1) Pracownik otrzymuje wynagrodzenie określone w stałej miesięcznej wysokości. Ponadto pracodawca zakupił z własnych środków i udostępnił temu pracownikowi pakiet medyczny oraz kartę wstępu na obiekty sportowe (tzw. kartę benefitową). Wynagrodzenie pracownika zostało zajęte na poczet należności niealimentacyjnych. Jak ustalić kwotę potrącenia?
Maksymalną kwotę potrącenia należy ustalić od wynagrodzenia za pracę po odliczeniach składkowo-podatkowych dotyczących tylko tego wynagrodzenia. Pobrana należność nie może jednak naruszać kwoty wolnej od potrąceń, która powinna być pracownikowi zapewniona po odliczeniu wszystkich obciążeń składkowo-podatkowych, a więc także od świadczeń pozapłacowych.
Komornik przystępuje do egzekucji przez zajęcie wynagrodzenia. Zgodnie z art. 881 § 2 K.p.c. zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia, ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. Dotyczy to w szczególności:
Pracodawca z kolei zostaje wezwany przez komornika do niewypłacania dłużnikowi poza częścią wolną od zajęcia żadnego wynagrodzenia, lecz przekazywania zajętego wynagrodzenia wierzycielowi albo komornikowi.
Potrąceń z wynagrodzenia za pracę dokonuje się na zasadach określonych w przepisach art. 87 oraz następnych Kodeksu pracy, przy czym egzekucja z wynagrodzenia obejmuje nie tylko wynagrodzenie za efektywną pracę w sensie ścisłym, ale również inne świadczenia o charakterze pieniężnym. Za takim szerokim traktowaniem wynagrodzenia za pracę opowiada się orzecznictwo sądowe. Jednakże zajęcie wynagrodzenia nie obejmuje przyznanych pracownikowi od pracodawcy świadczeń, których nie można uznać za wynagrodzenie za pracę lub inne świadczenia związane z pracą, uregulowane w dziale trzecim Kodeksu pracy (por. wyrok SN z dnia 6 stycznia 2009 r., sygn. akt II PK 117/08). Tym bardziej świadczeń tego typu nie można traktować w kategoriach wynagrodzeń gdy mają charakter niepieniężny. Do takich innych świadczeń można zaliczyć przykładowo pakiety medyczne lub karty benefitowe. Przy czym z tego tytułu, co do zasady, powstaje po stronie pracownika przychód, który podlega składkom ZUS oraz podatkowi dochodowemu. Odliczenia na te cele są w praktyce dokonywane z wynagrodzenia pracownika.
Wobec powyższego powstaje pytanie w jaki sposób ustalić kwotę potrącenia na poczet zajęcia?
Zgodnie z art. 87 K.p. wskazane w nim należności potrąca się z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Potrąceń należności egzekwowanych niealimentacyjnych dokonuje się przy tym do wysokości połowy tego wynagrodzenia. Zgodnie z dyspozycją zawartą w tym przepisie, uważamy, że podczas ustalania kwoty potrącenia należy obniżyć wynagrodzenie tylko o składki ZUS i podatek dochodowy obliczone od tego wynagrodzenia, a nie od łącznej kwoty wynagrodzenia i świadczeń pozapłacowych. Jednakże kwota wolna od potrąceń powinna być zachowana już po odliczeniu całości obciążeń składkowo-podatkowych, czyli także z tytułu świadczeń dodatkowych. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia odpowiadająca stosownej wielkości procentowej wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych. Taka kwota powinna być postawiona do dyspozycji pracownika.
Przykład |
Wynagrodzenie pracownika pełnoetatowego w kwocie 3.000 zł zostało zajęte na poczet należności niealimentacyjnych na kilka tysięcy złotych. Pracodawca zapewnia ponadto każdemu pracownikowi pakiety medyczne oraz karty benefitowe na łączną kwotę 150 zł miesięcznie (świadczenia są w całości finansowane ze środków pracodawcy i stanowią przychód pracownika podlegający oskładkowaniu i opodatkowaniu). Składki ZUS i zaliczka na podatek dochodowy pobierane są z wynagrodzenia uprawnionego. Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodów (111,25 zł) oraz złożył pracodawcy PIT-2.
Pracodawca ustalił, że maksymalna kwota potrącenia wynosi 1.078,36 zł, według wyliczenia: 3.000 zł - (411,30 zł + 232,98 zł + 199 zł) = 2.156,72 zł; 2.156,72 zł x 1/2 = 1.078,36 zł.
Następnie sprawdził, czy potrącenie całej dopuszczalnej kwoty nie naruszy kwoty wolnej od potrąceń, która w tym przypadku wynosi 1.237,20 zł. W tym celu ustalił wynagrodzenie po odliczeniu obciążeń składkowo-podatkowych i potrąceniu pełnej dopuszczalnej kwoty egzekwowanej:
wyszczególnienie | poz. | wysokość obciążeń składkowo- -podatkowych |
wynagrodzenie za pracę | - 1 - | 3.000,00 zł |
przychód z tytułu świadczeń pozapłacowych | - 2 - | 150,00 zł |
podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (poz. 1 + 2) | - 3 - | 3.150,00 zł |
składki na ubezpieczenia społeczne do pobrania ze środków pracownika (poz. 3 x 9,76% + poz. 3 x 1,5% + poz. 3 x 2,45%) |
- 4 - | 431,87 zł |
podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 1 + 2 - 4) | - 5 - | 2.718,13 zł |
składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania (poz. 5 x 9%) | - 6 - | 244,63 zł |
składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 5 x 7,75%) | - 7 - | 210,66 zł |
podstawa obliczenia zaliczki na podatek dochodowy (poz. 1 + 2 - 111,25 zł - poz. 4), po zaokrągleniu |
- 8 - | 2.607,00 zł |
zaliczka na podatek dochodowy przed odliczeniem składki zdrowotnej (poz. 8 x 18%) - 46,33 zł |
- 9 - | 422,93 zł |
zaliczka na podatek dochodowy do pobrania (poz. 9 - 7), po zaokrągleniu | - 10 - | 212,00 zł |
kwota wypłaty (poz. 1 - 4 - 6 - 10) | - 11 - | 2.111,50 zł |
pełna kwota potrącenia na poczet zajęcia niealimentacyjnego | - 12 - | 1.078,36 zł |
kwota do wypłaty po potrąceniu (poz. 11 - 12) | |
1.033,14 zł |
Ponieważ potrącenie pełnej dopuszczalnej kwoty naruszyłoby kwotę wolną (1.033,14 zł < 1.237,20 zł) pracodawca ograniczył je do wysokości 874,30 zł (2.111,50 zł - 1.237,20 zł). Pracownikowi wypłacił 1.237,20 zł.
2) Czy pracodawca może oprócz należności na poczet zajęcia, o którym mowa w pytaniu 1, potrącić z wynagrodzenia pracownika także składkę na grupowe ubezpieczenie NW?
Jeżeli nie naruszy to kwoty wolnej, to tak. Składki na grupowe ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków zalicza się do tzw. potrąceń dobrowolnych (za pisemną zgodą pracownika), których dokonuje się w ostatniej kolejności, pod warunkiem, że nie naruszą kwoty wolnej. W tym przypadku jest to 80% minimalnego wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych (art. 91 § 2 pkt 2 K.p.). Pracodawca, o którym mowa w przykładzie mógłby potrącić na ten cel nawet 247,44 zł (1.237,20 zł - 80% x 1.237,20 zł).
|