Opinia lekarza orzecznika ZUS, wydana w formie orzeczenia, jest podstawą m.in. do przyznania świadczeń przewidzianych dla osób niezdolnych do pracy. W II instancji wiążące jest orzeczenie wydane przez Komisję lekarską ZUS. Przepisy wyraźnie określają tryb orzekania o niezdolności do pracy, dopuszczając niekiedy wydanie orzeczenia bez bezpośredniego badania ubezpieczonego. Ponadto, łagodząc skutki COVID-19, warunkowo wydłużono o kolejne 3 miesiące ważność orzeczeń wydanych na czas określony.
Lekarz orzecznik ZUS wydaje orzeczenie m.in. dla celów przyznania świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzonej niezdolności do pracy:
tj. odpowiednio:
Przy czym:
Podstawę do wydania przez organ rentowy decyzji w sprawie ww. świadczeń, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji, stanowi odpowiednio:
Kwestie te regulują odpowiednio:
Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
W oparciu o opinię lekarza orzecznika/komisji lekarskiej ZUS:
W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji, także z założenia na okres nie dłuższy iż 5 lat.
Jeśli świadczenie rehabilitacyjne zostało przyznane na okres krótszy niż 12 miesięcy albo renta lub dodatek na czas określony, świadczeniobiorca może ubiegać się o dane świadczenie na dalszy okres. Również w tym przypadku wymagana będzie opinia lekarza orzecznika/komisji lekarskiej ZUS.
Stosowne orzeczenie wydaje się na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie.
Przy czym lekarz orzecznik/komisja lekarska może:
Oddział ZUS w wyznaczonym przez siebie terminie kieruje osobę, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, na badania przeprowadzane przez lekarza orzecznika, lekarza konsultanta, psychologa, na badania dodatkowe lub na obserwację szpitalną. Niestawienie się osoby wezwanej na badanie lub obserwację bez uzasadnionych przyczyn skutkuje wysłaniem skierowania na badanie w nowo wyznaczonym terminie za zwrotnym poświadczeniem odbioru, z informacją o skutkach niestawiennictwa (patrz ramka).
Jeśli jednak stan zdrowia stwierdzony w zaświadczeniu lekarskim uniemożliwia osobiste zgłoszenie się na badanie, może być ono, za zgodą osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, przeprowadzone w miejscu jej pobytu.
Z uwagi na zagrożenie zakażeniem COVID-19, począwszy od 16 marca 2020 r. ZUS odwoływał badania bezpośrednie zaplanowane do przeprowadzenia przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie (źródło: www.zus.pl). Aby nie pozostawić bez środków do życia osób, którym okres ważności orzeczenia upłynął/upłynie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, jednocześnie ubiegających się o przyznanie świadczenia na dalszy okres, ustawodawca postanowił z urzędu przedłużyć im prawo do świadczenia, wydłużając ważność wydanych im wcześniej orzeczeń na okres kolejnych 3 miesięcy, przy czym w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego nie dłużej niż do upływu łącznie pełnych 12 miesięcy.
Warunkiem takiego przedłużenia jest złożenie wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres przed upływem terminu ważności tego orzeczenia.
Mowa o tym w art. 15zc ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.), który jednocześnie zastrzega (w ust. 7), iż w przypadku, gdy w wyniku późniejszego wydania orzeczenia lekarza orzecznika/komisji lekarskiej ZUS, okaże się, że w okresie, w którym nastąpiło wydłużenie prawa do świadczenia, przysługiwało prawo do tego świadczenia w wyższej wysokości, świadczenie przysługuje w odpowiednio podwyższonej wysokości od miesiąca, w którym powstało prawo do jego podwyższenia.
Konsekwencje niestawienia się na badanie Niezgłoszenie się, bez uzasadnionej przyczyny, na badania lub obserwację w nowo wyznaczonym terminie, albo niewyrażenie zgody przez osobę, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, na przeprowadzenie badania w miejscu jej pobytu, powoduje odstąpienie od dalszego postępowania w sprawie. |
|