Sfinansowanie inwestycji z zatrzymanej przez zakład budżetowy nadwyżki środków obrotowych

Samorządowe zakłady budżetowe zobowiązane są - na podstawie art. 15 ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1634 ze zm.) - do wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych, ustalonej na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej. Organ stanowiący może zatem zdecydować o niewpłacaniu przez samorządowy zakład budżetowy nadwyżki środków obrotowych. Dla zachowania nadwyżki przez zakład budżetowy wymagane jest jednak podjęcie przez organ stanowiący stosownej uchwały. Uchwała o zwolnieniu samorządowego zakładu budżetowego z obowiązku wpłaty do budżetu wypracowanej nadwyżki środków obrotowych może określać także przeznaczenie nadwyżki ze wskazaniem konkretnego celu czy zadania (np. na sfinansowanie inwestycji).

W sytuacji gdy organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmie decyzję o zwolnieniu samorządowego zakładu budżetowego z obowiązku wpłaty do budżetu wypracowanej nadwyżki środków obrotowych, zakład ten osiągnie dodatkowy przychód z tytułu nieodpłatnego otrzymania aktywów obrotowych. Dlatego nadwyżkę środków obrotowych, pozostającą w zakładzie budżetowym - ujętą na koncie 225 "Rozrachunki z budżetami" jako zobowiązanie wobec budżetu - wskazane jest odnieść na dobro pozostałych przychodów operacyjnych. Odbywa się to pod datą powzięcia stosownej uchwały przez organ stanowiący.

Jak wynika z opisu do konta 740 "Dotacje i środki na inwestycje" - zamieszczonego w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2020 r. poz. 342), dalej zwanego rozporządzeniem w sprawie rachunkowości budżetowej - po stronie Wn tego konta ujmuje się m.in. środki pieniężne samorządowych zakładów budżetowych wykorzystane lub przeznaczone na finansowanie inwestycji, w korespondencji z kontem 800 "Fundusz jednostki" lub 840 "Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe przychodów".

W związku z tym równowartość środków pieniężnych (pochodzących z zatrzymanej nadwyżki), które zakład budżetowy wykorzysta na sfinansowanie inwestycji (tu: zakup środka trwałego) w roku zaplanowania, podlegać będzie księgowaniu zapisem po stronie Wn konta 740, w korespondencji ze stroną Ma konta 800.

Należy jednocześnie pamiętać, iż pochodzące z zatrzymanej nadwyżki środki, które miały być przeznaczone na sfinansowanie inwestycji, a które nie zostaną wykorzystane na ten cel w roku zaplanowania, wskazane jest zaksięgować - jako rezerwę utworzoną na przyszłe zobowiązania dotyczące zakupu lub budowy środków trwałych - zapisem po stronie Wn konta 740, w korespondencji ze stroną Ma konta 840. W takiej sytuacji rozwiązanie powyższej rezerwy w związku ze sfinansowaniem inwestycji księgowane będzie w momencie zapłaty, zapisem po stronie Wn konta 840, w korespondencji ze stroną Ma konta 800.

Zakład budżetowy może również przyjąć rozwiązanie polegające na zaksięgowaniu równowartości środków pieniężnych (pochodzących z zatrzymanej nadwyżki środków obrotowych) przeznaczonych na sfinansowanie inwestycji na koncie 740 i utworzeniu rezerwy na przyszłe zobowiązania dotyczące inwestycji (czyli w korespondencji z kontem 840) już w momencie podjęcia decyzji o przeznaczeniu nadwyżki na ten cel. Równolegle do zapłaty zobowiązań należy wówczas dokonać przeksięgowania z konta 840 na konto 800 (niezależnie od tego, w którym roku nastąpi zapłata).