Spółka jawna przygotowuje się do przekształcenia w spółkę komandytową. Wspólnikami spółki są wyłącznie osoby fizyczne. W związku z przekształceniem nie jest planowane wniesienie dodatkowych wkładów. Przy tym wartość majątku spółki jest wyższa niż wartość wkładów wniesionych przez wspólników i opodatkowanych PCC. Pozostała część majątku (np. pozostawione zyski) nie była opodatkowana PCC. Czy w takich okolicznościach przekształcenie będzie podlegać opodatkowaniu PCC?
Przekształcenie spółki osobowej w inną spółkę osobową na gruncie PCC kwalifikowane jest jako zmiana umowy spółki i podlega PCC, jeżeli skutkiem przekształcenia jest zwiększenie majątku spółki osobowej. W przeciwieństwie do transformacji spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową przekształcenie spółki osobowej w inną spółkę osobową nie jest wyłączone spod opodatkowania. Z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) ustawy o PCC (Dz. U. z 2024 r. poz. 295 ze zm.) wynika, że podstawę opodatkowania przy przekształceniu spółki osobowej w inną spółkę osobową stanowi wartość wkładów do tej spółki. Od podstawy opodatkowania trzeba odjąć wynagrodzenie notariusza i opłaty za rejestrację przekształcenia w KRS. Przy obliczaniu należnego podatku uwzględnia się także zwolnienie od PCC, o którym mowa w art. 9 pkt 11 lit. a) ustawy o PCC. Dotyczy ono przede wszystkim wkładów, których wartość była uprzednio opodatkowana PCC. Stawka PCC od umowy spółki i jej zmian wynosi 0,5%.
Kwestia, co stanowi podstawę opodatkowania, jest przedmiotem sporów pomiędzy organami podatkowymi a podatnikami. Jest ona istotna, gdy spółka przekształcana ma majątek większy niż wniesione przez wspólników wkłady, a zatem także w okolicznościach opisanych w pytaniu. Przy tym w dotychczasowym orzecznictwie NSA zdecydowanie przeważał pogląd zbieżny ze stanowiskiem organów podatkowych, że uzyskanie przez spółkę osobową w wyniku przekształcenia w nią innej spółki osobowej - obok wkładów wniesionych uprzednio do spółki - innych składników majątkowych nabytych w czasie działalności tej spółki (np. niepodzielonego zysku/mienia nabywanego przez spółkę ze środków dotychczas posiadanych) wchodzi w zakres podstawy opodatkowania i podlega opodatkowaniu PCC (zob. np. wyrok NSA z dnia 21 maja 2024 r., sygn. akt III FSK 516/22). Pogląd ten konsekwentnie prezentuje także Dyrektor KIS (por. np. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 3 lutego 2025 r., nr 0111-KDIB2-3.4014.647.2024.1.MD).
Trzeba jednak podkreślić, że aktualnie ważą się losy zasadności tego stanowiska. Związane jest to z tym, że jeden ze składów NSA powziął wątpliwości, czy dotychczasowe stanowisko organów podatkowych i sądów jest prawidłowe. Uznał także, że kwestię tę powinien przesądzić skład siedmiu sędziów NSA (postanowienie NSA z dnia 26 czerwca 2024 r., sygn. akt III FSK 1234/22). Nad przedstawionym zagadnieniem prawnym NSA w poszerzonym składzie pochylił się na początku lutego 2025 r. Nie rozstrzygnął go. Przyjął bowiem, że najpierw potrzebne jest stanowisko Trybunału Sprawiedliwości UE i skierował do niego pytanie prejudycjalne co do tego, czy w świetle regulacji unijnych państwo członkowskie, nie uznając podmiotów takich jak spółka jawna za spółki kapitałowe, ma dowolność w zakresie opodatkowania podatkiem kapitałowym (w Polsce jest nim PCC) tych podmiotów (postanowienie 7 sędziów NSA z dnia 3 lutego 2025 r., sygn. akt III FSK 1234/22). Pisaliśmy o tym w GP nr 33 z 2025 r., na str. 17.
Ze statystyk sądowych Trybunału Sprawiedliwości UE za 2023 r. wynika, że na wydanie orzeczenia przez ten Sąd trzeba czekać około 16 miesięcy, licząc od dnia, kiedy sprawa trafiła do TSUE. Następnie czas pokaże, jakie stanowisko zajmie powiększony skład NSA. W tym czasie organy podatkowe będą prezentowały swoje dotychczasowe stanowisko, a zatem konieczne będzie rozliczenie PCC. Spółki, które się nie zgodzą z tym stanowiskiem, muszą liczyć się z koniecznością wystąpienia na drogę sądową. Nie ma też pewności, jakie będzie rozstrzygnięcie TSUE i 7 sędziów NSA.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
