Dotacja celowa niewykorzystana przez instytucję kultury do końca 2014 r. i jej zwrot do budżetu w 2015 r.

Instytucja kultury (biblioteka) otrzymała w 2014 r. dotację celową na dofinansowanie rozwoju czytelni, której w części nie wykorzystała. Niewykorzystana część dotacji podlega zwrotowi do budżetu w 2015 r. Jak należało zaksięgować w 2014 r. zobowiązanie do zwrotu niewykorzystanej dotacji?

Podmioty prowadzące działalność kulturalną, w tym biblioteki, mogą otrzymywać – na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r. poz. 406 ze zm.) – dotacje celowe na realizację zadań państwowych. Jednocześnie z przepisów art. 28 ww. ustawy wynika, że przychodami instytucji kultury są przychody z prowadzonej działalności, w tym ze sprzedaży składników majątku ruchomego, przychody z najmu i dzierżawy składników majątkowych, dotacje podmiotowe i celowe z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, środki otrzymane od osób fizycznych i prawnych oraz z innych źródeł. Organizator przekazuje instytucji kultury środki finansowe w formie dotacji:

• podmiotowej na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizowanych zadań statutowych, w tym na utrzymanie i remonty obiektów,
   
• celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji,
   
• celowej na realizację wskazanych zadań i programów.

Ponadto w zakresie zasad przyznawania, wykorzystania i zwrotu dotacji dla instytucji kultury – jako jednostki zaliczanej do sektora finansów publicznych – zastosowanie mają zasady określone w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.). Art. 150 tej ustawy stanowi, że dysponent części budżetowej (którym jest m.in. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego), udzielając dotacji celowej, w tym jednostce sektora finansów publicznych, w przypadku gdy odrębne przepisy lub umowa międzynarodowa nie określają trybu i zasad udzielania lub rozliczania tej dotacji, zawiera umowę, która określa w szczególności:

• szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki dotacja została przyznana, i termin jego wykonania,
   
• wysokość udzielonej dotacji,
   
• termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego,
   
• termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji,
   
• termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji, nie dłuższy niż 15 dni od określonego w umowie dnia wykonania zadania, a w przypadku zadania realizowanego za granicą – 30 dni od określonego w umowie dnia jego wykonania,
   
• tryb kontroli wykonania zadania.

Zasady kwalifikacji i ujęcia otrzymanych, wykorzystanych i zwróconych dotacji przeznaczonych na dofinansowanie rozwoju czytelni w księgach rachunkowych pytającej instytucji powinny być zgodne z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości, w tym w szczególności z zasadami określonymi w art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h) oraz w art. 41 ust. 1 pkt 2.

Z przepisów art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h) ustawy o rachunkowości wynika, iż koszty i przychody związane z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych, zalicza się do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych.

Natomiast, zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, odnoszone są na zwiększenie rozliczeń międzyokresowych przychodów, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Kwoty zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł.

Oznacza to, iż równowartość środków pieniężnych otrzymanych przez instytucję kultury w formie dotacji celowej ujmowana jest – w zależności od celu przeznaczenia – w korespondencji z kontem pozostałych przychodów operacyjnych lub rozliczeń międzyokresowych przychodów.

W zależności od tego czy otrzymaną dotację jednostka zaksięgowała na koncie pozostałych przychodów operacyjnych, czy też na koncie rozliczeń międzyokresowych przychodów, różny będzie sposób ewidencji jej zwrotu.

Zwrot dotacji odniesionej w momencie jej otrzymania na zwiększenie pozostałych przychodów operacyjnych (konto 76-0), wskazane jest bowiem zarachować na zwiększenie pozostałych kosztów operacyjnych (konto 76-1). Natomiast w sytuacji, gdy środki pochodzące z dotacji odniesione zostały na konto rozliczeń międzyokresowych przychodów, ich zwrot odpowiednio zmniejszy konto 84.

W jakiej pozycji bilansu należy wykazać zobowiązanie wobec budżetu z tytułu zwrotu dotacji? Jak zaprezentować w rachunku zysków i strat przychody z tytułu wykorzystanej dotacji?

Pozostające na koniec 2014 r. saldo Ma konta 24, odzwierciedlające wartość zobowiązania wobec budżetu z tytułu zwrotu dotacji celowej, wskazane jest ująć w bilansie instytucji kultury w pozycji B.III.2 lit. g) pasywów jako "Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń".

Druki bilansu i rachunku zysków i strat dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl w zakładce Rachunkowość

Wykazaniu w rachunku zysków i strat za dany rok obrotowy podlegać będzie kwota zaewidencjonowana na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". Przypominamy, iż na zwiększenie pozostałych przychodów operacyjnych odnosi się dotację celową w momencie jej otrzymania bądź równowartość przypadających na dany rok obrotowy rat odpisu dotacji otrzymanych na sfinansowanie środków trwałych, dokonywanych równolegle do amortyzacji. Kwotę ujętą na koncie 76-0 wykazuje się odpowiednio w wierszu D.II. "Dotacje" wariantu porównawczego rachunku zysków i strat lub w wierszu G.II wariantu kalkulacyjnego.