Ustalanie limitu dni wypłaty zasiłku opiekuńczego

1) Pracownica na przełomie roku korzystała przez 19 dni z zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem w wieku 8 lat. Czy z uwagi na to, że prawo do zasiłku opiekuńczego powstało w ubiegłym roku i trwało nieprzerwanie w bieżącym roku, dni opieki przypadające na styczeń 2013 r. można zaliczyć do limitu dni przysługujących w 2012 r.?

Nie. Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez:

• 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad zdrowymi dziećmi w wieku do lat 8 (w przypadkach określonych w ustawie) oraz nad chorymi dziećmi w wieku do lat 14,
   
• 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi członkami rodziny (w tym nad chorymi dziećmi w wieku powyżej 14 lat).

Łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny zasiłek opiekuńczy przysługuje za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. Limit ten jest przewidziany dla całej rodziny, niezależnie od liczby członków rodziny uprawnionych do zasiłku opiekuńczego (pracownica i jej mąż) oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki. Tak stanowi art. 33 ust. 3 ustawy zasiłkowej.

Jeśli konieczność sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem powstanie w jednym roku kalendarzowym i trwa nieprzerwanie w roku następnym, to okres wypłaty zasiłku opiekuńczego zalicza się odpowiednio do limitów dni obowiązujących w tych latach.

Pracownica przedłożyła zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA na okres od 23 grudnia 2012 r. do 7 stycznia 2013 r. (16 dni) z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem w wieku 9 lat. Z tego tytułu otrzymała zasiłek opiekuńczy:

• od 23 do 31 grudnia 2012 r., tj. 9 dni z limitu 60 dni opieki przysługujących w 2012 r.,
   
• od 1 do 7 stycznia 2013 r., tj. 7 dni z limitu 60 dni opieki przysługujących w 2013 r.

W razie ponownego powstania konieczności zapewnienia osobistej opieki w 2013 r., pracownica będzie mogła wykorzystać jeszcze 53 dni (60 dni - 7 dni).

Gdyby pracownica, o której mowa w poprzednim przykładzie, do końca listopada 2012 r. wykorzystała 60 dni opieki przysługujących w 2012 r., to za okres od 23 do 31 grudnia 2012 r. nie nabyłaby prawa do zasiłku opiekuńczego, natomiast od 1 stycznia 2013 r. przysługiwałby jej zasiłek opiekuńczy z nowego limitu.

2) Czy w sytuacji, gdy matka wykorzysta limit dni opieki nad chorym dzieckiem, z zasiłku opiekuńczego może skorzystać ojciec dziecka?

Nie. Zasiłek opiekuńczy wypłaca się osobie uprawnionej (np. matce i ojcu dziecka) spełniającej warunki określone w ustawie zasiłkowej, która złożyła stosowny wniosek w tej sprawie. Limit 60 dni opieki jest przewidziany dla wszystkich osób uprawnionych łącznie. Dlatego też wnioskując o wypłatę zasiłku opiekuńczego, w oświadczeniu do celów wypłaty tego zasiłku (druk ZUS Z-15) zamieszcza się m.in. informację o liczbie dni opieki wykorzystanej w roku kalendarzowym przez inną osobę uprawnioną (np. drugiego rodzica). Stąd wykorzystanie limitu dni opieki w roku kalendarzowym przez jednego rodzica nie daje uprawnień do zasiłku opiekuńczego dla drugiego.

Zwracamy uwagę! Opieka nad chorym dzieckiem może być sprawowana - pomimo wykorzystania limitu dni przewidzianego dla celów wypłaty zasiłku, przy czym okres opieki orzeczonej zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA będzie potraktowany przez pracodawcę jako usprawiedliwiona nieobecność w pracy bez prawa do świadczenia z tego tytułu.

3) Pracownica została zatrudniona na zastępstwo (umowa zawarta na miesiąc). Przed rozwiązaniem umowy przedłożyła zaświadczenie lekarskie stwierdzające konieczność sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem w wieku 4 lat. Czy wymagany jest okres wyczekiwania na prawo do zasiłku opiekuńczego?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje od pierwszego dnia sprawowania opieki powstałej (i trwającej) w okresie ubezpieczenia chorobowego, jeśli zostały spełnione pozostałe warunki niezbędne do nabycia prawa do tego zasiłku (nie ma domownika mogącego sprawować opiekę nad chorym dzieckiem) oraz ubezpieczenie chorobowe trwa nadal w okresie sprawowania opieki. Do zasiłku opiekuńczego nie stosuje się przepisu art. 4 ustawy zasiłkowej wprowadzającego 30-dniowy okres wyczekiwania na prawo do zasiłku. Okres wyczekiwania na prawo do świadczenia obowiązuje jedynie przy ustalaniu prawa do wynagrodzenia i zasiłku chorobowego.

Jak już wyjaśniliśmy w odpowiedzi na pytanie pierwsze, zasiłek ten przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy, a tym samym nie przysługuje za okres po ustaniu zatrudnienia.