Organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi świadczy usługi w rozumieniu przepisów dyrektywy VAT, jeżeli, po pierwsze, na mocy ustawy pobiera, rozdziela i wypłaca podmiotom praw wynagrodzenia należne im od wskazanych ustawą określonych użytkowników, a po drugie, potrąca od tych wynagrodzeń prowizję za zarządzanie należną jej od tych podmiotów praw i przeznaczoną na pokrycie kosztów wynikających z tej działalności, w sytuacji gdy pobierane w ten sposób wynagrodzenia na rzecz owych podmiotów praw nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług w rozumieniu dyrektywy dokonywanych przez te podmioty na rzecz tych użytkowników. Tak uznał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 4 lipca 2024 r., w sprawie C-179/23.
Sprawa dotyczyła rumuńskiej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (odpowiednik polskiego ZAIKS) działającej w formie stowarzyszenia artystów wykonawców. Jej celem jest w szczególności pobieranie i rozdział wynagrodzeń należnych artystom wykonawcom od użytkowników świadczonych przez nich usług artystycznych. Otrzymuje ona z tego tytułu prowizję za zarządzanie w celu pokrycia kosztów działalności, która to prowizja jest potrącana z tych wynagrodzeń.
Organizacja ta wniosła do rumuńskiego sądu apelacyjnego przeciwko rządowi rumuńskiemu skargę o stwierdzenie nieważności decyzji rządu wprowadzającej przepisy, które przewidują, że wynagrodzenia za kopię na użytek prywatny pobierane przez organizacje zbiorowego zarządzania na rzecz podmiotów praw nie podlegają VAT, ale prowizje za zarządzanie potrącane przez te organizacje od tych wynagrodzeń podlegają temu podatkowi. Organizacja ta podnosiła, że zaskarżone przepisy są sprzeczne z dyrektywą VAT. Sąd apelacyjny w Bukareszcie uwzględnił tę skargę i stwierdził nieważność zaskarżonych przepisów. Rząd rumuński wniósł skargę kasacyjną do najwyższego sądu kasacyjnego, podnosząc, że zaskarżone przepisy prawidłowo określiły transakcje organizacji zbiorowego zarządzania podlegające VAT, w szczególności w odniesieniu do tych prowizji za zarządzanie.
Najwyższy sąd kasacyjny postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym, czy działalność organizacji zbiorowego zarządzania, a mianowicie pobieranie, rozdział i wypłata wynagrodzeń, w zamian za którą to działalność organizacje te pobierają prowizję, stanowi wobec podmiotów praw autorskich i praw pokrewnych świadczenie usług w rozumieniu art. 24 ust. 1 i art. 25 lit. c) dyrektywy VAT.
Jak wskazał TSUE, możliwość zaklasyfikowania świadczenia usług jako odpłatnej transakcji zakłada jedynie istnienie bezpośredniego związku pomiędzy tym świadczeniem a wynagrodzeniem rzeczywiście otrzymanym przez podatnika. A w omawianym przypadku organizacja zbiorowego zarządzania świadczy na rzecz podmiotów praw, które reprezentuje, w szczególności usługi zarządzania na podstawie systemu obowiązkowego zarządzania zbiorowego, w tym usługi odnoszące się do "prawa do wynagrodzenia mającego charakter rekompensaty za kopię na użytek prywatny".
Ponadto podmioty praw są zobowiązane uiścić na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prowizję za zarządzanie wynoszącą maksymalnie 15% otrzymanych kwot. Prowizja ta jest przeznaczona na "pokrycie wszystkich kosztów poniesionych w związku z funkcjonowaniem organizacji zbiorowego zarządzania, pobieraniem, rozdziałem i wypłatą wynagrodzeń" i jest potrącana w chwili podziału należnych kwot.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
