Z dniem 1 stycznia 2025 r. weszła w życie ustawa nowelizująca przepisy ustawy o rachunkowości. Czy po zmianie tych przepisów jednostki sektora finansów publicznych mogą być jednostkami mikro lub małymi?
| Po spełnieniu określonych warunków (progów) jednostki sektora finansów publicznych mogą być obecnie jednostkami mikro lub małymi. Kryteria uznania jednostki za jednostkę mikro lub małą są obecnie takie same dla wszystkich typów jednostek. |
Na skutek zmian wprowadzonych do ustawy o rachunkowości ustawą z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1863), zwaną dalej ustawą nowelizującą, która (z pewnymi wyjątkami) weszła w życie 1 stycznia 2025 r., do słownika zawartego w art. 3 ust. 1 ustawy o rachunkowości dodano pkt 1a i 1b zawierające nowe definicje jednostki mikro i jednostki małej (dotychczas jednostka mikro oraz jednostka mała były uregulowane odpowiednio w art. 3 ust. 1a i 1b oraz w art. 3 ust. 1c i 1d ustawy o rachunkowości). Określono również warunki uzyskiwania i utraty statusu takich jednostek.
| Jednostka mikro według art. 3 ust. 1 pkt 1a ustawy o rachunkowości | Jednostka mała według art. 3 ust. 1 pkt 1b ustawy o rachunkowości | ||||||||||||
Jednostka, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą - w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyła co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
|
Jednostka niebędąca jednostką mikro, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą - w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyła co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
|
||||||||||||
| Jednostka traci status jednostki mikro i jednostki małej, jeżeli w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyła co najmniej dwie z trzech ww. wielkości. | |||||||||||||
Inaczej niż dotychczas status jednostki mikro lub małej przysługuje "automatycznie" po spełnieniu określonych parametrów i nie jest związany z podjęciem decyzji przez organ zatwierdzający. Kryteria uznania jednostki za jednostkę mikro lub małą są obecnie takie same dla wszystkich typów jednostek - bez względu na ich formę organizacyjno-prawną czy przynależność do sektora finansów publicznych. Co istotne, nowe definicje jednostek mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2023 r. (por. art. 14 ust. 3 ustawy nowelizującej), czyli już do sprawozdań za 2024 r.
Przypomnijmy, iż przed nowelizacją ustawy o rachunkowości jednostki sektora finansów publicznych - niezależnie od sumy aktywów, wielkości przychodów czy wielkości zatrudnienia - nie mogły przyjąć statusu jednostki mikro ani jednostki małej (por. art. 3 ust. 1e pkt 7 ustawy o rachunkowości w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją).
Zmiana w zakresie jednostki mikro i jednostki małej nie oznacza jednak, iż jednostki sektora finansów publicznych spełniające warunki określone dla tych jednostek mogą sporządzać sprawozdania finansowe z uwzględnieniem uproszczeń przewidzianych dla jednostek mikro i małych. Nie zmieniła się bowiem zasada, iż sprawozdania jednostek sektora finansów publicznych nie mogą być sporządzane zgodnie z załącznikiem nr 4 i załącznikiem nr 5 do ustawy o rachunkowości. Nowy art. 49c ust. 3 ww. ustawy wyraźnie wskazuje, iż przepisów dotyczących wyboru tych uproszczonych załączników nie stosuje się m.in. do jednostek sektora finansów publicznych. Oznacza to, iż jednostki sektora finansów publicznych - prowadzące księgi rachunkowe i sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości - niezależnie od sumy aktywów, wysokości przychodów czy poziomu zatrudnienia zobowiązane są do sporządzania sprawozdania finansowego, którego zakres informacyjny określony został w załączniku nr 1. Sprawozdanie to powinno składać się z bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej (obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia), a w przypadku jednostki sektora finansów publicznych, która w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniła co najmniej dwa warunki, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości, również z zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych (por. art. 45 ust. 2 i 3 ww. ustawy).
Należące do sektora finansów publicznych jednostki mikro i małe mogą natomiast korzystać z pewnych uproszczeń w prowadzeniu ksiąg rachunkowych, tzn. mogą:
Z kolei w kwestii uproszczeń polegających na niestosowaniu zasady ostrożności w zakresie odpisów aktualizujących i rezerw na znane jednostkom ryzyka, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń (por. art. 7 ust. 2b ww. ustawy), dokonywaniu bilansowych odpisów amortyzacyjnych według zasad podatkowych (por. art. 32 ust. 7 oraz art. 33 ust. 1 ww. ustawy) oraz nietworzeniu biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dotyczących przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych (por. art. 39 ust. 6 ww. ustawy) ustawa nowelizująca wskazała jednoznacznie, iż uproszczenia te mogą stosować jednostki mikro i małe, z wyłączeniem jednostek sektora finansów publicznych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej (por. art. 7 ust. 2c pkt 1, art. 32 ust. 8 pkt 1, art. 39 ust. 7 pkt 1 ustawy o rachunkowości).
| ||||||||||||
|
||||||||||||
