Ulgi i odliczenia, czyli jak się przygotować do rocznego PIT

Większość osób mających obowiązek rozliczenia się z fiskusem w rocznych zeznaniach PIT, sporządzając je, ma możliwość skorzystania z preferencji podatkowych w formie odliczenia od dochodu (przychodu) bądź odliczenia od podatku lub zwolnienia przedmiotowego z pdof. Ponieważ prawo do nich ustawodawca w większości przypadków uzależnia od posiadania określonych dokumentów, warto zawczasu o nie zadbać.

6% darowizny

W rocznym PIT dochód bądź przychód podatnika, który korzysta z opodatkowania odpowiednio według skali podatkowej lub ryczałtem ewidencjonowanym, może zostać obniżony o przekazane przez niego w danym roku podatkowym tzw. limitowane darowizny. Darowizny te muszą przy tym zostać przekazane na cele wskazane w art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a)-e) ustawy o pdof (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.). Ze wskazanych pod lit. d) darowizn na cele kształcenia zawodowego mogą skorzystać także tzw. liniowcy.

Potwierdzeniem dokonania krajowej darowizny pieniężnej odliczanej od podstawy opodatkowania jest dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku inny niż rachunek płatniczy. Natomiast darowiznę niepieniężną potwierdza dokument, z którego wynika jej wartość oraz dane identyfikujące darczyńcę, a także oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu. Z kolei gdy podatnik przekazuje darowizny organizacjom zagranicznym, powinien posiadać oświadczenie, że na dzień przekazania darowizny taka organizacja była równoważną do tych, o których mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2024 r. poz. 1491), realizującą cele społecznie użyteczne i prowadzącą działalność pożytku publicznego.

Ulga rehabilitacyjna

O sposobie dokumentowania wydatków odliczanych w ramach ulgi rehabilitacyjnej zasadniczo decyduje ich rodzaj. Art. 26 ust. 7a ustawy o pdof zawiera katalog wydatków uwzględnianych w ramach tego odliczenia. Chodzi tu zarówno o wydatki ponoszone przez podatników w związku z ich własną niepełnosprawnością, jak i te dokonywane w związku z niepełnosprawnością członków ich rodzin pozostających na ich utrzymaniu. Na potwierdzenie ich poniesienia wystarczy jakikolwiek dokument, w tym np. rachunek, faktura lub dowód wpłaty. Udowodnienia poniesienia wydatków nie wymaga natomiast:

• opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa (art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy o pdof),
• utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej... (art. 26 ust. 7a pkt 8 ustawy o pdof),
• używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia (art. 26 ust. 7a pkt 14 ustawy o pdof).

Niezależnie od braku takiego obowiązku na żądanie organów podatkowych podatnik korzystający z odliczenia wskazanych wydatków powinien przedłożyć dowody pozwalające na ustalenie jego prawa do stosowania tej preferencji. W szczególności zobowiązany jest wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika, a także okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Termomodernizacja

Prawo do ulgi termomodernizacyjnej uregulowanej w art. 26h ustawy o pdof przysługuje osobom fizycznym uzyskującym dochody opodatkowane według skali podatkowej, podatkiem liniowym oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Wysokość wydatków poniesionych na zadania inwestycyjne rozliczane w omawianej uldze powinna zostać udokumentowana fakturami wystawionymi przez podatnika podatku VAT niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku. Zasadniczo jako ich odbiorca w fakturze powinien zostać wskazany podatnik dokonujący przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Natomiast w odniesieniu do małżonków fiskus przyjmuje, że w przypadku gdy wydatek na przedsięwzięcie termomodernizacyjne jest poniesiony z ich majątku wspólnego i przeznaczony na wspólną nieruchomość, dla nabycia prawa do ulgi termomodernizacyjnej nie ma znaczenia, na kogo została wystawiona faktura. Taki wydatek może odliczyć jeden z małżonków albo oboje po 50%.

Udowodnienie prawa do ulgi na dzieci

Podatnik uzyskujący dochody opodatkowane według skali podatkowej i spełniający warunki określone w art. 27f ustawy o pdof może w rocznym zeznaniu skorzystać z tzw. ulgi na dzieci realizowanej poprzez odliczenie od podatku. Osoba uprawniona do ulgi w załączniku PIT/O podaje liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku PESEL - imię, nazwisko oraz datę urodzenia. Z kolei na wezwanie urzędu skarbowego taki rodzic lub opiekun prawny ma obowiązek przedstawienia oświadczenia oraz innych dowodów potrzebnych do ustalenia prawa do odliczenia, do których należą w szczególności: odpis aktu urodzenia, zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka, odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowa zawarta między rodziną zastępczą a starostą, zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Ulga dla rodzin 4+

W celu potwierdzenia uprawnienia do korzystania z tzw. ulgi dla rodzin 4+, czyli zwolnienia przedmiotowego z pdof, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o pdof, podatnik w terminie określonym dla złożenia zeznania podatkowego (czyli od 15 lutego do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego) - jeżeli nie składa zeznania rocznego z racji osiągnięcia wyłącznie dochodów/przychodów objętych zwolnieniem z pdof - zobowiązany jest przedłożyć informację, według ustalonego wzoru, na formularzu PIT-DZ, zawierającą dane o liczbie dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku PESEL - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci (art. 21 ust. 46 ustawy o pdof). Obowiązku takiego nie ma jednak podatnik, który składa roczne zeznanie podatkowe: PIT-28, PIT-36, PIT-36L lub PIT-37 i w nim realizuje prawo do zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o pdof. Wówczas bowiem w dołączanym do tego zeznania załączniku PIT/O informuje fiskusa o liczbie dzieci i ich numerach PESEL, a w przypadku braku tych numerów - o imionach, nazwiskach oraz datach urodzenia dzieci (art. 21 ust. 48 ustawy o pdof). W każdym z przywołanych formularzy zeznań w części dotyczącej przychodów bądź dochodów objętych omawianym zwolnieniem znajduje się pouczenie, że w przypadku korzystania z niego należy do zeznania dołączyć PIT/O z wypełnioną częścią E zawierającą dane co najmniej czworga dzieci uprawniających do ulgi dla rodzin 4+.

Dodatkowo - podobnie jak w przypadku ulgi na dzieci - na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do zwolnienia, identyczne z wymaganymi w odniesieniu do podatników korzystających z ulgi na dzieci (art. 21 ust. 47 ustawy o pdof).