Generalnie osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Niekiedy z racji prowadzonej firmy obowiązkowe jest dla przedsiębiorcy wyłącznie ubezpieczenie zdrowotne. Jest tak wtedy, gdy ma on ustalone prawo do emerytury. W takim przypadku ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu prowadzonej firmy są dla niego dobrowolne, a objecie nimi następuje jedynie na jego wniosek. Jeżeli złoży wniosek o objęcie tymi ubezpieczeniami - wówczas obowiązkowe będzie dla niego ubezpieczenie wypadkowe.
Powyższe ma też zastosowanie do przedsiębiorcy mającego ustalone prawo do renty, z wyłączeniem osób mających ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jak wynika bowiem z art. 9 ust. 4c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Charakter dobrowolny ma dla niej jedynie ubezpieczenie chorobowe. Wymienionym ubezpieczeniom przedsiębiorca taki podlega aż do czasu ustalenia prawa do emerytury.
Przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawy zdrowotnej) przewidują dla emeryta lub rencisty zwolnienie z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Składka na to ubezpieczenie nie jest bowiem opłacana przez osobę, której świadczenie emerytalne lub rentowe (w kwocie brutto) nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (obecnie 1.680 zł). Przy czym jest to możliwe, o ile przedsiębiorca taki spełnia jeden z wymienionych niżej warunków, tj. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej:
1) uzyskuje przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (tj. 422,23 zł, czyli 50% z kwoty 844,45 zł, tyle bowiem od 1 marca 2014 r. wynosi najniższa emerytura) lub
2) opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Powyższa ulga wynika z art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej.
Przykład 1
Pani Katarzyna otrzymuje z ZUS świadczenie rentowe w wysokości 1.550 zł. Z tytułu prowadzonej własnej działalności gospodarczej opłaca podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Z działalności osiąga miesięczny przychód w kwocie 400 zł. Pani Katarzyna jest zwolniona z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z prowadzonej firmy, ponieważ spełnia wymagane warunki, tj.: 1) pobiera świadczenie rentowe w wysokości nieprzekraczającej w miesiącu kwoty minimalnego wynagrodzenia (1.550 zł < 1.680 zł) oraz 2) uzyskuje z prowadzonej działalności gospodarczej przychód w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (400 zł < 422,23 zł). |
Przykład 2
Pani Anna pobiera z ZUS świadczenie emerytalne w kwocie 2.160 zł i równocześnie prowadzi własną działalność gospodarczą (opodatkowaną w formie karty podatkowej). Mimo, że osoba ta spełnia drugi ze wskazanych w art. 82 ust. 8 ww. ustawy warunków (opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej), to jednak nie może skorzystać ze zwolnienia z opłaty składki zdrowotnej, gdyż pobierane przez nią świadczenie emerytalne jest wyższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia (2.160 zł > 1.680 zł). |
Pod pojęciami "świadczenie emerytalne" oraz "świadczenie rentowe", o których mowa w art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej, rozumie się kwotę odpowiednio emerytury lub renty (brutto) wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym. W przypadku natomiast renty rodzinnej także z dodatkiem dla sieroty zupełnej, z wyłączeniem:
Zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne dotyczy też niepełnosprawnego przedsiębiorcy. Podobnie jak w przypadku pierwszej grupy osób korzystających ze wskazanej ulgi, także tacy przedsiębiorcy muszą spełniać określone przez ustawodawcę warunki. Stosownie do art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej, osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności nie opłaca z prowadzonej działalności składki zdrowotnej, jeżeli:
1) uzyskuje przychody w wysokości nieprzekraczającej w ciągu miesiąca 50% kwoty najniższej emerytury (czyli kwoty 422,23 zł) lub
2) opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Przykład 3
Pan Kamil jest osobą zaliczoną do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, która jest opodatkowana w formie karty podatkowej. Z tytułu prowadzonej własnej firmy jest on zwolniony z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż spełnia odpowiednie warunki, tj.:
|
W przypadku, gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności prowadzi pozarolniczą działalność i działalność ta stanowi dla niej jedyne źródło przychodu, to może ona skorzystać z innej przysługującej jej ulgi. Mianowicie osoba taka opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Takie uregulowanie zawarte jest w art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej.
Ze wskazanej ulgi mogą skorzystać niepełnosprawni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Nie stosuje się jej do niepełnosprawnych przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej.
|