Z preferencji w postaci opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach 24-miesięcznego ulgowego ZUS może skorzystać początkujący przedsiębiorca, o ile spełnia określone warunki. Brak spełnienia choć jednego z nich pozbawia taką osobę prawa do tej ulgi.
Prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od preferencyjnej podstawy wymiaru zachowuje przedsiębiorca, o którym mowa w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej ustawą systemową. Wynika z niego, że z ulgi tej może korzystać osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Uprawniony do niej przedsiębiorca w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej (lub - jak wyjaśnia ZUS - w okresie 24 miesięcy po upływie 6-miesięcznej ulgi na start) opłaca składki społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia. W 2025 r. minimalna wysokość podstawy wymiaru tych składek dla ww. przedsiębiorcy wynosi 1.399,80 zł (tj. 30% z kwoty 4.666 zł).
Okres trwania omawianej preferencji liczy się od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej (lub zakończenia ulgi na start). Przy jego ustalaniu bierze się pod uwagę pełne miesiące kalendarzowe (przykład).
|
Przykład Pani Wanda rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej od 2 maja 2025 r. i zgłosiła się z tego tytułu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0. Spełniała warunki do opłacania składek społecznych od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Z uwagi na to, że rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej nastąpiło w trakcie miesiąca kalendarzowego, okres 24-miesięcznego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne należy liczyć od 2 maja 2025 r. do 31 maja 2027 r. |
Dla celów skorzystania z dwuletniego preferencyjnego ZUS ustawodawca wymaga spełnienia określonych warunków. Zostały one wymienione w art. 18a ust. 2 ustawy systemowej. Z treści tego przepisu wynika, iż prawa do tej ulgi nie nabędzie osoba, która prowadzi lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziła pozarolniczą działalność. Ponadto nie skorzysta z niej także osoba, która wykonuje działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Jednym z warunków wykluczających prawo przedsiębiorcy do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach 24-miesięcznego preferencyjnego ZUS jest wykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy. Należy dodać, że warunek ten dotyczy całego okresu korzystania z tej ulgi. Jeżeli zatem w trakcie korzystania z 24-miesięcznego preferencyjnego ZUS przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zacznie wykonywać tożsame czynności, które wykonywał na rzecz byłego pracodawcy (w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym), to od dnia podjęcia działalności na rzecz byłego pracodawcy zostaje wyłączony z możliwości korzystania z tej ulgi. W takim przypadku składki na ubezpieczenia społeczne będzie zobowiązany opłacać od podstawy wymiaru nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie sądowym, celem wprowadzenia ww. warunku było przeciwdziałanie sytuacjom, w których pracodawcy wymuszaliby na pracownikach rozwiązanie stosunku pracy i przejście na tzw. samozatrudnienie, tj. rozpoczęcie działalności gospodarczej i prowadzenie jej w oparciu o obowiązki (czynności) realizowane w ramach stosunku pracy (patrz ramka).
|
"(...) Wyłączenie to ma na celu zapobieżenie niewłaściwemu wykorzystywaniu tej ulgi (niezgodnym z intencją ustawodawcy) polegającym w pierwszym przypadku na korzystaniu z niej przez osoby, które nie są »nowymi« przedsiębiorcami oraz w drugim przypadku na przekształcaniu stosunku pracy w umowy cywilnoprawne i w ten sposób przechodzenie pracowników na tzw. samozatrudnienie. Inaczej mówiąc art. 18a nie może mieć zastosowania wyłącznie w sytuacji, gdy doszło do celowego rozwiązania stosunku pracy przede wszystkim w interesie pracodawcy, który mając zabezpieczone wykonanie tego samego zakresu czynności, uwalniałby się od płacenia składki na ubezpieczenie społeczne za pracownika. (...)". Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r., sygn. akt II UK 184/12 |
Za byłego pracodawcę uważa się każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności, w tym także takiego, z którym przedsiębiorca nie rozwiązał stosunku pracy.
Natomiast pojęcie "byłego pracodawcy" nie odnosi się do podmiotu:
Z kolei zwrot: "wykonywał w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej" należy odnieść do czynności powierzonych przez pracodawcę i wykonywanych faktycznie przez pracownika na konkretnym stanowisku pracy.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 350 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
