Uprawnienie do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, z uwzględnieniem stanowiska MRPiPS

1) Pracownica urodziła dziecko w 27. tygodniu ciąży, które od dnia porodu nieprzerwanie przebywa w szpitalu. Po wykorzystaniu 8 tygodni urlopu macierzyńskiego zamierza ona przerwać ten urlop na czas pobytu dziecka w szpitalu. Czy po urlopie macierzyńskim wykorzystanym po przerwie będzie mogła jeszcze skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego?

Tak, pracownica będzie uprawniona do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

Pracownicy, która przy jednym porodzie urodziła jedno dziecko przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni (art. 180 § 1 pkt 1 K.p.). Pierwszym dniem tego urlopu jest co do zasady dzień porodu (art. 183¹ § 2 K.p.). Jednakże w razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala (art. 181 K.p.).

Zgodnie z art. 180² § 1 K.p., uzupełniający urlop macierzyński przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownicy albo pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, w przypadku urodzenia dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1.000 g - w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1.000 g - w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie - w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

Przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie sumuje się. Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia.

Tak wypowiedziało się Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie udostępnionym naszemu Wydawnictwu 7 kwietnia 2025 r., w którym czytamy, że: "(...) Jak wynika z omawianego przepisu art. 180² K.p. skorzystanie z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego nie jest uzależnione od wykorzystania przez pracownicę urlopu macierzyńskiego w okresie hospitalizacji dziecka lub od przerwania urlopu macierzyńskiego na podstawie art. 181 K.p. Należy więc przyjąć, że są to dwa odrębne uprawnienia. W związku z powyższym pracownica - matka dziecka może skorzystać z art. 181 K.p., z art. 180² K.p. lub z obu tych przepisów. (...)".

Pracownica 20 marca 2025 r. urodziła dziecko w 27. tygodniu ciąży, które ze względu na stan zdrowia od dnia porodu nieprzerwanie przebywa w szpitalu. Zakładamy, że hospitalizacja dziecka będzie trwała do 30 czerwca 2025 r. oraz że po wykorzystaniu 8 tygodni urlopu macierzyńskiego pracownica przerwie ten urlop na czas pobytu dziecka w szpitalu (przerwa ta będzie trwała od 15 maja do 30 czerwca 2025 r.). Od 1 lipca 2025 r. nastąpi kontynuacja pozostałych 12 tygodni urlopu macierzyńskiego, w związku z czym urlop ten zakończy się 22 września 2025 r.

Począwszy od 23 września 2025 r., jedno z rodziców dziecka będzie uprawnione do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Ponieważ dziecko urodziło się w 27. tygodniu ciąży i jego pobyt w szpitalu będzie trwał 14 tygodni i 5 dni, wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wyniesie 15 tygodni, tj. do 5 stycznia 2026 r.

Gdyby pracownica nie przerwała urlopu macierzyńskiego na czas pobytu dziecka w szpitalu, to:

• urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni trwałby w okresie od 20 marca do 6 sierpnia 2025 r.,
• uzupełniający urlop macierzyński w wymiarze 15 tygodni trwałby w okresie od 7 sierpnia do 19 listopada 2025 r.

2) Pracownica urodziła dziecko w wyznaczonym terminie, tj. 1 marca 2025 r. i od tego dnia korzysta z urlopu macierzyńskiego. Dziecko ze względu na stan zdrowia od dnia narodzin przebywa w szpitalu. Czy okres jego hospitalizacji mający wpływ na wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego należy liczyć od 19 marca 2025 r. (od dnia wejścia w życie zmienionych przepisów), czy też od 5. dnia pobytu w szpitalu?

Okres pobytu dziecka w szpitalu dla celów ustalenia wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego należy liczyć od 5. dnia jego hospitalizacji.

Pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie art. 180² K.p., tj. 19 marca 2025 r., byli uprawnieni do korzystania lub korzystali z urlopu macierzyńskiego, mają prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

Powyższe wynika z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1871), dalej ustawy nowelizującej. Urlop ten jest im udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika - ojca wychowującego dziecko najpóźniej w ostatnim dniu urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Do wniosku dołącza się oświadczenie rodzica dziecka o braku zamiaru korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego/zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający temu urlopowi przez drugiego rodzica dziecka oraz zaświadczenie wydane przez szpital, zawierające informacje o tygodniu ciąży, w którym urodziło się dziecko, jego masie urodzeniowej oraz o okresie pobytu dziecka w szpitalu.

Wobec braku w ustawie nowelizującej szczególnych zasad dotyczących ustalania wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługującego tym pracownikom, należy przyjąć zasady wynikające z art. 180² K.p. Oznacza to, że w przypadku urodzenia dziecka po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu po porodzie przez co najmniej 2 kolejne dni (gdy pierwszy z tych dni przypada w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie) okres pobytu dziecka w szpitalu dla potrzeb obliczenia przysługującego wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego należy liczyć od 5. dnia pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie.

Przyjmujemy założenia z pytania oraz zakładamy, że dziecko przebywało w szpitalu do 11 kwietnia 2025 r. Ponieważ hospitalizacja dziecka trwała łącznie 6 tygodni (42 dni), z czego od 5. dnia po porodzie wyniosła ona 5 tygodni i 3 dni (38 dni), pracownica lub pracownik - ojciec wychowujący dziecko, bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni, tj. począwszy od 19 lipca 2025 r., ma prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 6 tygodni.