Moja żona dostała w spadku mieszkanie po swoim ojcu. Lokal ten służy naszej rodzinie jako miejsce zamieszkania. W naszym małżeństwie obowiązuje wspólność majątkowa. Czy jako współmałżonkowi przysługują mi jakieś prawa do wspomnianego lokalu? Czy żona może w dowolnym momencie zażądać, abym ten lokal opuścił?
Czytelnikowi nie przysługują w stosunku do wspomnianego lokalu żadne prawa właścicielskie. Z pytania jasno wynika, że żona nabyła lokal w spadku po ojcu, a w takiej sytuacji - nawet gdy do nabycia doszło już w czasie trwania małżeństwa, obowiązywania wspólności majątkowej - prawo własności mieszkania, co do zasady, stanowi składnik majątku osobistego żony Czytelnika, a nie majątku wspólnego małżonków.
Pomimo tego, że Czytelnik nie jest współwłaścicielem mieszkania, przysługują mu w określonym zakresie pewne prawa do tego lokalu. Zgodnie z przepisami, jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Stanowi o tym art. 281 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809). Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego. Uprawnienie wynikające z powołanego przepisu nie ma zatem charakteru rzeczowego, a więc nie stanowi tytułu prawnego do nieruchomości. Jak wskazano w piśmiennictwie, powołany przepis przyznaje jednemu z małżonków, któremu nie przysługuje prawo (własności) do mieszkania, roszczenie do drugiego z nich, któremu prawo takie przysługuje, o dopuszczenie go do korzystania z mieszkania. Przedmiotowe uprawnienie małżonka nie ogranicza natomiast małżonka, któremu przysługuje prawo do mieszkania służącego lub mogącego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych rodziny, do rozporządzenia tym prawem. W szczególności rozporządzenie takie nie wymaga zgody drugiego z małżonków (por. wyrok NSA z dnia 7 kwietnia 2022 r., sygn. akt II OSK 1015/19). Uprawnienie powyższe małżonek utraci m.in. w razie zaprzestania korzystania z takiego mieszkania w celu zaspokajania potrzeb rodziny przez małżonka realizującego swoje uprawnienie.
Co ważne, powołany przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący, zatem nie można wyłączyć ani ograniczyć jego stosowania wolą stron (np. porozumieniem zawartym przez małżonków). Obowiązuje on w każdym ustroju majątku, nie tylko we wspólności majątkowej, i ma zastosowanie niezależnie od daty zawarcia małżeństwa.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
