Pracodawca w odniesieniu do należności pracowniczych pełni m.in. rolę płatnika pdof. W związku z tą funkcją jest zobowiązany do obliczania, poboru oraz odprowadzania do urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy od należności wypłacanych oraz stawianych do dyspozycji zatrudnionym przez siebie pracownikom. To z kolei obliguje go do bieżącego monitorowania w trakcie roku poziomu pracowniczych dochodów w rachunku narastającym. Gdy bowiem ich wysokość przekroczy próg podatkowy, płatnik jest zobowiązany zmienić wysokość stawki podatku dochodowego naliczanego od uzyskanych przez pracownika należności ze stosunku pracy.
Wpływ na wysokość stawki podatku dochodowego, którą pracodawca jako płatnik pdof stosuje przy obliczaniu zaliczki na podatek od pracowniczego wynagrodzenia, ma wysokość dochodu danego pracownika ze stosunku pracy lub stosunku pokrewnego uzyskanego przez niego od początku roku. Z art. 32 ust. 2 ustawy o pdof wynika wprost, że zaliczki na podatek dochodowy pobierane od należności pracowniczych wynoszą:
Stąd gdy w danym miesiącu kwota dochodu pracownika liczona narastająco od początku roku przekracza 120.000 zł, to zaliczkę na podatek za ten miesiąc pracodawca powinien pobrać według dwóch stawek:
|
Przykład Pracownik zatrudniony w firmie doradczej jako kierownik w dziale IT uzyskuje zgodnie z umową o pracę miesięczne wynagrodzenie wynoszące 15.000 zł. Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodów (250 zł), a firma będąca pracodawcą dysponuje złożonym przez pracownika oświadczeniem PIT-2, w którym pracownik zawnioskował o stosowanie mu przy obliczaniu zaliczki na pdof 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł). Jednocześnie pracownik nie wnioskował o niestosowanie mu kosztów uzyskania przychodów i nie korzysta ze zwolnień od podatku dochodowego, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 oraz pkt 152-154 ustawy o pdof, czyli ulgi dla młodych, ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ oraz zerowego PIT dla seniorów. Pracownik nie należy także do PPK. Dochód miesięczny pracownika liczony jako przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów i składki na ubezpieczenia społeczne wynosi 12.693,50 zł (tj. 15.000 zł - 250 zł - 2.056,50 zł). W efekcie jego dochód za 10 m-cy 2025 r. wyniesie 126.935 zł. Stąd dochód osiągnięty przez niego w firmie od początku roku przekroczy w październiku 2025 r. pierwszy próg skali podatkowej, tj. 120.000 zł, z tego:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
W efekcie przekroczenia progu podatkowego - jak już zaznaczono - dochodzi do zmiany stawki podatkowej, według której obliczana jest zaliczka na pdof od pracowniczych należności. Niemniej niezależnie od tego, czy płatnik stosuje już stawkę 32%, czy jeszcze 12%, naliczając zaliczkę na podatek dochodowy, powinien pomniejszyć przychód uzyskany przez pracownika w danym miesiącu m.in. o miesięczne tzw. zryczałtowane koszty pracownicze oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Jednocześnie, jeżeli pracodawca dysponuje złożonym przez pracownika oświadczeniem, o którym mowa w art. 31b ust. 1 ustawy o pdof, to również obliczając mu zaliczkę na pdof w drugim progu podatkowym, zobowiązany jest uwzględnić kwotę zmniejszającą podatek w wysokości zadeklarowanej przez pracownika w formularzu PIT-2. Miesięczna wartość kwoty zmniejszającej podatek jest bowiem podzielna. Z art. 31b ust. 2 ustawy o pdof wynika, że podatnik może wskazać do trzech płatników uprawnionych do stosowania kwoty zmniejszającej podatek, składając każdemu z nich odrębne oświadczenie PIT-2. Natomiast zgodnie z art. 31b ust. 3 ustawy o pdof w oświadczeniu tym podatnik podaje, że ten płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o: 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł), 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł) czy 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł).
Moment przekroczenia progu podatkowego i tym samym miesiąc, w którym pracodawca będzie pobierał zaliczkę na podatek dochodowy przy zastosowaniu dwóch stawek podatkowych, determinuje wysokość dochodów pracownika, a nie jego przychód podatkowy liczony narastająco od początku roku. Dochód ten obejmuje swoim zakresem uzyskane przez pracownika w danym miesiącu przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez danego płatnika będącego pracodawcą, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów przysługujących pracownikowi (przypomnijmy, że tzw. pracownicze koszty podstawowe wynoszą miesięcznie 250 zł, a podwyższone - 300 zł) oraz potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne. Poza dochodami osiągniętymi wyłącznie w danym zakładzie pracy i wypłacanymi (stawianymi do dyspozycji) przez ten zakład ze stosunku pracy oraz zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, na ustalenie momentu przekroczenia progu podatkowego nie mają wpływu inne dochody uzyskiwane przez pracownika i podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
