalone prawo do emerytury lub renty, a także z ustaloną niepełnosprawnością.
Składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej firmy nie opłaca ten emeryt lub rencista, który pobiera świadczenie emerytalne lub rentowe (brutto) w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (czyli w 2014 r. - 1.680 zł) i:
Z kolei drugi ze wskazanych przepisów zwalnia z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z działalności osobę zaliczoną do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, o ile osoba taka:
Wymienionych wyżej warunków nie łączy się. Jeżeli więc dana osoba spełnia choć jeden z nich, wówczas przysługuje jej zwolnienie z opłaty składki zdrowotnej. Przy czym może ona korzystać z tej preferencji jedynie w tych miesiącach, w których spełnia wymagane warunki. Pamiętać należy, że mimo tego, iż w okresie tym przedsiębiorca emeryt, rencista bądź posiadający ustalony stopień niepełnosprawności nie opłaca z działalności składki zdrowotnej, to jednak nadal podlega temu ubezpieczeniu.
» Fundusze pozaubezpieczeniowe
Generalnie składki na fundusze pozaubezpieczeniowe, tj. FP i FGŚP opłaca się za osoby zatrudnione, które podlegają z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Nie za wszystkich jednak ubezpieczonych spełniających podany warunek pracodawca opłaca składki na te Fundusze. Z obowiązku ich regulowania zwolniony jest bowiem za:
Tak wynika z art. 104a, 104b i 104c ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Okres obowiązywania zwolnienia z opłaty składek na te Fundusze (za wymienione wcześniej osoby) jest zależny od grupy ubezpieczonych, za których przysługuje (patrz tabela).
Dotyczy | Okres ulgi |
zatrudnionych pracowników powracających z urlopów związanych z rodzicielstwem | 36 miesięcy, od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu |
pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawali w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy | 12 miesięcy, od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została zawarta umowa o pracę |
skierowanych zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30. roku życia | |
pracowników, zleceniobiorców mających ukończone 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna) | bezterminowo, gdy ukończenie wskazanego wieku nastąpiło w trakcie miesiąca preferencja przysługuje od miesiąca następnego, jeśli wiek ten został ukończony pierwszego dnia danego miesiąca - zwolnienie przysługuje już od tego miesiąca |
Zwolnienie z przekazywania rozliczeń
Niektórzy przedsiębiorcy opłacający składki wyłącznie za siebie (lub też za osoby z nimi współpracujące) mogą być zwolnieni z obowiązku comiesięcznego przekazywania do ZUS dokumentów rozliczeniowych (deklaracji rozliczeniowej i imiennego raportu miesięcznego) za kolejny miesiąc. Z prawa takiego skorzystać mogą w sytuacji, gdy opłacają składki ubezpieczeniowe wyłącznie za siebie lub osoby z nimi współpracujące i:
Co więcej, preferencja, o której mowa, ma także zastosowanie w sytuacji, gdy zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego jest spowodowana wyłącznie zmianą minimalnego wynagrodzenia lub przeciętnego wynagrodzenia, na podstawie którego ustala się najniższą podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych.
Uregulowania takie wynikają z art. 47 ust. 2a, 2b i 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
"Prolongata" w spłacie zaległości składkowych
Przedsiębiorcy mający trudności z realizacją obowiązku terminowego opłacania składek ubezpieczeniowych (za siebie i zatrudnione w swojej firmie osoby) mogą wystąpić do organu rentowego o ulgę związaną ze spłatą tych należności. ZUS może bowiem takim płatnikom, oczywiście na ich wniosek, odroczyć termin płatności składek, a także wyrazić zgodę na spłatę zaległości w ramach układu ratalnego. Dodatkowo, po spełnieniu przez płatnika składek określonych warunków, może umorzyć należności z tytułu nieopłaconych składek.
» Odroczenie terminu płatności składek
Odroczenie terminu płatności składek pozwala przedsiębiorcy uregulować należne zobowiązania składkowe w nowym, dłuższym (ustalonym z ZUS) terminie ich płatności, bez konsekwencji obciążenia go z tego tytułu odsetkami za zwłokę. W stosunku bowiem do takich należności odsetek tych nie nalicza się. Co więcej, w taki sposób przesunięty i ustalony przez ZUS nowy termin na zapłatę zobowiązań składkowych uniemożliwia temu organowi podjęcie czynności zmierzających do przymusowego wyegzekwowania tych należności w drodze egzekucji. W zamian jednak ZUS pobiera opłatę prolongacyjną.
Szczegółowe zasady dotyczące jej naliczania uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które mogą być zawarte w rachunkach (Dz. U. z 2005 r. nr 165, poz. 1373 ze zm.).
Wniosek o odroczenie terminu płatności
składek należy złożyć najpóźniej przed upływem ostatniego terminu
płatności danej składki.
Odroczenie terminu płatności składek może dotyczyć jedynie należności
finansowanej przez płatnika składek (obejmuje składki bieżące lub
przyszłe). Oznacza to, że ulgi tej nie można zastosować do kwot składek
w części finansowanej przez ubezpieczonych niebędących
jednocześnie ich płatnikiem (np. pracowników, zleceniobiorców).
» Spłata długu w ratach
Ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie ZUS może na wniosek dłużnika rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. Rozłożenie zaległości składkowych na raty może dotyczyć składek zaległych, a także przyszłych, z wyłączeniem składek w części finansowanej przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek. Od składek, które zostały rozłożone na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie tej ulgi. Z kolei od zobowiązań rozłożonych na raty - odsetki za zwłokę są naliczane od dnia następującego po upływie terminu płatności do dnia wpływu wniosku o tę ulgę.
Należy wyjaśnić, że podmiot, wobec którego organ rentowy wyraził zgodę na zastosowanie wskazanej ulgi, nie jest traktowany jako dłużnik. Jak wynika z pisma ZUS z dnia 6 lipca 2000 r.: "Pojęcie »zalega« używane w ustawie (…) o systemie ubezpieczeń społecznych (…) oznacza, że »składka zaległa« jest to składka, która nie została opłacona w terminie i jest wymagalna. Należności rozłożone na raty nie są wymagalne, jeżeli płatnik składek reguluje postanowienia zawartego układu ratalnego".
» Umorzenie zaległości z tytułu składek
Należności z tytułu składek mogą być umarzane tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności. Przy czym należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek na te ubezpieczenia mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności.
Uldze tej podlegają wyłącznie składki
finansowane ze środków płatnika składek. Mowa tu o połowie
składki emerytalnej, części składki rentowej oraz składce wypadkowej.
Preferencja ta w całości obejmuje składki na FP, FGŚP oraz FEP.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.)
Ustawa z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.)
|