"Chorobówka" należna także za dni wolne od pracy

Gdy osoba aktywna zawodowo stanie się niezdolna do pracy z powodu choroby, z reguły traci możliwość uzyskiwania wynagrodzenia/przychodu. Wówczas pewnego rodzaju rekompensatą dla spełniających określone warunki ubezpieczonych jest stosowne świadczenie, wypłacane za każdy dzień potwierdzonej niezdolności do pracy, w tym również za dni wolne od pracy.

Dla ubezpieczonych

Jeśli dana osoba podlega ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub na zasadzie dobrowolności) i w trakcie tego ubezpieczenia stanie się niezdolna do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy traktowanej na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby, ma prawo do stosownego świadczenia chorobowego, tj. odpowiednio do:

• tzw. wynagrodzenia chorobowego i/lub
   
• zasiłku chorobowego,

z zastrzeżeniem dotyczącym okresu wyczekiwania na świadczenie.

Stanowi o tym art. 4 i 6 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową, oraz art. 92 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.).

Potwierdzenie choroby

Czasową niezdolność do pracy m.in. z powodu choroby lub pobytu w szpitalu, dla celów ustalenia prawa do zasiłku chorobowego (odpowiednio wynagrodzenia chorobowego) i jego wysokości potwierdza m.in. lekarz stosownym zaświadczeniem lekarskim. Wystawiane jest ono m.in. w formie elektronicznej, na zasadach określonych w rozporządzeniu MPiPS w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy... (Dz. U. z 2015 r. poz. 2013), a więc m.in.:

• wyłącznie po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego,
   
• na okres, w którym ubezpieczony ze względu na stan swojego zdrowia powinien powstrzymać się od pracy, jednak nie dłuższy niż do dnia, w którym jest niezbędne przeprowadzenie ponownego badania stanu zdrowia ubezpieczonego.

Okres czasowej niezdolności do pracy jest określany liczbą dni. Są to kolejne dni kalendarzowe przypadające na wskazany w zaświadczeniu lekarskim okres niezdolności do pracy/pobytu w szpitalu, a więc z uwzględnieniem nie tylko dni roboczych, ale również dni wolnych od pracy, w tym sobót, niedziel, świąt (przykład 1). Zdarza się też, że lekarze wystawiają kolejne zaświadczenia lekarskie wyłącznie na dni robocze dla danego ubezpieczonego (np. na okres od poniedziałku do piątku), z przerwami na dni wolne od pracy (przykład 2).

Świadczenie za każdy dzień

Wskazany w zaświadczeniu lekarskim okres niezdolności do pracy ma istotne znaczenie przy ustalaniu prawa do świadczenia chorobowego oraz jego wysokości. Zarówno bowiem wynagrodzenie chorobowe, jak i zasiłek chorobowy, przysługują za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy (art. 92 § 2 Kodeksu pracy oraz art. 11 ust. 4 ustawy zasiłkowej).

Obliczając wysokość należnego ubezpieczonemu świadczenia chorobowego, na podstawie wskazanego w zaświadczeniu lekarskim okresu niezdolności do pracy ustala się liczbę dni tej niezdolności, a następnie mnoży się ją przez tzw. stawkę dzienną świadczenia. Przy czym należy mieć na uwadze, iż w pewnych okolicznościach świadczenie chorobowe nie przysługuje za część lub cały okres wskazany w zwolnieniu lekarskim. Ma to miejsce m.in. wówczas, gdy:

• niezdolność do pracy przypada na okres wyczekiwania (przykład 3) albo w czasie urlopu bezpłatnego lub wychowawczego,
   
• niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu,
   
• na podstawie przepisów o wynagradzaniu ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia,
   
• w okresie orzeczonej niezdolności do pracy ubezpieczony wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia,
   
• zostanie wykorzystany pełny okres zasiłkowy.

Ponadto na podstawie jednego zaświadczenia lekarskiego ubezpieczonemu mogą/może przysługiwać:

• różne świadczenia (np. wynagrodzenie chorobowe, a następnie - od 15. lub 34. dnia niezdolności w danym roku kalendarzowym - zasiłek chorobowy),
   
• za poszczególne dni orzeczonej niezdolności do pracy świadczenie w zróżnicowanej wysokości (np. zasiłek chorobowy za dni pobytu w szpitalu w wysokości 70%, a za pozostały okres 80% podstawy wymiaru zasiłku).

Przykłady ustalania uprawnień do świadczeń chorobowych na podstawie zaświadczeń lekarskich potwierdzających niezdolność do pracy ubezpieczonego

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.)