Moja córka otrzymała po dziadku kawalerkę. Jest niepełnoletnia. Czy jako rodzice dysponujący pełnią władzy rodzicielskiej mamy prawo tę kawalerkę wynająć i środki z czynszu przeznaczyć na potrzeby naszej rodziny?
W pytaniu poruszono dwa zagadnienia - jedno dotyczące samej czynności zarządu majątkiem niepełnoletniego dziecka, drugie natomiast ewentualnej możliwości przeznaczenia majątku dziecka na potrzeby całej rodziny.
Wynajem mieszkania będącego własnością dziecka to czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu. Rodzice nie mogą takiej czynności dokonać bez zezwolenia sądu opiekuńczego (art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Prawidłowy zarząd majątkiem małoletniego dziecka to nie tylko prawo, ale i obowiązek rodziców. Sąd podejmie decyzję, która uwzględni dobro samego dziecka. Nie jest zatem wykluczone, że taka zgoda na wynajem zostanie w tej sprawie udzielona i rodzice działając w imieniu i na rzecz dziecka, będą mogli podpisać taką umowę.
Gdyby doszło do wynajmu mieszkania, będzie ono przynosić dochód. Kwestia ta ma znaczenie dla odpowiedzi na drugą część pytania. Przepisy przewidują bowiem, że czysty dochód z majątku dziecka powinien być przede wszystkim obracany na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodzeństwa, które wychowuje się razem z nim, nadwyżka zaś na inne uzasadnione potrzeby rodziny (art. 103 K.r.o.). Nie zezwala się więc na wykorzystanie samego substratu majątku dziecka na wspomniany cel - ta część majątku dziecka nie może być konsumowana. Czysty dochód to dochód pozostający po pokryciu kosztów związanych z zarządzaniem majątkiem. Dziecko posiadające majątek przynoszący dochód nie może być zatem uprzywilejowane względem swojego rodzeństwa. Byłoby to niezgodne nie tylko z przepisem przywołanym wcześniej, ale ogólnymi zasadami dotyczącymi wychowania dzieci.
Substrat majątku dziecka nie może być wykorzystywany na potrzeby rodziny.
Oznacza to, że w pierwszej kolejności muszą być zaspokojone potrzeby dziecka (właściciela majątku) oraz jego rodzeństwa. Dopiero jeśli te potrzeby są zrealizowane, nadwyżkę można wykorzystać na inny cel rodziny, ale tylko taki, który jest w danych okolicznościach uzasadniony (np. zakup komputera do wspólnego korzystania przez członków rodziny). Nie każda potrzeba rodziny będzie mogła zostać sfinansowana z dochodu przynoszonego przez majątek dziecka - potrzeby rodzinne typowo konsumpcyjne nie mogą bowiem usprawiedliwiać uszczuplania majątku dziecka.
|