Większa grupa uprawnionych do świadczenia uzupełniającego 500+

Wprowadzając z dniem 1 października 2019 r. do obiegu prawnego świadczenie uzupełniające, ustawodawca przyjął, że jego celem jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Prawo do tego świadczenia uzależnił jednak m.in. od kryterium dochodowego, wskazując przy tym, które świadczenia nie podlegają uwzględnieniu przy jego obliczaniu. Z dniem 16 września 2024 r. katalog tych świadczeń uległ zwiększeniu. Powoduje to, iż do świadczenia uzupełniającego 500+ może być uprawnionych więcej osób.

Podstawowe kryteria

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o:

• całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo
• niezdolności do samodzielnej egzystencji lub
• całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
• całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Mowa o tym w art. 2 ust. 1 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2024 r. poz. 256 ze zm.).

Co jednak ważne to tzw. świadczenie uzupełniające 500+ przysługuje pod warunkiem spełnienia kryterium dochodowego, którego wysokość nie przekracza miesięcznie określonej przez ustawodawcę kwoty, a ponadto ustawodawca wskazał enumeratywnie, które ze świadczeń nie jest wliczane przy ustalaniu takiego kryterium.

Przypomnijmy, że świadczenie uzupełniające 500+ przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem przykładowo:

• renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną,
• zasiłku pielęgnacyjnego, dodatku energetycznego, osłonowego, świadczenia ratowniczego z tytułu wysługi lat w OSP, dodatku węglowego, oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów,

przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza konkretnej miesięcznej kwoty określonej przez ustawodawcę.

Świadczenie uzupełniające 500+ przysługuje osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie, przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, nie może przekroczyć (poczynając od 1 marca 2024 r.) 2.419,33 zł miesięcznie, z zastrzeżeniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 ust. 2 tej ustawy.

Zmiany z dniem 16 września 2024 r.

Z uwagi na wypłacanie od lipca 2023 r. świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, stało się konieczne dokonanie stosownych zmian w ustawie o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Tym samym za sprawą ustawy z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa oraz ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. poz. 1246), przy ustalaniu kryterium dochodowego nie będzie uwzględniane świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa.

Warto zatem zwrócić uwagę, które świadczenia obecnie nie są uwzględniane w kryterium dochodowym wynoszącym 2.419,33 zł począwszy od 1 marca 2024 r. (patrz tabela i ramka). Kwota miesięczna uprawniająca do świadczenia uzupełniającego 500+ podlega bowiem podwyższeniu w terminach i na zasadach określonych przepisami ustawy emerytalnej i jest ogłaszana przez Prezesa ZUS w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski", co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji.

Dokonując zmian ustawodawca dodatkowo zastrzegł, że zmiana wysokości świadczenia uzupełniającego 500+, które zostało przyznane przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, a więc przed 16 września 2024 r., osobie pobierającej świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, w związku z wprowadzonymi z tym dniem zmianami, następuje z urzędu. Decyzję natomiast w tej sprawie wydaje się w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art. 4 ustawy nowelizującej).