Wymiar zatrudnienia przy stałej liczbie godzin pracy w tygodniu

1) Zgodnie z umową o pracę pracownik jest zatrudniony na 1/9 etatu. Jego rozkład przewiduje 4 godziny pracy w tygodniu. Czy stosowane rozwiązanie jest prawidłowe?

Nie. Stała organizacja pracy może prowadzić do niewypracowania albo nadpracowania wymiaru określonego w umowie.

Pracownika niepełnoetatowego można zatrudniać w każdym systemie czasu pracy (podstawowym, równoważnym, zadaniowym, weekendowym itd.) oraz dowolnie organizować jego pracę np. jeden raz w tygodniu przez liczbę godzin wyczerpującą wymiar tygodniowy lub więcej niż raz w tygodniu przez mniejszą liczbę godzin. Nie może to jednak naruszać normy lub dopuszczalnego przedłużonego wymiaru dobowego, a także należnych odpoczynków dobowych i tygodniowych oraz zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się w sposób określony w art. 130 K.p., a następnie - w przypadku zatrudnienia na część etatu - obniża proporcjonalnie do tej części. W razie zatrudnienia pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy należy zatem:

• pomnożyć 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym,
   
• dodać do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku,
   
• odjąć od otrzymanej liczby 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela,
   
• pomnożyć uzyskany wymiar pełnoetatowy przez ułamek etatu obowiązujący pracownika.

Wymiar czasu pracy w 2014 r. podajemy w serwisie www.wskazniki.gofin.pl w zakładce Prawo pracy.

Pracownik jest zatrudniony na 1/9 etatu w miesięcznym okresie rozliczeniowym. Jego harmonogram przewiduje po dwie godziny pracy w każdy poniedziałek i środę. W listopadzie br. pracownik powinien przepracować 16 godzin (40 godz. x 4 tyg. - 8 godz. x 2 święta = 144 godz.; 144 godz. x 1/9 etatu = 16 godz.). W miesiącu tym występują po cztery robocze poniedziałki i środy, zatem plan pracy jest prawidłowy (4 dni x 2 x 2 godz. = 16 godz.).

W grudniu br. wymiar czasu pracy pracownika wynosi 18,67 godziny (40 godz. x 4 tyg. + 8 godz. x 3 dni - 8 godz. x 2 święta = 168 godz.; 168 godz. x 1/9 etatu = 18,67 godz.). W tym miesiącu przypada po pięć poniedziałków i śród, a więc jeśli nie nastąpi korekta pracownik przepracuje 20 godzin (5 dni x 2 x 2 godz.). Jego plan pracy jest więc nieprawidłowy. Ponadto, pomimo iż nie naruszy norm czasu pracy (ani dobowej, ani średniotygodniowej), to praca ponad wymiar, powinna być opłacona (dodatkowo) co najmniej normalnym wynagrodzeniem. Gdyby naruszała limit, o którym mowa w art. 151 § 5 K.p., przysługiwałyby także dodatki.

Organizacja pracy opisana w pytaniu mogłaby zdać egzamin w dłuższym okresie rozliczeniowym, kiedy to jest więcej czasu na dostosowanie liczby godzin roboczych do wymiaru czasu pracy. Również wówczas niewykluczona jest jednak konieczność wprowadzenia rozwiązań "bilansujących", a mianowicie jednego lub kilku dodatkowych dni roboczych lub wolnych albo zmiany wymiaru dobowego.

Załóżmy, że pracownik, o którym mowa w poprzednim przykładzie, jest objęty 4-miesięcznym okresem rozliczeniowym (licząc od 1 stycznia każdego roku). W bieżącym okresie (wrzesień-grudzień) wymiar jego czasu pracy wynosi 74,67 godziny (40 godz. x 17 tyg. + 8 godz. x 3 dni - 8 godz. x 4 święta = 672 godz.; 672 godz. x 1/9 = 74,67 godz.). Występuje natomiast po 18 roboczych poniedziałków i śród. Przepracowanie tych dni w pełnym zakresie daje 72 roboczogodziny (18 dni x 2 x 2 godz.). W celu zachowania wymiaru pracodawca w niektórych z dni roboczych powinien wydłużyć czas pracy pracownika, ewentualnie może wyznaczyć jeszcze inny dzień lub dni robocze. Zatem rozkład czasu pracy nie może mieć charakteru bezwzględnie stałego.

2) Jak obliczyć wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika, o którym mowa w pytaniu pierwszym?

Urlop wypoczynkowy należy ustalić na zasadach określonych w art. 154 § 2 K.p., a więc proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika, biorąc za podstawę 20 lub 26 dni (w zależności od stażu urlopowego). Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Przypominamy, że urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Przy udzielaniu urlopu jeden jego dzień odpowiada 8 godzinom pracy (art. 154² § 1-2 K.p.).

Pracownik, o którym mowa w poprzednich przykładach, legitymuje się 15-letnim stażem urlopowym. Za cały rok kalendarzowy ma prawo do 3 dni urlopu wypoczynkowego (26 dni x 1/9 etatu = 2,88 dnia, po zaokrągleniu 3 dni), co daje 24 godziny wypoczynku (3 dni x 8 godz.).

Każdy dzień urlopu w "standardowej" dniówce roboczej oznacza odjęcie z jego puli urlopowej 2 godzin.