Obecnie wielu Polaków pracuje i mieszka poza granicami kraju, często zmieniając przy tym rezydencję podatkową. Od miejsca zamieszkania m.in. zależy, czy podatnik podlega nieograniczonemu, czy ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.
Nieograniczonym obowiązkiem podatkowym objęci są podatnicy, którzy w Polsce mają miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy o PIT. Podlegają oni obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Jeżeli zagraniczne dochody mogą być opodatkowane w obydwu państwach, to uniknięcie podwójnego opodatkowania następuje w wyniku zastosowania metod eliminacji podwójnego opodatkowania, o których mowa w ustawie o PIT oraz w zawartych przez Polskę umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (tj. metody wyłączenia z progresją lub metody proporcjonalnego odliczenia).
| Przykład
Pan Tomasz ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce. Cały rok podatkowy jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez polskiego pracodawcę. Jest to główne źródło jego przychodów. W czasie urlopu w lipcu i sierpniu wyjechał do Niemiec, podejmując się pracy sezonowej u niemieckiego pracodawcy. Otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie zostało opodatkowane w Niemczech. Zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartą między Polską a Niemcami, dochód ten może być opodatkowany w obydwu państwach. W celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu wynagrodzenia osiągniętego na terytorium Niemiec, rozliczając ten dochód w Polsce pan Tomasz stosuje metodę wyłączenia z progresją, określoną w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a Niemcami. W związku z tym, wynagrodzenie uzyskane w Niemczech jest zwolnione od opodatkowania w Polsce, zostanie jednak wzięte pod uwagę dla potrzeb ustalenia stopy procentowej podatku obliczonego od wynagrodzenia za pracę w Polsce. |
Jeśli podatnik będzie miał miejsce zamieszkania za granicą, to w Polsce będzie płacił podatek tylko od dochodów (przychodów) uzyskanych w danym roku podatkowym w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy). Pozostałe dochody, które zostały przez niego osiągnięte za granicą, nie podlegają opodatkowaniu w Polsce (nie powinny zostać wykazane w polskim zeznaniu podatkowym).
| Przykład
Miejsce zamieszkania pana Michała znajduje się w Belgii. W 2024 r. przyjechał do Polski w celu świadczenia pracy dla polskiego pracodawcy. Pracował w Polsce od września do grudnia 2024 r., po czym wrócił do Belgii. Wynagrodzenie otrzymane od polskiego pracodawcy za pracę na terytorium Polski jest jedynym dochodem uzyskanym w Polsce, który musi rozliczyć w Polsce. Natomiast pozostałe dochody uzyskane przez niego w roku podatkowym ze źródeł przychodów położonych poza Polską nie podlegają opodatkowaniu w Polsce i nie powinny zostać wykazane w polskim zeznaniu podatkowym. |
Definicja miejsca zamieszkania, zawarta w ustawie o PIT (art. 3 ust. 1a), obejmuje dwa kryteria:
1) posiadanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych) lub
2) pobyt na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Spójnik "lub" oznacza, że wystarczy spełnienie któregokolwiek z tych kryteriów, aby uznać, że osoba posiada miejsce zamieszkania w Polsce, a co za tym idzie - podlega w kraju nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli opodatkowaniu od wszystkich osiąganych dochodów.
Jak wskazano w objaśnieniach podatkowych z 29 kwietnia 2021 r. w sprawie rezydencji podatkowej oraz zakresu obowiązku podatkowego osób fizycznych w Polsce (zamieszczonych na stronie www.gov.pl), nieprzekroczenie określonej przepisami liczby dni pobytu na terytorium Polski w danym roku kalendarzowym skutkuje niespełnieniem jednego z kryterium. W takim przypadku posiadanie przez podatnika miejsca zamieszkania na terytorium Polski należy oceniać w oparciu o kryterium związane z położeniem ośrodka interesów życiowych w Polsce rozumianego jako:
Dla uznania, że podatnik posiada ośrodek interesów życiowych w Polsce, wystarczy spełnienie jednej z tych przesłanek, tj. istnienia ścisłych powiązań osobistych lub gospodarczych z Polską.
Zdaniem Ministra Finansów wyjazd do innego państwa wraz z całą rodziną w większości przypadków powodować będzie przeniesienie centrum interesów osobistych do tego państwa. Natomiast wyjazd do pracy za granicę, podczas gdy małżonek oraz dzieci pozostają w Polsce, powodować będzie najczęściej utrzymanie centrum interesów osobistych na terytorium Polski. Z kolei w przypadku osób żyjących samodzielnie należy w szczególności uwzględnić, w którym państwie prowadzone jest samodzielne gospodarstwo domowe i w którym państwie podatnik uczestniczy w życiu towarzyskim, kulturalnym lub politycznym.
|
Z interpretacji organu podatkowego "(...) Pana ośrodek interesów osobistych w 2024 r. będzie znajdować się w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, gdyż przeprowadził się tam Pan z zamiarem stałego pobytu oraz na terenie ZEA mieszka Pan wraz z żoną. Pana aktywność społeczna, kulturalna, obywatelska skupia się w ZEA (tj. spotkania ze znajomymi, czas wolny). Tam również realizuje Pan swoje zainteresowania i hobby (tj. zwiedzanie kraju, wizyty w muzeach, gromadzenie i lektura książek, uprawianie sportu). Ponadto nie zamierza Pan wracać do Polski. Przechodząc do powiązań gospodarczych również należy uznać, że w 2024 r. silniejsze powiązania gospodarcze będzie Pan miał z ZEA - tam pracuje Pan w oparciu o umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony. Wynagrodzenie otrzymywane za wykonywaną pracę jest jedynym i głównym źródłem Pana dochodu. W ZEA wynajmuje Pan mieszkanie oraz posiada Pan umowę rachunku bankowego, na który otrzymuje Pan wynagrodzenie od pracodawcy w ZEA. Ponadto uzyskał Pan prawo jazdy wydane przez organy ZEA, posiada Pan także lokalny numer telefonu i umowę o świadczenie usług telefonicznych z firmą mającą siedzibę w ZEA. Opłaca Pan w ZEA obowiązkowe ubezpieczenie od utraty zatrudnienia. Ponadto posiada Pan w ZEA również ubezpieczenie zdrowotne oraz polisę na życie. W Polsce nie będzie Pan osiągał żadnych przychodów. Nie prowadzi Pan w Polsce działalności gospodarczej, nie jest Pan zatrudniony na jakiejkolwiek podstawie prawnej przez pracodawcę z siedzibą w Polsce, nie świadczy Pan pracy w Polsce na jakiejkolwiek podstawie prawnej, ani nie wykonuje Pan żadnej innej działalności zarobkowej w Polsce. Nie jest Pan członkiem organów osób prawnych ani jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej mających siedzibę lub zarząd na terytorium Polski. Ponadto nie jest Pan właścicielem, ani nie posiada na innych zasadach nieruchomości ani samochodu w Polsce. Posiada Pan w Polsce rachunek typu Indywidualne Konto Emerytalne, na który dokonuje Pan i będzie dokonywał w przyszłości wpłat gotówki, w tym finansowanych z wynagrodzenia uzyskiwanego w ZEA; rachunek ten obsługuje Pan zdalnie z ZEA. W świetle powyższych okoliczności, nie sposób zatem uznać, aby w Polsce w 2024 r. posiadał Pan ośrodek interesów życiowych, o którym mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych". (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 października 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.756.2024.1.KF) |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
