Były mąż wystąpił z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa dziecka, które urodziło się w czasie trwania naszego małżeństwa. Zażądał m.in. dopuszczenia dowodu z badań genetycznych. Czy brak zgody na poddanie się badaniu DNA może skutkować uwzględnieniem powództwa?
Samo niewyrażenie zgody na przeprowadzenie dowodu z badań genetycznych - o ile powód nie zaproponuje innych dowodów, z których będzie jasno wynikało, że nie jest ojcem dziecka stron - nie spowoduje automatycznego uwzględnienia powództwa. W omawianej sprawie na skutek domniemania ojcostwa, za ojca dziecka uznano byłego męża Czytelniczki. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki (art. 62 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.
Powyższe domniemanie może być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Mąż matki powinien wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko dziecku. Taka właśnie sprawa została wszczęta w przypadku Czytelniczki. Kluczowe w omawianej sprawie jest, że zaprzeczenie ojcostwa następuje przez wykazanie, że mąż matki nie jest ojcem dziecka. Przeszkoda w postaci niemożności przeprowadzenia dowodu z badań DNA w celu ustalenia pochodzenia dziecka nie przesądza automatycznie o pozytywnym ani o negatywnym wyniku sprawy o zaprzeczenie ojcostwa (por. wyrok SN z dnia 13 lutego 2014 r., sygn. akt V CSK 151/13). Uwzględnienie powództwa nie może więc nastąpić wówczas, gdy sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego nie ma przekonania, iż kwestionujący swoje ojcostwo mąż matki nie jest ojcem dziecka, a wniosek ten wyprowadza jedynie ze względu na negatywną ocenę postawy procesowej np. pozwanej matki dziecka, która odmówiła zgody na przeprowadzenie badań genetycznych dotyczących ustalenia pochodzenia dziecka. Wyłączenie ojcostwa męża matki musi bowiem wynikać z całą pewnością.
Dopuszczalne jest obalenie domniemania ojcostwa męża matki wszystkimi innymi dowodami wykazującymi niepodobieństwo jego ojcostwa, ponadto dowodami wskazującymi, że ojcostwo innego mężczyzny jest dostatecznie pewne. Zdarza się też, że to mąż matki odmawia zgody na poddanie się badaniu DNA. W takiej sytuacji możliwe jest dopuszczenie dowodu z grupowego badania DNA matki, dziecka i domniemanego ojca dziecka (tj. innego mężczyzny), jeżeli wyrazi on na to zgodę. Wynik takiego badania, wskazujący z prawdopodobieństwem będącym praktycznie pewnością, że mężczyzna ten jest ojcem dziecka, pozwala uznać, iż wykazane zostało niepodobieństwo ojcostwa męża matki.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
