Dla wielu pełnoletnich, uczących się dzieci wakacje to czas zarobkowania. Ich wynagrodzenie może mieć jednak wpływ na prawo do skorzystania przez rodziców z pewnych preferencji podatkowych, a konkretnie - może ich tych przywilejów pozbawić.
W charakterze tzw. samotnego rodzica ma prawo się rozliczyć rodzic lub opiekun prawny, który jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Określa to art. 6 ust. 4c ustawy o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.). Jednocześnie taka osoba musi rzeczywiście samotnie wychowywać dzieci.
Z przywołanego przepisu wynika również, że wspólne rozliczenie z dzieckiem przez rodzica z dochodów opodatkowanych według skali podatkowej wymaga spełnienia kilku warunków przez samo dziecko. W charakterze samotnego rodzica za 2023 r. może się bowiem rozliczyć podatnik objęty nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, samotnie wychowujący w roku podatkowym m.in. dzieci pełnoletnie:
Kolejnym z kryteriów niezbędnych do spełnienia w celu skorzystania z opodatkowania w charakterze samotnego rodzica jest nieuzyskiwanie przez pełnoletnie uczące się dziecko w roku podatkowym świadczeń wskazanych w art. 6 ust. 4e ustawy o pdof, czyli:
w łącznej wysokości przekraczającej wysokość dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Ponieważ od marca 2023 r. kwota renty socjalnej wynosi 1.588,44 zł, zatem jej dwunastokrotność to 19.061,28 zł.
Natomiast prawo do tzw. ulgi prorodzinnej przysługuje m.in. podatnikom utrzymującym pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4c pkt 2 ustawy o pdof, z uwzględnieniem art. 6 ust. 4e i ust. 8 tej ustawy, w związku z wykonywaniem przez nich obowiązku alimentacyjnego, o ile spełniają wszystkie pozostałe, określone w art. 27f ustawy o pdof, warunki do skorzystania z tego odliczenia.
Zatem nie tylko preferencyjne opodatkowanie, ale również odliczenie ulgi na dziecko przez uprawnionego podatnika jest możliwe wówczas, gdy dochody - ale tylko te opodatkowane według skali podatkowej i dochody z niektórych kapitałów pieniężnych - uzyskane przez uczące się lub studiujące pełnoletnie dziecko, łącznie nie przekraczają dwunastokrotności kwoty renty socjalnej, tj. w 2023 r. kwoty 19.061,28 zł. Stąd dochody pełnoletniego dziecka opodatkowane na podstawie przepisów określonych w ustawie o pdof, ale na innych zasadach niż wskazane w art. 27, art. 30b oraz art. 30c, nie wpływają na prawo podatnika do analizowanych preferencji. Chodzi tu m.in. o przychody z tzw. drobnych zleceń, do opodatkowania których ma zastosowanie zryczałtowany podatek dochodowy według reguł wynikających z art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof. W efekcie przykładowo u studenta, który zarobkuje zarówno w okresie wakacyjnym, jak i poza nim, zawieranie w tym celu wyłącznie umów na drobne zlecenia w praktyce jest sposobem na zarobkowanie bez ograniczeń kwotowych, niepozbawiające rodziców bądź opiekunów prawnych prawa do omówionych preferencji.
W celu sprawdzenia, czy dochody pełnoletniego uczącego się dziecka, mające wpływ na omawiane przywileje rodziców, mieszczą się w ustawowo zdefiniowanym limicie, uzyskane przez dziecko przychody należy pomniejszyć wyłącznie o koszty uzyskania przychodów. Takie stanowisko prezentuje od wielu lat fiskus. Według niego nie można pomniejszać tych przychodów o ewentualne składki na ubezpieczenia społeczne, jeżeli zostały potrącone przez płatnika - tak jak ma to miejsce w przypadku studentów poniżej 25. roku życia zatrudnianych na umowę o pracę. Taki sposób określania omawianego dochodu potwierdziło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z dnia 23 grudnia 2015 r. na pytanie naszego Wydawnictwa. Taką samą wykładnię można też znaleźć w większości wyroków sądów administracyjnych.
Co równie ważne w dochodach dziecka pełnoletniego decydujących o prawie rodziców do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi prorodzinnej należy uwzględniać, oprócz krajowych, również jego zagraniczne zarobki. Dla uwzględniania ich w omawianym limicie nie ma znaczenia to, czy w Polsce podlegają one opodatkowaniu czy też są z niego zwolnione (np. na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i pkt 152 ustawy o pdof). Jeżeli jednak dziecko uzyskujące przychody poza krajem było za granicą zatrudnione na umowę o pracę, wówczas dochód zagraniczny na potrzeby ulgi stanowi różnica pomiędzy uzyskanym przychodem pomniejszonym o 30% diety dla podróży służbowej na terenie tego kraju (za każdy dzień pobytu za granicą, w którym pozostawało ono w stosunku pracy) a przysługującymi kosztami uzyskania tego przychodu.
Wielu rodziców posiadających dwoje dzieci, z których jedno jest uczącym się, pełnoletnim i uzyskującym w danym roku podatkowym zarobki warunkujące prawo do tzw. ulgi na dzieci, nie ma świadomości, że jeżeli zarobki te przekroczą wysokość ustawowego limitu, to nie odliczą od podatku tej ulgi na żadne z nich. Stanie się tak, jeżeli zarobki rodziców w tym samym roku podatkowym przekroczą łącznie kwotę 112.000 zł.
Brak prawa w takiej sytuacji do ulgi prorodzinnej w odniesieniu do drugiego dziecka, czy to małoletniego czy też pełnoletniego, nie wynika wprost z przepisów ustawy o pdof. Niemniej fiskus przyjmuje, że określając liczbę dzieci, w stosunku do których podatnik wykonywał władzę rodzicielską lub wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego oraz wysokość kwoty przysługującego odliczenia, należy brać pod uwagę tylko te dzieci, które spełniają kryteria do zastosowania ulgi.
|
Przykład Załóżmy, że w 2023 r.:
W tych warunkach rodzicom nie będzie za 2023 r. przysługiwała ulga na pełnoletnie dziecko z uwagi na wysokość jego dochodów. Jednocześnie nie będzie przysługiwała im ona także na dziecko małoletnie, gdyż ustalając prawo do niej, muszą uwzględnić limit rocznego dochodu rodziców jednego dziecka. Ponieważ przekroczył on 112.000 zł, ulga na drugie również im nie przysługuje. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
